Advices on Life from the Divan of Rezê Jîyanê

Yıl 2024, Sayı: Bulanık Sempozyumu Özel Sayısı, 20 - 32, 30.11.2024

Şeyhmus Orkin

Öz

In this study, the Divan named Rezê Jiyanê of the Kurdish poet Mela Eladînê Kopî, who was born in 1937 in Gündüzü village of Bulanık district of Muş, was analyzed in terms of the advices it contained. The work of Mela Eladînê Kopî, one of the heirs of the poets who prefers to write poetry in the classical literary style, has been written in the aruz meter and consists of three parts. When his poems in the mentioned work are examined, it is easiy recognized that he wants to convey advice and counsel to the readers in almost every poem. In this study, only the advices found in the poet's Divan named Rezê Jiyanê were classified under relevant headings and examined in terms of content with the text analysis and analysis method. The works of Molla Cizîrî, Feqiyê Teyran and many other classical Kurdish poets have been analyzed from different aspects up to now, but since there aren’t sufficient analysis and comparison of the works of the poets who continue this tradition, the research conducted in this field is important and attempts to eliminate the deficiencies in the field of Kurdish studies. As a result of the survey, it has been determined that Mela Eladînê Kopî, in his Divan named Rezê Jiyanê, expressed his advice in many different areas that can be described as both daily life and the purpose and truth of life in a poetic way and warned the reader about different subjects based on both his readings and life experiences.

Anahtar Kelimeler

Mela Eladîn, Kop, Dîvan, Rezê Jîyanê, advice, recommendation

Rezê Jîyanê Dîvanı’ndan Yaşama Dair Öğütler

Öz

Bu çalışmada 1937 yılında Muş’un Bulanık ilçesine bağlı Gündüzü köyünde doğmuş olan Kürt Şair Molla Alâeddîn-i Kopî’nin Rezê Jîyanê adlı Dîvânı, içerdiği öğütler yönüyle tahlil edilmiştir. Klasik edebiyat tarzında şiir yazan şairlerin günümüzde yaşayan mirasçılarından biri olan Molla Alâeddîn-i Kopî’nin eseri aruz vezniyle kaleme alınmış ve üç bölümden oluşmaktadır. Şairin söz konusu eserindeki şiirleri incelendiğinde neredeyse her bir şiirde okurlara öğüt ve nasihatler ulaştırmak istediği dikkat çekmiştir. Bu çalışmada şairin sadece Rezê Jîyanê adlı Dîvânı’nda bulunan öğütler ilgili başlıklar altında tasnif edilerek içerik açısından metin tahlil ve analiz metoduyla incelenmiştir. Molla Cizîrî, Feqiyê Teyran ve daha birçok klasik Kürt şairinin eserleri günümüzde farklı yönleriyle tahlil edilmiştir fakat bu geleneği şimdi devam ettiren şairlerin eserleri üzerinde yeterli düzeyde tahlil ve karşılaştırma yapılmadığından bu alanla ilgili yapılan araştırmalar önemlidir ve alan ile ilgili eksiklikleri gidermektedir. Yapılan inceleme neticesinde Molla Alâeddîn-i Kopî’nin Rezê Jîyanê adlı Dîvânı’nda hem gündelik yaşam hem hayatın maksadı ve hakikati olarak tarif edilebilecek birçok faklı alanda öğütlerini manzum bir şekilde beyan ettiği ve hem okumalarından hem de hayat tecrübelerinden hareketle farklı konularla ilgili okuyucuyu uyardığı da tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mela Eladîn, Kop, Dîvan, Rezê Jîyanê, Öğüt, Pend

Kaynakça

• Abdürrezzak Kâşânî. (2015). Tasavvuf Sözlüğü. (E. Demirli, Çev.) İstanbul: İz Yayıncılık.
• Aykaç, Y. (2020). Mela ‘Eladînê Kopî û Berhema Wî ya “Dîwan-Rezê Jiyanê”. Anemon, 8, 111-122.
• Ebû Nasr Serrâc Tûsî. (2012). El-Lüma‘ İslâm Tasavvufu. (H. K. Yılmaz Çev.) İstanbul: Erkam Yayınları.
• Ebu’ş-Şeyh el-İsbehânî. (2014). Hz. Peygamber’in Edep ve Ahlâkı. (N. Erdoğan, Çev.) İstanbul: İz Yayıncılık.
• Günay, T. (1994). “Din”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C. 9. İstanbul. 312-320.
• Kopî, M. E. (2013). Dîwan Rezê Jîyanê. Stenbol: Nûbihar.
• Kopî, M. E. (2024). Jiyana Pîroz. (H. Ertaş, amd.) Wan: Peywend.
• Kutup, S. (1982). İslâm’da Sosyal Adalet. (B. Eryarsoy, Çev.) İstanbul: Arslan Yayınları.
• Mutlu, Î. (1994). Bediüzzaman’ın Görüşleri Işığında İslam ve Milliyetçilik. İstanbul: Mutlu Yayıncılık.
• Uludağ. S. (2006). “Nefis”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C. 32. İstanbul. 526-529.
• Uludağ. S. (2012). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.