THE IIBA'S PERSPECTIVE ON TRADE DIPLOMACY AND ITS REFLECTION ON RELATIONS BETWEEN TURKEY-IRAN

Yıl 2025, Sayı: 29, 20 - 31, 30.04.2025

Yasemin Konukcu

https://doi.org/10.29029/busbed.1483086

Öz

The relations between Turkey and Iran are analyzed on the basis of global politics and geopolitics. In this context, the economic sanctions, the Syrian civil war, the military conflicts in Iraq and the South Caucasus pose political and economic risks between Turkey and Iran. On the other hand, non-state actors and capital groups in particular play a decisive role in bilateral relations. While capital groups develop economic relations through foreign policy, they have also developed the concept of "trade diplomacy" and created institutional structures in this way. Trade diplomacy was seen as the basis for solutions in the field of political competition. The aim of this study is to analyze the role of the Independent Industrialists and Entrepreneurs Association (MÜSİAD), which has played a strong role in shaping Turkey's economic policies and Turkey-Iran relations in the last twenty years. The article evaluates the IIBA's economic perspective, the concept of "trade diplomacy" and the institutional structures created in this context. The organization, which has risen through its conservative identity, has adapted to secular capital behavior with its regional and global economic strategies.

Anahtar Kelimeler

IIBA , Trade Diplomacy , Identity

MÜSİAD’IN TİCARET DİPLOMASİSİ PERSPEKTİFİ VE TÜRKİYE İRAN İLİŞKİLERİNE YANSIMASI

Öz

Türkiye-İran ilişkileri küresel siyaset ve jeopolitik üzerinden analiz edilmektedir. Bu bağlamda ekonomik ambargo, Suriye İç Savaşı, Irak ve Güney Kafkasya’daki askeri çatışmalar, Türkiye ve İran arasındaki siyasal ve ekonomik riskleri oluşturmaktadır. Diğer yandan ikili ilişkilerde devlet dışı aktörler ve özellikle sermaye gruplarının belirleyici bir rolü bulunmaktadır. Sermaye grupları, dış politika üzerinden ekonomik ilişkileri inşa ederken “ticaret diplomasisi” kavramını geliştirmiş ve bu minvalde kurumsal yapılar ortaya çıkmıştır. Ticaret diplomasisi, siyasal rekabet alanlarına çözüm için zemin olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin son yirmi yılında ekonomi politikasının oluşturulmasında ve uluslararası ilişkilerinde güçlü bir rolü olan Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneğinin (MÜSİAD), Türkiye- İran ilişkilerindeki rolünün analiz edilmesidir. Makalede, MÜSİAD’ın ekonomik perspektifi, bu minvalde oluşturulan “ticaret diplomasisi” kavramı ve kurumsal yapılar değerlendirilmiştir. Muhafazakâr kimlik üzerinden yükselişe geçen örgüt, bölgesel ve küresel ekonomik stratejileri ile seküler sermaye davranışlarına uyum sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

MÜSİAD , TİCARET DİPLOMASİSİ , KİMLİK

Kaynakça

• Adas, E. B. (2006) The making of entrepreneurial Islam and the Islamic spirit of capitalism. Journal for Cultural Research, 10(2), 113-137.
• Alkan, H. Kaplan, M. Övenç, G. (2018). Ticaret diplomasisi. https://www.musiad.org.tr/uploads/yayinlar/arastirma-raporlari/pdf/ekonomi-raporu-2018.pdf.
• Amwaj Media (2024). Deep data: the Iranian economy in 2024. https://amwaj.media/article/deep-data-the-iranian-economy-in-2024.
• Anadolu Ajansı (2017, Aralık 16). MÜSİAD’dan İran atağı. https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/musiaddan-iran-atagi/1007041, (Date of access: 11.09.2023).
• Anadolu Ajansı (2019, Ocak 20). MÜSİAD Tahran Temsilcisi Çayabatmaz: İran'a ihracatımız neredeyse durma noktasına gelebilir. https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/musiad-tahran-temsilcisi-cayabatmaz-irana-ihracatimiz-neredeyse-durma-noktasina-gelebilir/1369709.
• Anadolu Ajansı (2023, Ağustos 24). BRICS altı yeni üyeyi davet etti. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/brics-6-yeni-ulkeyi-uyelige-davet-etti/2975005
• Balibar, E. Wallerstein, I. (2007). Irk ulus sınıf. (N. Ökten, Çev.). Metis Yayınlar.
• Başcı, E. (2017). Islam and capitalism: Current Islamist modernities in Turkey. International Journal of Scientific Research and Management, 5 (10), 7264-7269.
• Bloomberght (2022). MÜSİAD 2022'yi yatırım yılı ilan etti. https://www.bloomberght.com/musiad-2022-yi-yatirim-yili-ilan-etti-2298469.
• Buğra, A. (1999). Islam in economic organizations. TESEV Yayınevi.
• Buğra, A. (2002). Labour, capital, and religion: harmony and conflict among the constituency of political Islam in Turkey, Middle Eastern Studies, 38 (2), 187-204.
• Buğra, A. (2004). Dini kimlik ve sınıf: bir MÜSİAD- Hak-İş karşılaştırması. Balkan, N, Savran. S. (Ed). Sürekli Kriz Politikaları içinde (126-147), Metis Yayınları.
• Bugra, A. (2007). Devlet ve işadamları. İletişim Yayınları.
• Bulut, F. (1999). Yeşil sermaye nereye. Su Yayınları.
• Can, K. (1997). Yeşil sermaye laik sisteme ne yaptı. Birikim Dergisi. 99, 59-65.
• Çınar, M. (1994). İslami ekonomi Refah’ın Adil Düzeni. Birikim Dergisi, 59, 21-32.
• Derya Büyüktanır, D. (2018). Public diplomacy activities of TÜSİAD and MÜSİAD during the AK Party era. Akademik Bakış. 11(23), 73-98.
• Ercan, F. (2012). Sermayeyi haritalandırmaya yönelik kavramsal düzenekler. Praksis, 19, 9-53.
• Esfahani, H. S., M. H. Pesaran. (2009). The Iranian economy in the Twentieth Century: a global perspective. Iranian Studies, 42 (2), 177–211.
• Göngüoğlu, M. M. Karamehmetoğlu. (2014). Islamic finance and Turkish capital markets. https://tkbbegitim.org.tr/Documents/Yonetmelikler/MahmutK._MustafaG._islamic_finance_system_and_T urkish_capital_markets.pdf.
• Gülalp, H. (1999). Political Islam in Turkey: The Rise and Fall of the Refah Party. The Muslim World, 89(1), 22-41.
• Gülalp, H. (2003). Kimlikler siyaseti. Metis Yayınları.
• Hobsbawm, E. J. (2003). Sermaye çağı. (B. S. Şener, Çev.). Dost Yayınevi.
• Mumyakmaz, A. (2014). Elitlerin yeni yüzü, İslami burjuvazi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (27), 367-382.
• MÜSİAD. (2020, Ocak 3). Orta Doğu sermayesi için güvenli liman tekrara Türkiye olacaktır. https://www.musiad.org.tr/icerik/haber-detay-39/p-835.
• MÜSİAD. (2022). Covid-19 sonrası döneme global bakış tespit ve öneriler. https://www.musiad.org.tr/uploads/yayinlar/arastirma-raporlari/pdf/globalustkurulucovidraporu.pdf.
• Resmî Gazete (2014, Kasım 4). Milletlerarası Andlaşma. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/11/20141104-2.htm.
• Rogoda, A. (2022). Extending the varieties of capitalism framework to Middle Eastern countries: Iran as a state-permeated market economy. https://www.academia.edu/106470065/Extending_the_Varieties_of_Capitalism_Framework_to_Middle_Eastern_Countries_Iran_as_a_State_Permeated_Market_Economy.
• Shambayat, H. (1994). The rentier state, interest groups, and the paradox of autonomy. Comparative Politics. 26(3), 307-331.
• Torbat, A. E. (2010). Industrialization and dependency: the case of Iran. https://www.calstatela.edu/sites/default/files/industrialization_in_iran.pdf.
• Yavuz, H. (2005). Modernleşen Müslümanlar. Kitap Yayınevi.