Ergen Sporcuların Saldırganlık Düzeylerinin ve Algılanan Stres Düzeylerinin Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 2, 350 - 365, 31.07.2024

Murat Yilmaz , Ebru Olcay Karabulut , Atilla Pulur

https://doi.org/10.33459/cbubesbd.1465621

Öz

Bu çalışma ergen sporcuların saldırganlık düzeylerinin ve algılanan stres düzeylerinin belirlenmesi ve karşılaştırılmasını amaçlayan tarama modelli bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini 2024 yılında Adıyaman ilinde ikamet eden 12-18 yaş arası 223 kadın, 174 erkek toplam 397 lisanslı sporcu oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak “Buss- Perry Saldırganlık Ölçeği (SÖ)” ve “Algılanan Stres Ölçeği (ASÖ)” kullanılmıştır. Yüz yüze toplanan verilerin normal dağılıma uygunluğu çarpıklık-basıklık değerleri incelenerek t-testi ve ANOVA analizleri kullanılmış ilişki için ise Pearson Korelasyon analizi uygulanmıştır. Araştırma bulgularında, sporcuların saldırganlık düzeylerine cinsiyet, branş, lisans yeri, ekonomik durum ve kardeş sayısı değişkenlerinin etkisi olduğu, okul türü değişkeninin etkisi olmadığı, stres düzeylerine cinsiyet ve kardeş sayısı değişkenlerinin etkisi olmadığı görülmüştür. Ayrıca ASÖ ile SÖ arasında pozitif yönde düşük düzeyde ilişki olduğu görülmüştür. Sonuç olarak: sporcuların saldırganlık düzeylerine cinsiyet, branş, lisans yeri, ekonomik durum ve kardeş sayısı değişkenlerini etkilediği, okul türü değişkenini etkilemediği, stres düzeylerine cinsiyet ve kardeş sayısı değişkenlerinin etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca ASÖ ile SÖ arasında pozitif yönde düşük düzeyde ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sporcu, Ergen, Saldırganlık, Algılanan stres

Evaluation of Stress and Aggression Levels of Adolescent Athletes

Öz

This study is a survey modeled study aiming to determine and compare the aggression levels and perceived stress levels of adolescent athletes. The sample of the research consists of a total of 397 licensed athletes, 223 females and 174 males, aged 12-18, residing in Adıyaman province in 2024. "Buss Perry Aggression Questionnaire (BPAQ)" and "Perceived Stress Scale (PSS)" were used as data collection tools. Normality of the face-to-face collected data was examined through skewness-kurtosis values, t-tests, and ANOVA analyses were used, and Pearson Correlation analysis was applied for relationships. In the research findings, it was found that gender, branch, undergraduate place, economic status and number of siblings variables had an effect on athletes' aggression levels, school type variable had no effect, gender and number of siblings variables did not have an effect on stress levels. In addition, it has been observed that there is a positively low level of relationship between PSS and BPAQ. As a result: it was found that the gender, branch, undergraduate place, economic status and number of siblings affect the aggression levels of athletes, they do not affect the school type variable, gender and number of siblings variables do not have an effect on stress levels. In addition, it has been found that there is a positively low level of relationship between PSS and BPAQ.

Anahtar Kelimeler

Athlete, Adolescent, Aggression, Perceived stress

Kaynakça

• Alp, H., ve Ergül, O. K. (2018). Şiddet eğilimli ergenlerin saldırgan davranışlarına fiziksel aktivite ve sportif oyunların etkisi. Akademik Bakış, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 66, 1-11.
• Aytaç, S. (2009). İş stresi yönetimi el kitabı, iş stresi: oluşumu, nedenleri, başa çıkma yolları, yönetimi. Çalışma Sosyal Güvenlik Bakanlığı Yayınları (CASGEM).
• Baltaş, A., ve Baltaş, Z. (1996). Stres ve basa çıkma yolları (12. Baskı). Remzi Kitapevi.
• Bernat, T. J., & Bulleit T. N. (1985). Efect of sibling relationships on prischool’s behavior at home at school. Developmental Psychology, 21(5), 761-767.
• Bozkurt, B. (2017). Genç kategorisindeki bireysel ve takım sporcularının öfke kontrollerinin değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (8. Baskı). Pegem Yayıncılık.
• Cengiz, R. (2004). Futbol antrenörlerinin saldırganlık türleri ve şiddet olaylarına bakış açıları. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Cin, H., Yılmaz, B. H., ve Ektirici A. (2022). Sporcularda öfke ve saldırganlık algısının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(2), 230-243. https://doi.org/10.33459/cbubesbd.1141428
• Cohen, S., Kamarck, T., & Mermelstein, R. (1983). A Global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behavior, 24(4), 385-396.
• Çekin, M., Tatar, Y., ve Torun, K. (1996). 14–16 Yaş grubunda spor–anksiyete ilişkisinin SCL–90 ile araştırılması. Yeni Symposium Dergisi, 34, 43–45.
• Datta, P. P., & Firdoush, K. A. (2012), Association of aggression with socio demographic characteristics: A Cross sectional study among rural adolescents, National Journal of Medical Research, 2(4), 442-447.
• Doğan, O. (2004). Spor psikolojisi ders kitabı. Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, No.97.
• Downey, D. (2001). Number of siblings and intellectual development: The resource dilution explanation. American Psychologist, 56(6-7), 497-508. https://doi: 10.1037//0003-066x.56.6-7.497
• Düz, S., Öğünç, G. İ., Yasuntimur, A., İlbak, İ., Sesli, B., ve Kaya, M. A. (2023). 12-18 Yaş arasındaki ergenlerin saldırganlık düzeylerinin cinsiyet açısından incelenmesi. Academic Knowledge, 6(2), 199-218. https://10.5281/zenodo.10443160
• Efek, E. (2022). Sporun stres üzerine etkisi: Lise öğrencileri örneği. Yalova Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-10.
• Ekstrand, J., Karlsson, J., & Hodson, A. (2003). Football medicine. Taylor and Francis Group.
• Erdemir, N. (2012). Farklı tür liselerde öğrenim gören öğrencilerin internet kullanım durumları ile saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Gaziantep ili örneği. Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Erdoğdu, M., Koçyiğit, M., Kayışoğlu, N. B., ve Yılmaz, B. (2018). Futbol ve Futsal branşlarında spor yapan genç kadınların saldırganlık yaklaşımları. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(3), 1-14.
• Erdoğdu, M. Y., ve Oto, R. (2004). Sokakta çalışan ve çalışmayan çocukların atılganlık ve saldırganlık davranışları açısından karşılaştırılmaları. Kriz Dergisi, 12(3), 11-23.
• Erşan, E. E., Doğan, O., ve Doğan, S. (2009). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin sosyodemografik açıdan değerlendirilmesi. Cumhuriyet Tıp Dergisi, 31, 231–238.
• Eskin, M., Harlak, H., Demirkıran, F., ve Dereboy, Ç. (2013). Algılanan stres ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Güvenirlik ve geçerlik analizi. New Symposium Journal, 51(3), 132-140.
• Filiz, A. (2009). Farklı lise türlerindeki öğrencilerin empatik eğilimleri ve saldırganlık düzeylerinin incelenmesi (Kartal ilçesi örneği). Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, İstanbul.
• Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1985). If it changes it must be a process: Study of emotion and coping during three stages of a college examination. J Pers Soc Psychol., 48(1),150–70.
• Gould, D., Finch, L. M., & Jackson, S. A. (1993). Coping strategies used by national champion figure skaters. Research Quarterly for Exercise and Sport, 64(4), 453-468.
• Günaydın, S. (2008), Ortaöğretim kurumları öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin aile ortamı ve benlik imgesi ile ilişkisi. Yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Gündoğdu, R. (2010). 9. Sınıf öğrencilerinin çatışma çözme, öfke ve saldırganlık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 257-276.
• Kachef, N. (1994). İşletmelerde iş gören stresin kaynakları ve bir araştırma. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karabulut, E. O. (2013). Yaş altı çim hokeyi sporcularının saldırganlık düzeylerinin çeşitli değişkenler bakımından incelenmesi. Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Spormetre Dergisi, 11(2), 139-147.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar-ilkeler-teknikler. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kongur, D. (2015). İlköğretim 6. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Madran, H. A. D. (2012). Buss-Perry Saldırganlık Ölçeği’nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 24(2), 1-6.
• Nair, B. (2014). Ergenlerin saldırganlık davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Ramazanoğlu, F., Canikli, A., ve Saygın, Ö. (2002). Futbolcular ile Taekwondocuların saldırganlık düzeylerinin karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4(2), 37–39.
• Savcı, M., ve Aysan, F. (2014). Üniversite öğrencilerinde algılanan stres düzeyi ile stresle başa çıkma stratejileri arasındaki ilişki. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3, 44-56.
• Sayıl, I. (1996). Ruh sağlığı ve hastalıkları ders kitabı. Antıp Aş Yayınları.
• Steptoe, A., & Butler, N. (1996). Sports participation and emotional wellbeing in adolescents. Lancet, 347(17), 89–92.
• Şahin, H. M. (2003). Sporda şiddet ve saldırganlık. Nobel Yayın Dağıtım.
• Şahin, E. S. (2007). Psikolojik ihtiyaçları farklı ise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Şeker, İ., ve Uslu, T. (2020). Spor yapan ve spor yapmayan üniversite öğrencilerinin sosyal beceri, saldırganlık ve spor ahlakı düzeylerinin incelenmesi: Harran Üniversitesi Örneği. Spor Eğitim Dergisi, 4(2), 172-189.
• Singh, P. (2018). Aggression and will to win between university level male volleyball and American football players. International Journal of Physiology, Nutrition and Physical Education, 3(1), 349-351. Tiryaki, Ş. (2000). Spor psikolojisi, (5. Baskı). Eylül Yayın Evi.
• Turhan, M. Ö., ve Arslanboğa, R. (2022). Spor bilimleri fakültesindeki öğretmen adaylarının iş bulma kaygısı ve algılanan stres düzeylerinin incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 5(4), 1138-1152. https://doi.org/10.38021/asbid.1196952
• Tutkun, E., Buket, Ç., Güner, S., Ağaoğlu, A., ve Soslu, R. (2010). Takım sporları ve bireysel sporlar yapan sporcuların saldırganlık düzeylerinin değerlendirilmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 1(1),2-6.
• Türkçapar, Ü., ve Yasul, Y. (2021). Üniversite okul takımlarında yer alan bireysel ve takım sporu yapan öğrencilerin öfke düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(3), 1923-1931. https://doi.org/10.33206/mjss.891966
• Türkçapar, Ü., ve Eroğlu, H. (2023). Bireysel ve takım sporu yapan bireylerin saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, 8(2), 244-257. https://doi.org/10.58648/inciss.1297621
• Uyan, A. (2014). Ergenlerde algılanan stres ile sosyal destek arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal bilimler enstitüsü, İstanbul.
• Yasuntimur, A. (2021). Şiddet ve suç davranışları çerçevesinde ses-gaz tabancasından muaddel silah tehdidi. Yüksek lisans tezi, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi, Ankara.
• Yeğen, B. (2008). Orta öğretim öğrencilerinin sosyal uyum düzeyleri ile saldırganlık tepkileri arasındaki ilişkinin incelenmesi Kadıköy İlçesi Örneği. Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz, E., Özdinç., M., ve Aydemir, R. (2021). Genç hentbolcularda stres ve saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. International Social Sciences Studies Journal, 7(80), 1209-1216.
• Yurttaş, H. (2016). Spor yapan ve yapmayan üniversite öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• World Health Organization (WHO) (2014). Global status report on violence prevention 2014. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020, https://www.w ho.int/violenc einjuryprevention /violence /status report /2014 /report/report/en/