Hemşirelerin İş Tatminleri ile Örgütsel Muhalefet Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, , 321 - 329, 28.06.2024

Aynur Toraman , Dilruba İzgüden

https://doi.org/10.34087/cbusbed.1385221

Öz

Öz
Araştırmada hemşirelerin iş tatminleri ile örgütsel muhalefet davranışlarını sergileme eğilimleri arasındaki ilişkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda hemşirelerin örgütsel muhalefet davranışlarını sergileme eğilimleri ile hangi örgütsel muhalefet davranışlarını daha fazla sergilediklerinin belirlenmesi, işlerinden sağladıkları doyum seviyelerinin belirlenmesi ve bahsi geçen değişkenler arasında ilişkinin söz konusu olup olmadığı, var ise ne yönde bir ilişkinin söz konusu olduğunun ortaya konulması hedeflenmektedir. Araştırmanın evrenini üçüncü basamak sağlık kuruluşunda görev yapan hemşireler oluşturmaktadır. Gönüllülük esasına dayalı olarak evren içerisinden kolayda örnekleme yöntemi ile araştırmaya dâhil olan 337 hemşireden elde edilen veriler ile çalışma yürütülmüştür. İş tatmini ve Örgütsel Muhalefet ölçekleri ile demografik bilgilere ilişkin anket formuna eklenen sorularla veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler analize tabi tutulmuştur. Hemşirelerin orta seviyede iş tatminlerinin olduğu ve örgütsel muhalefet davranışlarından sırasıyla en fazla dikey muhalefet davranışlarını, ardından yatay ve yer değiştirmiş muhalefet davranışlarını sergileme eğilimlerinin olduğu tespit edilmiştir. Hemşirelerin işlerinden sağladıkları doyum seviyesi ile örgütsel muhalefet davranışlarını sergileme eğilimi arasında da ilişkinin varlığı ortaya konulmuştur. İş tatmini yüksek olan hemşirelerin dikey muhalefet sergileme eğilimlerinin de daha yüksek seviyede olduğu ve iş yerinde yaşadıkları problemleri üst yöneticilerine aktararak sorunun çözümüne yönelik arayış içinde oldukları görülmektedir. Diğer taraftan iş tatmini düşük olan hemşirelerin ise yer değiştirilmiş muhalefet davranışı sergileyerek sorunun çözümünden ziyade kendilerini rahatlama yolunu tercih ettikleri anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İş tatmini, örgütsel muhalefet, hemşire, sağlık kuruluşu

Etik Beyan

Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulu'nun 03.05.2023 tarihli ve 136/3 sayılı kararı

Investigation of The Relationship Between Nurses' Job Satisfaction And Organizational Dissent Behavior

Öz

The aim of the research is to examine the relationship between nurses' job satisfaction and their tendency to exhibit organizational dissent behaviors. In this context, it is aimed to determine the tendency of nurses to exhibit organizational dissent behaviors and which organizational dissent behaviors they exhibit more, to determine the satisfaction levels they provide from their jobs, and to reveal whether there is a relationship between the mentioned variables and, if so, in what direction. The research population consists of nurses working in tertiary healthcare institutions. The study was conducted with data obtained from 337 nurses who were included in the research by easy sampling method from the population on a voluntary basis. Data were collected through questions added to the survey form regarding Job Satisfaction and Organizational Dissent Scales and demographic information. The data obtained was subjected to analysis. It was determined that nurses had a medium level of job satisfaction and tended to exhibit articulated dissent behaviors the most, followed by horizontal and displaced dissent behaviors, respectively. It has also been demonstrated that there is a relationship between nurses' job satisfaction level and their tendency to exhibit organizational dissent behaviors. It is observed that nurses with high job satisfaction have a higher tendency to exhibit articulated dissent and are searching for a solution to the problem by conveying the problems they experience at work to their superior managers. On the other hand, it is understood that nurses with low job satisfaction prefer to relieve themselves rather than solve the problem by displaying displaced dissent behavior.

Anahtar Kelimeler

Job satisfaction, organizational dissent, nurse, healthcare institution

Kaynakça

• 1. Burt, C. D. B., Job Satisfaction, Wiley Encyclopedia of Management, 2015, 1-3.
• 2. Erdem İ., Robbıns, S.P ve Judge, T.A. Örgütsel Davranış, Çev. Ed. İnci Erdem, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, 2013.
• 3. Özpehlivan, M., İş Tatmini: Kavramsal Gelişimi, Bireysel ve Örgütsel Etkileri, Yararları ve Sonuçları. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2018, 2(2), 43-70
• 4. Tengilimoğlu, D., Yiğit, A. Hastanelerde Liderlik Davranışlarının Personel İş Doyumuna Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Alan Çalışması, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 2005, 8 (3), 374-400.
• 5. Kassing, J. W., Development and Validation of the Organizational Dissent Scale, Management Communication Quarterly, 1998, 12(2), 183–229.
• 6. Kassing, J. W., Exploring The Relationship Between Workplace Freedom of Speech, Organizational Identification and Employee Dissent, Communication Research Reports, 2000, 17(4): 387-396.
• 7. Acaray, A., Örgütsel muhalefetin kişisel değerler ve psikolojik iyi oluş ile ilişkinin incelenmesi, Business & Management Studies: An International Journal, 2018, 6(3), 171-189.
• 8. Yıldırım, A. Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Muhalefet Davranışına Etkisi: Eğitim Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2020, 25(2), 203-219.
• 9. Kassing, J. W., Armstrong, T. A., Someone’s going to hear about this; Examining the association between dissent-triggering events and employees’ dissent expression, Management Communication Quarterly, 2002, 16(1), 39-65.
• 10. Kassing, J. W., Articulating, antagonizing, and displacing: A model of employee dissent, Communication Studies, 1997, 48(4), 311-332.
• 11. Hirschman, A. O., Exit, voice, and loyalty: Responses to decline in firms, organizations, and states, Cambridge: Harvard University Press, 1970.
• 12. Krone K. J. A., Comparison of organizational, structural and relationship effects on subordinates' upward ınfluence choices, Communication Quarterly, 1992, 40(1), 1-15.
• 13. İzgüden, D., Erdem, R. Hastane çalışanlarında iletişim doyumunun örgütsel muhalefet davranışları üzerine etkisi, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 2018, (21), 243-272
• 14. Garner J. T. Dissenters, managers, and coworkers: The process of co-constructing organizational dissent and dissent effectiveness, Management Communication Quarterly, 2013, 27(3), 373-395.
• 15. Argyres, N., Mui, V., Rules of engagement, credibility and the political economy of organizational dissent, strategic organization, 2007, 5(2), 107-154.
• 16. Sarkar, S. P. The dance of dissent: Managing conflict in healthcare organizations, Psychoanalytic psychotherapy, 2009, 23(2), 121-135.
• 17. Tutku, E., Dönmez, E. Sağlık çalışanlarının psikolojik sözleşme düzeyinin örgütsel muhalefet ile ilişkisi, ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 2021, 8(19), 9-22.
• 18. İçen, B. T. Sağlık kurumlarında örgütsel muhalefet örgütsel sessizlik ve lider-üye etkileşimi arasındaki ilişki, Yüksek Lisans Tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2022.
• 19. Üstün, Ö., Kılınç, M., Kılınç, S., Öztürk, H. Sağlık çalışanlarında üstün niteliklilik algısı ve örgütsel muhalefet davranışları ilişkisi: konya ilinde bir uygulama, Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 2021, 7(3), 600-613.
• 20. İzgüden, D., Erdem, R. Hastane çalışanlarında iletişim doyumunun örgütsel muhalefet davranışları üzerine etkisi, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 2018, 21(2), 243-272.
• 21. Sarıkaya, C., Adnan, A. Farklılıkların yönetimi ile örgütsel muhalefet ve örgütsel yaratıcılık arasındaki ilişkinin incelenmesi, econder ınternational academic journal, 2022, 6(2), 191-220.
• 22. Parker, L. E., When to fix it and when to leave: Relationships among perceived control, self-efficacy, dissent, and exit, Journal of Applied Psychology, 1993, 78(6), 949.
• 23. Karagöz, Y., Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve Yayın Etiği, 1. Baskı, Nobel Akademik Yayıncılık: Ankara, 2017.
• 24. Brayfield, A. H., Rothe, H. F., An index of job satisfaction, Journal of Applied Psychology, 1951, 35(5), 307-311.
• 25. Judge, T. A., Locke, E. A., Durham, C. C., Kluger, A. N., Dispositional effects on job and life satisfaction: The role of core evaluations, Journal of Applied Psychology, 1998, 83(1), 17.
• 26. Keser, A., Bilir, K. B. Ö., İş tatmini ölçeğinin türkçe güvenilirlik ve geçerlilik çalışması, Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2019, 3(3), 229-239.
• 27. Dağlı, A., Örgütsel muhalefet ölçeğinin türkçe ’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 2015, 14(53), 198-218.
• 28. Ergün, H., Çelik, K., Örgütsel muhalefet ölçeği türkçe uyarlaması, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2018, (48), 398-414.
• 29. Aksel, S. F., Relationship Between Workplace Democracy and Organizational Dissent Behavior. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2013.
• 30. Kılıç, S., Cronbach's alpha reliability coefficient, Psychiatry and Behavioral Sciences, 2016, 6(1), 47-48.
• 31. Can, A. SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi, 6. Baskı, Pegem Akademi: Ankara, 2018.
• 32. Top, M., Hekim ve hemşirelerde örgütsel bağlılık, örgütsel güven ve iş doyumu profili, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 2012, (41), 258-77.
• 33. Kundak, Z., Taş, H. Ü., Keleş, A., Eğicioğlu, H., Bir üniversite hastanesinde hemşirelik mesleğinde iş tatmini ve motivasyon, Kocatepe Tıp Dergisi, 2015, 16(1), 1-10.
• 34. Kahraman G, Engin E, Dülgerler Ş, Öztürk E, Yoğun bakım hemşirelerinin iş doyumları ve etkileyen faktörler, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 2011, 4(1), 2-8.
• 35. Karakuş, H. Hemşirelerin İş Tatmin Düzeyleri: Sivas İli Örneği, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2011, (6), 46-57.
• 36. Elibüyük, N., Güney, S., Çalışanların İş Tatmini Düzeylerinin Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi, Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, 2020, 15(58), 171-192.
• 37. Polat, Ş., Ay, F., Do Individual and vocational features affect nurses' job satisfaction and organizational trust levels?, Arc Health Sci Res, 2020, 7(2), 167-77
• 38. Ebrinç, S., Açıkel, C., Başoğlu, C., Çetin, M., Çeliköz, B., Yanık merkezi hemşirelerinin anksiyete, depresyon, iş doyumu, tükenme ve stresle başa çıkma: Karşılaştırmalı bir çalışma, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2002, (3), 162-168.
• 39. Gorden, I. W., Infante, D. A., Graham, E. E. Corporate conditions condusive to employee voice: A subordinate perspective, Employee Responsibilities and Rights Journal, 1988, (1), 101-111.
• 40. Tekingündüz S, Tengilimoğlu D., Hastane çalışanlarının iş tatmini, örgütsel bağlılık ve örgütsel güven düzeylerinin belirlenmesi, Sayıştay Dergisi, 2013, (91), 77-103.
• 41. Kılınç, M., Yiğit, V., Doğanşah, Y. Sağlık çalışanlarında örgütsel muhalefet ve örgütsel prososyal davranışlar arasındaki ilişkinin tespit edilmesine yönelik bir araştırma, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 2019, 6(12), 143-158.
• 42. Kılınç, S., Yayla, E. N., Demirtaş, Ö., Örgütsel Mahkumlaşmanın Örgütsel Muhalefet Üzerindeki Etkisi: Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Alan Çalışması, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 2020, 19(4),1497-1510.
• 43. Kavak, O., Kaygın, E. Örgütsel adalet algısının örgütsel muhalefet davranışı üzerindeki etkisi, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 2018, 4(1), 33-51.