DEXA Çekimlerinde Tc-99m Radyonüklidinin Gama Işınlarının Kemik Mineral Yoğunluğu Ölçümlerine Etkisi: Fantom Çalışması

Yıl 2021, , 66 - 70, 31.12.2020

Nazenin İpek Işıkcı , Mustafa Demir, Ph.d.

https://doi.org/10.34087/cbusbed.767843

Öz

Giriş ve Amaç: Bu çalışmada, aynı gün içinde aynı hastaya kemik sintigrafisi ve kemik yoğunluğu ölçümlerinin yapılabilme koşullarının araştırılması amaçlandı.
Gereç ve Yöntem: Çift X-ışınlı Absopsiyometri (DEXA) çekimlerinde, lomber L1-L4 vertebraları taklit eden DEXA kalite kontrol fantomu ve içi su dolu bir tank kullanıldı. Su tankı içine 0.5-4.5 mCi (37-166.5 MBq) arasında değişen aktivite miktarlarında Tc-99m radyoizotopu konuldu. DEXA çekimlerinin birinci aşamasında saçılmasız hava ortamında sadece kalite kontrol fantomunun görüntüsü alındı. İkinci aşamada su tankının üzerine kalite kontrol fantomu konuldu. Aynı geometrik koşullarda farklı Tc-99m aktiviteleri etkisinde 9 adet çekim yapıldı. Çekimlerden kemik mineral yoğunlukları (KMY) hesaplandı.
Bulgular: Saçılmasız ortamda alınan ortalama KMY değeri 1.011 gr/cm2 bulundu. Saçılmalı ortamda farklı Tc-99m aktiviteleri etkisinde ölçülen KMY değerlerinin ortalamaları (gr/cm2): L1: 0.98±0.01, L2: 1.00±0.02, L3: 1.02±0.02 ve L3: 1.06±0.02 bulundu.
Sonuç: Çekim sonuçlarına göre; Tc-99m radyonüklidinin KMY ölçümlerine önemli bir etkisinin bulunmadığı, aynı gün içinde hem kemik sintigrafisinin hem de DEXA çekiminin yapılabileceği belirlendi.

Anahtar Kelimeler

DEXA, Kemik Mineral Yoğunluğu Ölçümü, Kemik Sintigrafisi, Tc-99m MDP

The Effect of Gamma Rays Emitted from Tc-99m on Bone Mineral Density Measured by DEXA Scans: Phantom Study

Öz

Objective: The aim of this study was to investigate the possibility of performing bone scintigraphy with Tc-99m and bone density scan at the same day.
Material and Methods: Dual energy X-ray absorptiometry (DEXA) quality control phantom with imitating lumbar vertebrae L1-L4 and water-filled tank were used in DEXA scan. Tc-99m was injected in the water tank with varying amounts of activity between 0.5-4.5 mCi (37-166.5 MBq). In the first DEXA scan, only the quality control phantom was imaged in a scatter free environment. Then, the quality control phantom was placed on the water tank containing different Tc-99m activities and 9 scans were acquired under the same geometric conditions. Bone mineral density (BMD) was calculated from the acquired scans.
Results: The average BMD value in the non-scattering environment was 1.011 g/cm2. The BMD measurements in the scattering environment with different Tc-99m activities were: L1: 0.98±0.01, L2: 1.00±0.02, L3: 1.02±0.02 and L4: 1.06±0.02 gr/cm2.
Conclusion: In consequence, Tc-99m had no significant impact on the BMD measurements, and both bone scintigraphy and DEXA scan can be performed in the same day.

Anahtar Kelimeler

Bone mineral density measurement, Bone scintigraphy, DEXA

Kaynakça

• Ersalcan T, Özen A, Yüksel D, D Altun G, Öztürk E, Balcı T A, Karayalçın B. Procedure Guideline for Bone Density Measurement. Turkish Journal Nuclear Medicine, 2009, 18(1), 31-40.
• Sindel D, Gula G. Osteoporozda kemik mineral yoğunluğunun değerlendirilmesi. Turkish Journal of Osteoporosis,2015, 21 (1), 23-29.
• Demir M, Nükleer Tıp Fiziği ve Klinik Uygulamaları, İstanbul: AB Ofset Ankara, 2014;pp:360-364
• Atlıhan Gündoğdu E, Özgenç E, Ekinci M, Özdemir D, Aşıkoğlu M. Radyofarmasötikler Radiopharmaceuticals Used İn İmaging and Treatment in Nuclear Medicine. Journal of Literature Pharmacy Sciences,2018, 7 (1), 24-34.
• Liang-Jun Xie, Jian-Fang Li, Feng-Wei Zeng, Hang Jiang, Mu-Hua Cheng and Yi Chen .Is Bone Mineral Density Measurement Using Dual-Energy X-Ray Absorptiometry Affected By Gamma Rays?. Journal of Clinical Densitometry: Assestment & Management of Musculoskeletal Health,2013, 16(3), 275-278.
• Yıldız M, Çiçek E, Çerçi S , Süslü H, Özbek M., Tc-99m-MDP nin Kemik mineral yoğunluğu Değerlerine Etkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2006, 13 (3), 9-11.
• Campbell A, McCarthy M, Blake M, Roff G. Effect of Tc-99m-MDP administration on dual-energy X-ray absorptiometry bone mineral density measurements, Journal of Clinical Densitometry, 2005, 8(1), 14-17.
• Meuller B., O’Connor MK., Effects of radioisotopes on the accuracy of dual-energy X-ray absorptiometry for bone densitometry, Journal of Clinical Densitometry, 2002, 5(3), 283-287.
• Gumuser G, Parlak Y, Topal G, Aras F, Ruksen E and Sayit E. Effects of Tc-99m MIBI and Tc-99m MDP administration on Dual Energy x-ray absorptiometry bone mineral density measurements. Nuclear Medicine Communications, 2009, 30(6), 445-446.
• Metler FA, Guiberteau MJ, Essentials of Nuclear Medicine Imaging. Cahapter 8 Skeletal System 6th ed. Elsivier Inc 2012, 274-314.
• İlçe H T, Radyoaktif iyot tedavisi uygulanan hipertiroidili hastalarda kemik mineral yoğunluğunun dansitometre ile değerlendirilmesi [Tıpta Uzmanlık Tezi].Düzce, Türkiye: Düzce Üniversitesi 2009.
• Koloni PF, Omedei MS, Nahas-Neo J, et al. Prevalence of low bone mineral density in post menopausal breast cancer survivors. Revista Brasileira de Ginecologia e Obstetrícia, 2015, 37(1), 30-35.
• Demir M, Özmen Ö, Uslu İ. Kemik Mineral Yoğunluğu Ölçümlerine Tc-99m Tüm Vücut Kemik Aktivitesinin Etkileri. Cerrahpaşa Medical Journal, 2000, 31 (4), 196-201.