Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Olan Çocukların Fiziksel Aktivite Düzeyleri

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 343 - 352, 30.06.2021

Melike Karadağ

https://doi.org/10.34087/cbusbed.925366

Öz

Giriş ve Amaç: Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) çocuklukta ve ergenlikte sık rastlanılan bir problemdir. Bu problem, öğrencilerin davranışlarını ve okul başarılarını olumsuz yönde etkilemektedir. Bu çalışmada DEHB tanılı ilk ve ortaokul öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeylerinin (FAD) araştırılması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma Bursa/Nilüfer ilçesindeki ilkokul ve ortaokullarda okuyan gönüllü bireyler Giriş ve Amaç: Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) çocuklukta ve ergenlikte sık rastlanılan bir problemdir. Bu problem, öğrencilerin davranışlarını ve okul başarılarını olumsuz yönde etkilemektedir. Bu çalışmada DEHB tanılı ilk ve ortaokul öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeylerinin (FAD) araştırılması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Araştırma Bursa/Nilüfer ilçesindeki ilkokul ve ortaokullarda okuyan gönüllü bireyler üzerinden gerçekleştirildi. 05.02.2018-20.04.2018 tarihleri arasında sürdürülen araştırmaya 8-14 yaş grubuna giren 39 DEHB tanılı ve 41 sağlıklı öğrenci katıldı. Veri toplamak için çalışma ve kontrol grubunda yer alan öğrencilerin demografik, kişisel, fiziksel ve klinik bilgileri kaydedildi. “Çocuklar için Fiziksel Aktivite Ölçeği” (ÇFAÖ) kullanılarak tüm bireylerin fiziksel aktivite düzeyleri ölçüldü.
Bulgular: DEHB tanılı kız/erkek öğrenci oranı yaklaşık ¼ bulundu. Çalışma ve kontrol grubunda boy, kilo ve vücut kitle indeksleri %50 persantil bulundu. DEHB tanılı öğrenciler daha fazla sağlıklı besin tükettiler (p<0,05). Çalışma grubunun teneffüslerdeki, günlük boş zamanlarındaki ve hafta sonu fiziksel aktivite düzeyleri kontrol grubu öğrencilerine göre daha yüksek bulundu (p<0,05). DEHB Tiplerine göre öğrencilerin ÇFAÖ özet skorları değerlendirildiğinde, fiziksel aktivitenin Tip-I’de en düşük, Tip-II’de en yüksek olduğu saptandı.
Sonuç: DEHB tanılı ilkokul ve ortaokul öğrencilerinde okul içi ve okul sonrası boş zamanlardaki fiziksel aktivite düzeyleri kontrol grubu öğrencilerine göre daha yüksek görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Dikkat Eksikliği-/Hiperaktivite Bozukluğu, Fiziksel Aktivite Düzeyi, Çocuk.

Physical Activity Levels of Children with Attention Deficit and Hyperactivity Disorder (ADHD)

Öz

ObjectiveAttention deficit and hyperactivity disorder (ADHD) is a common problem in childhood and adolescence. This problem affects students' behavior and school success negatively. In this study, it was aimed to investigate the physical activity levels (PAL) of primary and secondary school students diagnosed with ADHD.
Materials and Methods The research was carried out on volunteer individuals studying in primary and secondary schools in Bursa / Nilüfer district. 39 ADHD diagnosed and 41 healthy students who were in the 8-14 age group participated in the study, which was carried out between 05.02.2018-20.04.2018. Demographic, personal, physical and clinical information of the students in the study and control groups were recorded to collect data. Physical activity levels of all individuals were measured using “The Physical Activity Questionnaire for Children” (PAQ-C).
Results: The ratio of female/male students diagnosed with ADHD was nearly ¼. Height, weight and body mass indexes were found to be 50 percentile in the study and control groups. ADHD students consumed more healthy foods (p<0.05). The physical activity levels of the study group during breaks, daily leisure time and weekend were found to be higher than the control group students (p<0.05). When the PAQ-C summary scores of the students were evaluated according to ADHD Types, it was found that physical activity was the lowest in Type-I, and the highest in Type-II.
Conclusion: Primary and secondary school students diagnosed with ADHD have higher levels of physical activity in leisure time at school and after school than control group students.

Anahtar Kelimeler

Attention Deficit, Hyperactivity Disorder, Physical Activity Level, Child.

Kaynakça

• McCracken, J.T, Attention Deficit Hyperactivity Disorder, In: BJ Sadock, VA Sadock (Eds.), Comprehensive Textbook Psychiatry, 2000, (7th ed.), 2679-2688, Philadelphia, USA: Lippincott Williams and Wilkins.
• Ercan, E.S, Kandulu, R, Uslu, E, Ardic, U.A, Yazici, KU, Basay, B.K, et al., Prevalence and diagnostic stability of ADHD and ODD in Turkish children: a 4-year longitudinal study, Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 2013, 7(1), 1-30.
• American Psychiatric Association, Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-V), (5th ed.), 2013, Washington, USA.
• Ercan, E.S, Aydın, C, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Özellikleri, Tedavisi, Çocuklarda ve Erişkinlerde Belirtileri, İçinde: ES Ercan (ed.) Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, (3. Baskı), 2000, İstanbul, Gendaş.
• Bek, N, Fiziksel Aktivite ve Sağlığımız, 2008, Ankara, Klasmat Matbaacılık.
• Ergül, Ş, Kaklım, A, Önemli bir kronik hastalık: çocukluk ve ergenlik döneminde obezite, , 2011, 10(2), 223-230.
• Kanay, A, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olan 9–13 yaş grubu ilköğretim öğrencilerinin uyumsal davranışları, benlik kavramı ve akademik başarıları arasındaki ilişkiler, (Uzmanlık tezi), 2006, Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İzmir.
• Sergün Türe, F, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olan çocukların (8-12 yaş) değişik anne tutumlarına göre benlik saygı düzeylerinin incelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi), 2010, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hegerl, U, Himmerich, H, ADHD and Bipolar Disorder: Common Causes Common Cure? Current Opinion in Psychiatry, 2010, 6(1), 31-38.
• Karadağ, M, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Olan Çocukların Fiziksel Aktivite Düzeyleri (Yüksek Lisans Tezi), 2019, Bezmialem Vakıf Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Crocker, P.R, Bailey, D.A, Faulkner, R.A, Kowalski, K.C, McGrath, R, Measuring general levels of physical activity: preliminary evidence for the Physical Activity Questionnaire for Older Children, Medicine and Science in Sports and Exercise, 1997, 29(10), 1344-1349.
• Sert, Z.E, Temel, A.B, İlköğretim öğrencileri için fiziksel aktivite soru formunun Türk toplumuna uyarlanması: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 2014, 7(2), 109-114.
• Janz, K.F, Lutuchy, E.M, Wenthe, P, Levy, S.M, Measuring activity in children and adolescents using self-report: PAQ-C and PAQ-A, Medicine And Science In Sports And Exercise, 2008, 40(4), 767-772.
• Semerci, Z.B, Turgay, A, Bebeklikten Erişkinliğe Dikkat Eksikliği – Hiperaktivite Bozukluğu (5. Basım), 2011, İstanbul, Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• Öner, P, Öner, Ö, Aysev, A, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 2003, 12(3), 97-99.
• Görmez, V, Örengül, A..C, DEHB’li çocuk ve ergenlerin elektronik medya kullanımı açısından değerlendirilmesi, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2017, 18(5), 495-502.
• Khalife, N, Kantomaa, M, Glover, V, Tammelin, T, Laitinen, J, Ebeling, H, Rodriguez, A, Childhood Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder symptoms are risk factors for obesity and physical inactivity in adolescence, Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 2014, 53(4), 425–436.
• Lin, C.Y, Yang, A.L, Su, C.T, Objective measurement of weekly physical activity and sensory modulation problems in children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder, Research in Developmental Disabilities, 2013, 34(10), 3477-3486.
• Kim, J, Mutyala, B, Agiovlasitis, S, Fernhall, B, Health behaviors and obesity among US children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder by gender and medication use, Preventive Medicine, 2011, 52(3–4), 218–222.
• Gapin, J.I, Labban, J.D, Etnier, J.L, The effects of physical activity on Attention Deficit Hyperactivity Disorder symptoms: The evidence, Preventive Medicine, 2011, 52, 70–74.
• Quesada, D, Ahmed, N.U, Fennie, K.P, Gollub, E.L, Ibrahimou, B, A review: Associations between attention-deficit/hyperactivity disorder, physical activity, medication use, eating behaviors and obesity in children and adolescents, Archives of Psychiatric Nursing, 2018, 32(3), 495–504.
• Köprülü, Ö, Ekran bağımlılığı olan çocuklarda insülin duyarlılığının değerlendirilmesi. (Uzmanlık Tezi), 2014, Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İzmir.
• Schwartz, B.S, Bailey-Davis, L, Bandeen-Roche, K, Pollak, J, Hirsch, A.G, Nau, C, Glass, T.A, Attention Deficit Disorder, stimulant use, and childhood body mass index trajectory, Pediatrics, 2014, 133(4), 668–676.
• Byrd, H.C, Curtin, C, Anderson, S.E, Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder and obesity in US males and females, age 8–15 years: National health and nutrition examination survey 2001–2004, Pediatric Obesity, 2013, 8(6), 445–453.
• Cortese, S, Moreira-Maia, C, St. Fleur, D, Morcillo-Peñalver, C, Rohde, LA, Faraone, S.V, Association between ADHD and obesity: A systematic review and metaanalysis, American Journal of Psychiatry, 2016, 173(1), 34–43.
• Bilaç, Ö, Canol, T, Kavurma, C, Işıldar, Y, Yalın Sapmaz, Ş, Şentürk Pilan, B, Çatuk, E, Uzunoğlu, G, Sevinç, İ, Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Yeme ve Uyku Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi, Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2021, 8(1), 122-128.
• Cook, B.G, Li, D, Heinrich, K.M, Obesity, physical activity, and sedentary behavior of youth with learning disabilities and ADHD, Journal of Learning Disabilities, 2015, 48(6), 563-576.