Sağlık Kurumları Yönetiminde Hekim-Yönetici İlişkileri

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 3, 376 - 387, 29.09.2025

Sibel Zararsız , Songül Çınaroğlu

https://doi.org/10.34087/cbusbed.1539819

Öz

Giriş ve Amaç: Hekimler ve hastane yöneticileri arasındaki ilişkiler ve bu ilişkilerin yönü sağlık kurumları işletmeciliğinin kalbinde yer alan bir konudur. Bu nedenle bu çalışmada Ankara ilinde faaliyet gösteren özel ve kamu hastanelerinde aktif olarak çalışan hekimler ve hastane yöneticilerinin hastane yönetimi-hekim ilişkilerine yönelik görüşlerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı ve kesitsel nitelikte planlanan çalışmanın evrenini Ankara’daki özel ve kamu hastane yöneticileri ve hekimler oluşturmaktadır. Çalışma evreni hastanelerinin 150 ve üzeri yatak sayısına sahip olması bakımından sınırlandırılarak 6 özel ve 5 devlet hastanesi belirlenmiştir. Çalışmada izin alınan 6 hastanede 50 orta-üst düzey yönetici ve 229 hekime ulaşılmıştır. Veri toplamada orijinal olarak Thomas Rundall (2004) tarafından geliştirilen, Atefeh Samadi-Niya (2013) tarafından kullanılan Canadian National Study of Interprofessional Relationshipships between Physicians and Hospital Administrators (CANSIRPH) Study Questionnaire soru formunun bir bölümü kullanılmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiklerden yararlanılmış olup Pearson Ki-Kare Testi, Fisher Kesin Ki-Kare Testi ve Mann-Whitney U testi kullanılmıştır.
Bulgular: Çalışmada hekimler ve hastane yöneticileri arasında hastane yönetimi-hekim ilişkilerine yönelik görüşlerinin karşılaştırılması, birbirlerini nasıl gördükleri, hastane yönetimi-hekim ilişkilerini geliştirmeye ayrılan zaman, enerji ve kaynaklardan memnuniyet düzeyi, hastane yönetimi-hekim ilişkilerinin gelecek yıllarda nasıl değişeceğine ilişkin değerlendirmeleri bakımından (p≤0,001) istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar olduğu görülmektedir.
Sonuç: Çalışma sonucunda hastane yöneticilerinin hastane yönetimi-hekim ilişkilerini daha olumlu algılama eğiliminde oldukları görülmektedir. Hastane yöneticileri ve hekimlerin değerlendirmelerine göre hastane yönetimi-hekim ilişkilerinde en etkili faktörün ekip çalışması ve iletişim olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın dikkat çekici bir bulgusuda hekimler ve hastane yöneticilerinin sağlık yönetimi alanında profesyonel eğitim almadıklarıdır. Sağlık kurumlarında ekip çalışması, iletişim stratejilerinin güçlendirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

hekim , hastane yöneticisi , meslekler arası ilişki , hastane yönetimi

Physician-Manager Relationships in the Management of Health Institutions

Öz

Aim; The relationship between physicians and hospital managers and the direction of these relations are an issue that is at the heart of the management of health institutions. Therefore, in this study, it was aimed to compare the views of physicians and hospital managers who are actively working in private and public hospitals operating in Ankara province on hospital management-physician relationships.
Method; The universe of the study, which is planned in a descriptive and cross-sectional nature, is composed of private and public hospital managers and physicians in Ankara. 6 Private and 5 public hospitals were determined by limiting the hospitals of the study universe in terms of having a number of beds of 150 and above. In the study, 50 middle-senior managers and 229 physicians were reached in 6 hospitals where permission was obtained. A section of the Canadian National Study of Interprofessional Relationship between Physicians and Hospital Administrators (CANSIRPH) Study Questionnaire, originally developed by Thomas Rundall (2004) and used by Atefeh Samad-Niya (2013), was used for data collection. Descriptive statistics were used in the analysis of the data and Pearson Chi-Square Test, Fisher Exact Chi-Square Test and Mann-Whitney U test were used.
Results; The study shows that there are statistically significant differences between physicians and hospital managers in terms of comparing their views on hospital management-physician relationships, how they see each other, the level of satisfaction with the time, energy and resources devoted to developing hospital management-physician relationships, and their assessments of how hospital management-physician relationships will change in the coming years (p≤ 0.001).
Conclusion; As a result of the study, it is observed that hospital managers tend to perceive hospital management-physician relationships more positively. According to the evaluations of hospital managers and physicians, it is seen that the most effective factor in hospital management-physician relations is teamwork and communication. A remarkable finding of this study is that physicians and hospital managers did not receive professional training in the field of health management. It is recommended to strengthen teamwork and communication strategies in health institutions.

Anahtar Kelimeler

physicians , hospital manager , interprofessional relationship , hospital management

Kaynakça

• 1.Fitzgerald, A. Professional identity: A concept analysis. Nursing Forum, 2020, 55(3), 447-472.
• 2. Kaya, R. R., ve Alkan, A. Türkiye’deki kamu hastanelerinde idari pozisyonda görev yapan hekimlerin profillerine yönelik bir çalışma. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2021, 8(2), 254-262.
• 3. Akkaş, E., ve Erdem, R. Hekimlik meslek kültürünü belirleyen olguların değerlendirilmesi. SDÜ Vizyoner Dergisi, 2017, 8(17), 47-57.
• 4. Fanelli, S.; Pratici, L.; ve Zangrandi, A. Managing healthcare services: Are professionals ready to play the role of manager?. Health Services Management Research, 2022, 35(1),16-26.
• 5. Sökmen, A. İşletmelerde Yönetim ve Organizasyon. Detay Yayıncılık, 2016, Ankara.
• 6. Lega, F., Rotolo, A., ve Sartirana, M. Dealing with pluralism: the managerial work of CEOs in Italian public healthcare organizations. BMC Health Services Research, 2022, 22(1), 1- 12.
• 7. Austin, T.; Chreim, S. ve Grudniewicz, A. Examining health care providers' and middle-level managers' readiness for change: a qualitative study. BMC Health Services Research, 2020, 20(1), 1-14.
• 8. Guo, K. L. Decide: A decision-making model for more effective decision making by health care managers. Health Care Manager, 2020, 39(3), 133-141.
• 9. Borkowski, N. ve Meese, K. A. Organizational behavior in health care, 2021, Jones & Bartlett Learning.
• 10. Liang, Z., Xu, M., ve ark. Doctors in Chinese public hospitals: demonstration of their professional identities. BMC Medical Education, 2020, 20(1), 1-9.
• 11. Chhetri, C. R. The doctor-manager relationshipship. Journal of Universal College of Medical Sciences, 2017, 5(1), 49-53.
• 12. Bunderson, J. S.; Lofstrom, S. M.; ve Van De Ven, A. H. Conceptualizing and measuring professional and administrative models of organizing. Organizational Research Methods, 2000, 3(4), 366-391.
• 13. Fayol, H. The Administrative Theory in the State. Henri Fayol: Critical Evaluations in Business and Management, 1937, 1, Taylor & Francis, 101-114.
• 14. Kaissi A. Manager-Physician Relationships an Organizational Theory Perspective. The Health Care Manager, 2005, 24(2), 165-176.
• 15. Maani, N., ve Galea, S. The Role of Physicians in Addressing Social Determinants of Health. Journal of American Medical Association, 2020, 323(16), 1551-1552.
• 16. Grady, C., Han, H., ve ark. Effectively engaging physicians in system change. Healthcare Management Forum, 2021, 34(3), 149-153.
• 17. Zajac, S., Woods, A. ve ark. Overcoming Challenges to Teamwork in Healthcare: A Team Effectiveness Framework and Evidence- Based Guidance. Frontiers in Communication, 2021, 6(606445), 1-20.
• 18. Stadick, J. L. Understanding health care professionals’ attitudes towards working in teams and interprofessional collaborative competencies: A mixed methods analysis. Journal of Interprofessional Education & Practice, 2020, 21(3), 1-7.
• 19. Özmen, A. Küreselleşme ve Sağlık Hizmetleri. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 2015, 2(3), 165-170.
• 20. Sayım, F. Sağlık Piyasası ve Etik. MKM Yayıncılık, 2011, Bursa.
• 21. Hızarcı Beşer, B., ve Dönmez, S. Asimetrik Bilgi Teorisinin Sağlık Sektörü Üzerindeki Etkilerinin Analizi: Kütahya İli Örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 2024, 23(90), 729-753.
• 22. Ogbeivor, C., ve Ogbeivor, P. E. Poor working relationship between doctors and hospital managers - A systematic review. Medrxiv, 2022, 1-35.
• 23. Knorring, M.V., Rijk, A., ve Alexanderson, K. Managers’ Perceptions of the Manager Role in Relationship to Physicians: A Qualitative Interview Study of the Top Managers in Swedish Healthcare. BMC Health Services Research, 2010, 10(271), 1-12.
• 24. Samadi-Niya, A. Interprofessional Relationships Between Physicians and Hospital Administrators Across Canada: A Quantitative Multivariate Correlational Study. Dissertation, University of Phoenix, 2013, ABD.
• 25. Bhardwaj, A. Alignment Between physicians and hospital administrators: historical perspective and future directions. Hospital Practice, 2017, 45(3), 81-87.
• 26. Rundall, T. Health Care Policy, Performance and Finance, 2004, Routledge.
• 27. Mayaki, S., ve Stewart, M. Teamwork, Professional Identities, Conflict, and Industrial Action in Nigerian Healthcare, Journal of Multidisciplinary Healthcare, 2020, 13, 1223-1234.
• 28. Tiwary, A., Rimal, A., ve ark. Poor communication by health care professionals may lead to life-threatening complications: examples from two case reports. Wellcome Open Research, 2019, 4(7), 1-8.
• 29. Burgener, A. M. Enhancing communication to ımprove patient safety and to ıncrease patient satisfaction. Health Care Management, 2020, 36(3), 238-243.
• 30. Davies, H. T.; Hodges, C. L. ve ark. Consensus and contention: doctors’ and managers’ perceptions of the doctor-manager relationship. British Journal of Healthcare Management, 2003, 9(6), 170-176.
• 31. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Lisans Ders Kataloğu, https://akts.hacettepe.edu.tr/ders_listesi.php?birim_kod=2106&prg_oid=PRGRAM_0000000000000000000000614&prg_kod=21061&programduzey=3&submenuheader=2. Erişim Tarihi: 20.01.2024.
• 32. Kurt, M. E. Hemşire sağlık yöneticilerinin profesyonel sağlık yöneticiliği üzerine görüşleri ve farklı pozisyon hemşire yöneticiliğinin gerekliliğinin sorgulanması: Diyarbakır örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 2017, 16 (63), 1416-1422.
• 33. Özer, Ö., Budak, F., ve ark. Hekim ve Hemşirelerin Klinik Liderlik Algılarının Sosyodemografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 2017, 15(2), 99-105.
• 34. Barsbay, M. Ç. Sağlık bakanlığı hastanelerinde hekim yöneticilerin yönetsel beceri ve rollerinin incelenmesi [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi], 2016, Ulusal Tez Merkezi.
• 35. Ndayishimiye, C., Dubas-Jakóbczyk, K., ve ark.. Competencies of hospital managers - A systematic scoping review. Frontiers in Public Health, 2023, 1-18.
• 36. Kumar, D., Ghoghara, P., ve Limbachiya, H. (2023). A comparative study of healthcare management and leadership skills of health management systems. Journal of Technology and Management, 3(3), 12-18.
• 37. Kakemam, E., Liang, Z., ve ark. Leadership and Management Competencies for Hospital Managers: A Systematic Review and Best-Fit Framework Synthesis. Journal of Healthcare Leadership, 2020, 12,59-68.
• 38. Doğan, T. G. B.; Demirtaş, Ö.; ve Doğan, S. Melez Yöneticiliğin sağlık yöneticileri perspektifinden nitel yöntemle araştırılması. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 2020, 23(4), 681-698.