The Value of "Sensitivity" in the Texts of the 7th Grade Social Studies Textbooks

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 1, 22 - 33, 30.03.2024

Hafsa Şehadet Filiz , Nihat Şimşek

Öz

The aim of this study is to assess the extent to which the 7th grade Social Studies textbook incorporates the value of sensitivity with supplementary resources. The reason for this examination is that sensitivity is closely linked to other values in the curriculum and is a key factor in developing the awareness of active citizens who possess problem-solving skills. The study group for this research consisted of external texts such as literary genres, reading texts, information notes, and newspaper excerpts from the 2019 Social Studies textbook published by Ekoyay Publishing. The research followed a case study design, which is a qualitative research method. Data was collected using the document analysis technique, and the descriptive content analysis technique was used to analyse the data. The study's results were systematically tabulated and interpreted. Upon analysis, it was concluded that sensitivity was adequately reflected in the holistic context. However, when divided into subheadings, it was found that certain types of sensitivity required further emphasis. Based on these results, it is recommended that the textbook should increase its sensitivity towards the natural environment and cultural heritage. The sub-goals should be balanced in terms of the types of sensitivity determined. Additionally, the units named Communication and Human Relations, Science in Time and Living Democracy can be enriched with texts that promote sensitivity.

Anahtar Kelimeler

social studies, values, sensitivity value, analiysis, 7.th grande

7. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Metinlerinde “Duyarlılık” Değeri

Öz

Bu araştırmanın amacı, 7. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabının duyarlılık değerini ek kaynaklarla ne oranda yansıttığını incelemektir. Duyarlılık değerinin incelenmesinin sebebi öğretim programlarında yer alan diğer değerler ile yakın ilişkili olmasının yanında duyarlılık değerinin, problem çözme becerisine sahip olması gereken etkin vatandaşın farkındalık sahibi olması için tetikleyici unsurlardan biri olmasıdır. Araştırmanın çalışma grubu, Ekoyay Yayıncılık’ın 2019’da yayımlamış olduğu Sosyal Bilgiler ders kitabı harici metinleri (edebi türler, okuma metinleri, bilgilendirme notları, gazete kesitleri vb.) olarak belirlenmiştir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması desenine uygun biçimde gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Verilerin analiz edilmesinde ise betimsel içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Bulgular sistematik biçimde tablolaştırılmış ve yorumlanmıştır. Elde edilen bulgular incelendiğinde duyarlılık değerinin bütünsel bağlamda yeterince yansıtılmış olduğu fakat alt başlıklara ayrıldığında bazı duyarlılık türlerinde daha fazla yansıtılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlardan hareketle; ders kitabında yer alan metinlerin doğal çevreye karşı ve kültürel mirasa yönelik duyarlılığı temel alan metinlerin artırılması gerektiği, alt amaçlarda belirlenen duyarlılık türlerinin metinlere yansıtılma oranlarının dengelenmesi gerektiği, İletişim ve İnsan İlişkileri, Zaman İçinde Bilim ve Yaşayan Demokrasi isimli ünitelerin duyarlılık metinleri açısından zenginleştirilebileceği gibi öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

sosyal bilgiler, değerler, duyarlılık değeri, 7.sınıf, ders kitabı

Kaynakça

• Bailey, R. (2013). Teaching values and citizenship across the curriculum educating childiren for the world. Routledge Press.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2023). Bilimsel araştırma yöntemleri. 34. Baskı. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Erbaş, A. A. (2021). Sosyal bilgiler öğretim programındaki değerlerin sosyal bilgiler ders kitaplarına yansımaları. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 11(1), 23-40.
• Ersoy, F. & Şahin, T. (2012). Sosyal bilgiler ders kitaplarının değerler eğitimi yaklaşımları açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (2), 1535-1558.
• Gerring, J. (2007). Case studr research: Principles and practices. New York: Cambrige University Press.
• Halstead, J.M. & Taylor, M. J. (1996). Values in education and education in values. RoutledgeFalmer Press.
• Halstead, J.M. & Taylor, M. J (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge Journal of Education, 30 (2), 169-202. doi:10.1080/713657146.
• Kan, Ç. (2010). Sosyal bilgiler dersi ve değerler eğitimi. Milli Eğitim Dergisi, 40 (187), 138-145.
• Kasapoğlu, H. (2013). Okulda değer eğitimi ve hikayeler. Milli Eğitim Dergisi, 43 (198), 97-109.
• Kaya, A. (2017). Eğitim psikolojisi. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Keleş, T. & Beldağ, A. (2022). Sosyal bilgiler ders kitaplarının değerler bağlamında incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimlerde Yenilikçi Yaklaşımlar Dergisi, 6 (4), 387-418.
• Keskin, Y. & Öğretici, B. (2013). Sosyal bilgiler dersinde duyarlılık değerinin etkinlikler yoluyla kazandırılması: nitel bir araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 11 (25), 143-181.
• Kurtdaş, E. M. (2017). Değerlerin kaynağı ve anlamlandırılması. Turkish Studies Dergisi, 12 (21), 349-366.
• Miles, M.B. & Huberman, A. M. (2016). Nitel veri analizi (2. Baskı). (Çev. Ed. S. Akbaba Altun ve A. Ersoy). Pegem Akademi.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2019). İlköğretim sosyal bilgiler ders kitabı (7. sınıf). Ekoyay Yayıncılık.
• Meydan, H. (2014). Okulda değerler eğitiminin yeri ve değerler eğitimi yaklaşımları üzerine bir değerlendirme. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1 (1), 93-108.
• Powell, S. (2010). Hide and seek: Values in early childhood education and care. British journal of Educational Studies 52 (2), 213-229. doi: 10.1080/00071001003752195
• Rodger, A. (2000). The spiritual in values education. Journal of Moral Education 29 (4), 463-475. doi: 10.1080/713679389
• Sözer, E. (1998). Sosyal bilgiler programının amaçları ilkeleri ve temel özellikleri. Can, G. (Ed), Sosyal bilgiler öğretimi (17-34). Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Yayınları.
• Taş, H. (2022). İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının evrensel değerler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniveristesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (62), 455-475.
• Taşdemir, M. (2018). Ortaokul altıncı sınıf sosyal bilgiler ders kitapları metinlerinin kültürel mirasa duyarlılık değeri açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Thornberg, R. (2008). The lack of professional knowledge in values education. Teaching and Teacher Education, 24, 1791-1798. doi: 10.1016/j.tate.2008.04.004
• Topal, Y. (2019). Değerler eğitimi ve on kök değer. Mavi Atlas Dergisi, 7 (1), 245-254.
• Ültay,E., Akyurt H. & Ültay, N. (2021). Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 188-201.
• Yazıcı, M. (2013). Toplumsal değişim ve sosyal değerler. Turkish Studies Dergisi, 8 (8), 1489-1501.
• Yılar, B. & Karadağ, Y. (2022). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının duyarlılık değerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10 (13), 433-453.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 12. Baskı. Seçkin Yayınevi.