Divanu Lügati’t Türk’te Eğitsel Değerler

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 39 - 58, 15.12.2018

Latife Kırbaşoğlu Kılıç Çağlar Yaprakgül

Öz

Divanu Lügati’t Türk adlı eserde eğitsel değerler bulmaya yönelik olan bu çalışma nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi yöntemiyle yapılmıştır. Çalışmayla ilgili toplanan veriler kaynak taraması yoluyla elde edilmiştir. Değerler, Divanu Lügati’t Türk ile ilgili veriler, çeşitli dergi makaleleri, kitaplar, internet kaynaklarından toplanarak analiz edilmiş, çalışmamıza temel teşkil eden A. Ercilasun’un TDK yayınlarından çıkarmış olduğu Divanu Lügati’t Türk adlı eser üzerinden değer analizi yapılmıştır. Bu çalışmada Türk tarihi ve Türkçe için müstesna bir yere sahip olan Kaşgarlı Mahmud’un kaleme aldığı Divanu Lügati’t Türk adlı ansiklopedik sözlük incelenerek eserin bünyesinde barındırdığı düşünülen değerler araştırılmış ve günümüzde var olan değerlerin yaklaşık bin yıl önce yazılmış olan eserde ne ölçüde yer aldığı belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada söz konusu eserde yer alan kelimeler ve bu kelimeleri açıklamak için kullanılan atasözü, deyim, şiir ve açıklamalar incelenmiş kelime, kelimenin geçtiği yer ve anlamları eserde geçtiği gibi aktarılmıştır. Verilen bilgilere dayanılarak direkt olarak ve dolaylı yollarla sunulan değerler tespit edilerek ilgili değerin başlığı altında aktarılmıştır. Yapılan çalışma neticesinde Divanu Lügati’t Türk’ün dürüstlükten konukseverliğe kadar birçok değeri barındırdığı görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Değer, eğitsel değerler, Divanu Lügati’t Türk

Educational Values in Divanu Lugati’t Türk

Öz

This study which aims to reveal the educational values in Divanu Lügati’t Türk was carried out by means of document review which is a method of qualitative research. The data related to study is collected with literature review method. Values related to encycloprdik dictionary are analysed by collecting datas from several journal articles, books and internet resources. The work of A.Ercilasun published by TDK was also analysed in terms of values. The encyclopedic dictionary written by Kaşgarlı Mahmut which has exceptional place in Turkish history and Turkish was studied and the values expected to be in the dictionary were analysed and the values of today was compared to the ones written thousand years ago. In this study, the words and the proverbs, idioms, poems and explanations that explains words are analysed, words, the place where the words are used and the meanings of the words are conveyed as it’s mentioned in the dictionary and then the values mentioned directly or indirectly are defined and conveyed to relevant title. İt’s defined that Divan-u Lugati’t Türk contains many values such as justice,grace, amity and hospitality.

Anahtar Kelimeler

Divanu Lügati’t Türk, Value, educational values

Kaynakça

• Akalın, Ş. (2008). Binyıl Önce Binyıl Sonra Kaşgarlı Mahmud ve Divanü Lugati’t-Türk, Ankara.
• Avcı, N. (2007). Tolumsal değerler ve gençlik. Ankara: Siyasal Kitapevi
• Aydın, M. Z. (2010). Okulda değerler eğitimi. Eğitime Bakış, 6(18), 16-19.
• Balıkçı, G. N. (2016). Erken çocukluk döneminde değerler ve ahlak eğitiminin yeri ve önemi. M. Saygın ve A. G. Saygın (Ed.),Eğitimde Gelecek Arayışları Dünden Bugüne Türkiye'de Beceri, Ahlak ve Değerler Eğitimi Uluslararası Sempozyumu içinde (s. 105-106). Ankara.
• Çağrıcı, M. (1993). Cömertlik. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (s. 72-73) İstanbul: TDV.
• Çetin, E. (2014). Bir sosyal yardımlaşma pratiği olarak askıda kahve ve sadaka taşı. Akademik Bakış Dergisi, 41, 1-15.
• Dingeç, E. (2009). Osmanlı sarayında eski bir Türk geleneği: Yeni yılda hediyeleşme. Turkish Studies, 4(8), 1055-1072.
• Ercilasun, A, B.ve Akkoyunlu, Z. (2015). Divanu lügati't Türk. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Güçlü, M.(2015). Türkiye'de değerler eğitimi konusunda yapılan araştırmalar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(38), 720-732.
• Kayıkçı, H. (2009). Agustinus'un bilgi anlayışı. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kaymakcan, R. (2010). Gençlerin dini değerlere bakışı: Türkiye ve Avrupa karşılaştırması. Değerler Eğitimi Konferans Bildirileriiçinde (s. 13-30). İstanbul: Damla Yayınevi.
• Kenan, S. (2013). Modern eğitimin oluşumu sürecinde değerler nasıl zayıfladı. Değerler ve Eğitimi Uluslar Arası Sempozyumu içinde (s. 275-285). İstanbul.
• Kuçuradi, İ. (2013). İnsan ve değerleri değer problemi. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Meydan, H. (2014). Okulda değerler eğitiminin yeri ve değerler eğitimi yaklaşımları üzerine bir deneme. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 93-108.
• Yaman, E.(2016). Değerler eğitimi. Ankara: Akçağ Yayıncılık.
• Yıldırım, A.ve Şimşek,H.(2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, S. (2014). Türk mitolojisinde bilgelik kavramı. Türk Dünyası Bilgeler Zirvesi: Gönül Sultanları Buluşması içinde (s. 233-251). Eskişehir: Türk Dünyası Kültür Başkenti Ajansı.