Çocuk İşçiliğinin Yeni Yüzü: Kidfluence

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 14, 113 - 135, 31.12.2023

Özlem Gözen , Günseli Ayça Şaldırdak

Öz

Bu araştırma, sosyal medya kullanımının artmasıyla birlikte hayatımıza giren çocuk influencerlar; “kidfluencer” olgusunu çocuk işçiliği bağlamında ele almaktadır. İçerikleri tıklandıkça para kazandıran bir dünyada fotoğrafları ve duyguları ile emekleri sömürülen kidfluencer çocuklar, ailelerinin ve sponsor şirketlerin işçileri haline gelmiştir. Kidfluencerların birer çocuk işçi olarak dijital endüstriye katılım şeklini anlayabilmek amacıyla yapılan bu araştırmada, Instagram uygulamasında #kidfluence etiketiyle paylaşılan fotoğraflar incelenmiştir. Yapılan betimsel içerik analizi sonucunda (i) çocukların günlük rutininden doğal anlar, (ii) bir ürünün yüzü olan çocuklar ve (iii) yetişkin gibi giydirilmiş kız çocukları olmak üzere üç tema ortaya çıkmıştır. Temalar çocukların, mahremiyet, eğitim ve oyun gibi temel haklarının ihlal edilmesi, finansal sömürü, ihmal ve istismar riskleri ile karşı karşıya olmaları üzerinden ilgili alan yazınla tartışılmıştır. Çalışma kapsamında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (ASHB) tarafından sosyal medya prodüksiyonlarında çocuğun emek sömürüsü ile dijital ihmal ve istismarını önleyecek düzenlemeler yapılması, ASHB, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından ebeveynlere ve çocuklara yönelik sosyal medya okur yazarlığı ve içerik üreticiliği hakkında ilgili risklere dair farkındalık oluşturmayı da amaçlayan eğitimler verilmesi ve kamu spotları hazırlanması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kidfluence, çocuk işçiliği, içerik analizi

Kaynakça

• Ammari, T., Kumar, P., Lampe, C. & Schoenebeck, S. (2015). Managing children’s online identities: How parents decide what to disclose about their children online. CHI 15: Proceedings of the 33rd Annual ACM Conference on Human Factors in Computing Systems, 1895-1904.
• Archer, C. (2019). How influencer ‘mumpreneur’ bloggers and ‘everyday’ mums frame presenting their children online. Media International Australia, 170(1), 47-56. doi:10.1177/1329878X19828365
• ASHB. (2020, 5 Aralık). Bakanlığımız, Çocuk İç Çamaşırlarını Çocuk Bedeni Üzerinde Sergileyen Online Alışveriş Sitelerini Tespit Etti. Ekim 15, 2023 tarihinde aile.gov.tr: https://aile.gov.tr/haberler/ bakanligimiz-cocuk-ic-camasirlarini-cocuk-bedeni-uzerinde-sergileyen-online-alisveris-sitelerinitespit- etti/ adresinden alındı
• ASHB. (2023, 28 Eylül). “Beni kendi gözünüzden sakındığınız gibi başkalarından da sakınır mısınız?”. YouTube. doi:https://www.youtube.com/watch?v=SBVNWVUSqxs
• Atalay, G. (2019). Sosyal medya ve çocuk: “Babishko Family Fun TV” isimli youtube kanalının eleştirel bir analizi. Erciyes İletişim Dergisi / Journal of Erciyes Communication, Uluslararası Dijital Çağda İletişim Sempozyumu Özel Sayısı(1), s. 179-202. doi:10.17680/erciyesiletisim.484856
• Blum-Ross, A. & Livingstone, S. (2017). “Sharenting,” parent blogging, and the boundaries of the digital self. Popular Communication, 15(2), s. 110-125. doi:10.1080/15405702.2016.1223300 BM Çocuk Hakları Sözleşmesi. (1989, Kasım 20). Çocuk Haklarına Dair Sözleşme. 25 Ağustos 2023 tarihinde https://www.unicef.org/turkiye/%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1na-dairs% C3%B6zle%C5%9Fme adresinden alındı
• Bubalo, M. (2023, September 10). Ruby Franke and 8 passengers: The rise and fall of a parenting influencer. 3 Ekim 2023 tarihinde www.bbc.com: https://www.bbc.com/news/world-uscanada- 66719859 adresinden alındı
• Butler, J. (2009). Toplumsal cinsiyet düzenlemeleri. Cogito: Feminizm (58 (Bahar)), 73-92.
• Campana, M., Van den Bossche, A., & Miller, B. (2020). #dadtribe: Performing Sharenting Labour to Commercialise Involved Fatherhood. Journal of Macromarketing, 40(4), 475-491. doi:10.1177/0276146720933334