Böcekler Neden Direnç Kazanıyor?

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 2, 91 - 98, 01.12.2015

Duygu Atmaca Demiröz

Öz

İnsektisitler tarımsal mücadele de önemli bir yere sahip olsa da, zararlı böceklerde direnç gelişimi nedeniyle kullanılabilirlikleri sınırlandırılmıştır. İnsektisit uygulamalarında zararlı böceklerin hassasiyeti göz önünde bulundurulmalı ve direnç gelişimi ihtimali dikkate alınmalıdır. Direnç gelişimini önlemek için fitofag böceklerdeki direnç etki mekanizmaları aydınlatılmalı ve etkili direnç yönetimi programlarına başvurulmalıdır. Zararlı böceklerde popülasyon genetiğinin ve ekolojisinin iyi bilinmesi de direnç yönetimi programlarının etkili sonuç vermesi için son derece önemlidir

Anahtar Kelimeler

İnsektisit, Fitofag Böcek, Direnç

Why Insects are Gaining Resistance?

Öz

Although insecticides have an important role in agricultural protection, it is limited availability due to development of resistance in pests. Susceptiblity of pests and possibility of resistance development and should be considered during the insecticide applications. Resistance mechanisms in phytophagous insects to prevent the development of resistance should be enlightened and should be appealed effective resistance management programmes. Pest populations genetics and ecology are also extremely important to get effective results of resistance management programmes

Anahtar Kelimeler

Insecticide, Phytophagous, İnsect, Resistance

Kaynakça

• Anonymous, 2015. www.irac–online.org Insecticide Resistance Action Committee. IRAC susceptbility test methods series. Method no:019. (Erişim tarihi: 01.11.2015).
• Ay, R., Kara, F.E., 2011. Toxicity, inheritance of fenpyroximate resistance, and detoxification–enzyme levels in a laboratory–selected fenpyroximate resistant strain of Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae). Crop Protect. 30: 605–610.
• Baffı, M.A., Pereira, C.D., Souza, G.R., Bonetti, A.M., Ceron, C.B., Gourlart, L.R., 2005. Esterase profile in a pyrethroid–resistant Brazilian strain of the cattle tick Boophilus microplus (Acari, Ixodidae). Genetics and molecular biology. 28 (4): 749–753.
• Bottrell, D.G., Adkisson, P.L., 1977. Cotton insect pest management ann. review of ent. 22: 541–582.
• Bruce–Chwatt, L.J., 1979. The Manson Oration,. Man against malaria: conquest or defeat. Trans. R. Soc. Trop. Med Hyg. 73 (6): 605–617.
• Clarke, G.M., McKenzie, J.A., 1987. Developmental stability of insecticide resistant phenotypes in blowfly: a result of canalizing natural selection. Nature (London). 325: 345–346.
• Collins, M.D., 1988. Brighton Crop Protect. 1079–l 088.
• Comins, H.N., 1977. The Management of Pesticide Resistance. J. Theor. Biol. 65: 399–420.
• Crow, J.F., 1957. Genetics of Insect Resistance to Chemicals. Annual Rev. Entomology. 2: 227–246.
• Curtis, C., Cook, L.M., Wood, R.J., 1978. Selection for and against insecticide resistance and possible methods of inhibiting the evolution of resistance in mosquitoes. Ecol. Entomol. 3: 273–287.
• Curtis, C., 1987. Genetic Aspects of Selection For Resistance. (In Ford, M.G., Holloman, D.W.. Khambay, B.P.S. and Sawicki. R.M., eds), Combating Resistance to Xenobiotics, Ellis Horwood. 150–161. Chichester, UK.
• Dağlı, F., Tunç, İ., 2001. Dicofol resistance in Tetranychus cinnabarinus Boisd.: resistance and stability of resistance in populations from Antalya, Turkey. Pest Man. Sci. (=Pesticide Sci.). 57 (7): 609–614.
• Dindar, Ö.N., Kılınçer, N., 1992. Farklı yapay beslenme koşullarında Ceratitis capitata (Wied) (Diptera: Tephritidae) erginlerine malathion‟un toksisitesi üzerinde bir araştırma. Türkiye II. Entomoloji Kongresi Bildirileri, 329–334. Entomoloji Derneği Yayınları No: 5. Bornova–İzmir, 747 s.
• Dörtbudak, N., Yılmaz, D., Aydın, M., 1987. Ankara ve Eskişehir illerinde depolanmış tahılda zarar yapan buğday biti (Sitophilus granarius L.)‟nin uygulamada kullanılan koruyucu ilaca karşı direnç durumunun araştırılması. Bitki Koruma Bülteni. 27 (1–2): 101–109.
• Erdoğan, C., Gürkan, M.O., 1997. Leptinotarsa decemlineata (Say) (Coleoptera: Chrysomelidae)‟nın değişik popülasyonlarının, bazı insektisitlere karşı duyarlılığının belirlenmesi üzerinde araştırmalar. Türk Entomoloji Dergisi. 21 (4): 299–309. ISSN 1010–6960.
• Erdoğan, C., Moores, G.D., Gürkan, M.O., Gorman, K.J., Denholm, I., 2008. Insecticide resistance and biotype status of populations of the tobacco whitefly Bemisia tabaci (Hemiptera: Aleyrodidae) from Turkey. Crop Protection. 27: 600–605.
• Erdoğan, C., Velioğlu, A.S., Gürkan, M.O., Denholm, I., Moores, G.D., 2012. Chlorpyrifos ethyl–oxon sensitive and vaporariorum(Westw.) (Hemiptera : Aleyrodidae) from Turkey. Pesticide Biochemistry and Physiology. 104 (3): 273–276. variants of greenhouse whitefly Trialeurodes
• Erkam, B., Gürkan, S., 1983. Marmara Bölgesi Meyve Ağaçlarında Zararlı Avrupa Kırmızı Örümceği (Panonychus ulmi Koch.)'nin Akarisitlere Karşı Direnci Üzerinde Ön Çalışmalar.
• Feyereisen, R.,1999. Insect P450 Enzymes. Annual Review of Entomology, 44: 507–33.
• Forrester, N.W., Cahill, M., 1987. Management of insecticide resistance in Helicoverpa armigera (Hubner) in Australia.: In (Ford, M.G., Holloman, D.W., hambay, B.P.S. and Sawicki, R.M., eds), Combating Resistance to Xenobiotics: Biological and Chemical Approaches. Ellis Horwood, U.K. 127–137.
• Gassman, A.J., Petzold–Maxwell, J., Clifton, E.H., Dunbar, M.W., Hoffmann, A.M., Ingber, D.A., Keweshan, R.S., 2014. Field–evolved resistance by western corn rootworm to multiple Bacillus thuringiensis toxins in transgenic maize. PNAS. 5141–5146.
• Georghiou, G.P., Mellon, R., 1983. Pesticides Resistance In Time and Space. In Pest Resistance to Pesticides pp: 1–46. G. P. Georghiou and T. Saito, eds. New York: Plenum.
• Georghiou, G.P., 1983. Management of Resistance in Arthropods, in: Pest Resistance to Pesticides (Georghiou, G.P. and Saito, T., eds). 769–792, Plenum Press, New York.
• Georghiou, G.P., 1986. In Pesticide Resistance:Strategies and Tactics for Management. National Academy Press, pp. 14–43, Washington DC.
• Hollingworth, R.M., Dong, K., 2008. The Biochemical and Molecular Genetic Basis of Resistance to Pesticides in Arthropods. (Global Pesticide Resistance in Arthropods,Ed: Whalaon, M.E., Mota–Sanchez, D. and Hollingworth, R.M.). 40–90, Cromwell, UK.
• Horowitz, A.R., Ishaaya, I., 1994. Managing resistance to insect growth regulators in the sweetpotato whitefly (Homoptera: Aleyrodidae). J. Econ. Entomol. 87: 866–871.
• İren, Z., 1966. Bazı İllerimizde Elma İçkurdu (Cydia pomonella)' na Karşı Mücadele, DDT‟ye Mukavemet Konusu Vesevin‟in Meyve Seyreltmesini Tetkik Bakımından Yapılan Çalışmalar. Bitki Koruma Bülteni. 6 (2): 2. ZMMAE, Ankara.
• Kumral, N.A., Kovancı, B., 2007. Susceptibility of female populations of Panonychus ulmi (Koch) (Acari: Tetranychidae) to some acaricides in apple orchards. Journal of Pest Science. 80 (3): 131–137.
• Kumral, N.A., Susurluk, H., Gençer, N.S., Gurkan, M.O., 2009. Resistance to chlorpyrifos and lambda– cyhalothrin along with detoxifying enzyme activities in field–collected populations of European red mites. Phytoparasitica. 37 (1): 7–15.
• Kumral, N.A., Gencer, N.S., Susurluk, H., Yalcin, C., 2011. A comparative evaluation of the susceptibility to insecticides and detoxifying enzyme activities in Stethorus gilvifrons and Panonychus ulmi. International Journal of Acarology. 37 (3): 255–268.
• May, R.M., Dobson, A.P., 1986. Population Dynamics And The Rate Of Evolution Of Pesticide Resistance. In: Pesticide Resistance: Strategies and Tactics for Management. National Research Council (U.S.) Committee on Strategies for the Management of Pesticide Resistant Pest Populations, National Academy Press, pp. 170–193. Washington DC.
• Mani, G.S., 1985. Genetics. 109: 761–783
• McGaughey, W.H., 1985. Insect Resistance to the Biological Insecticide Bacillus thuringiensis Science 229 (4709): 193–195.
• McGaughey, W.H., Gould, F., Gelernter, W., 1998. Bt resistance management. Nat. Biotech. 16: 144–6.
• McCord, E., Price, J.F., Nagle, C.A., 2002. Pesticide mode of action codes to aid ornamental growers in developing control programs to manage pest resistance. Proceedings of the Florida State Horticultural Society. 115: 130–133.
• Meeusen, R.L., Warren, G., 1989. The Magnitude of the Resistance Problem. Insect Control with Genetically Engineered Crops. Annual Review Entomology. 34: 373–381.
• Metcalf, R.L., 1983. Implications and Prognosis of Resistance to İnsecticides. In Pest Resistance to Pesticides. pp: 703–733. G. P. Georghiou and T. Saito, eds. New York.
• Öden, T., 1972. Bitki koruma ilaçlarının faydasını arttırmak için dikkat edilecek esaslar. 1–V. Tar. Tic., 2 (22): 9–13; 2 (23): 12–15; 2 (24): 9–11; 3 (25): 25–29; 3 (27): 19–23.
• Öncüer, C., Durmuşoğlu, E., 2008. Tarımsal Zararlılarla Savaş Yöntemleri ve İlaçları. Adnan Menderes Üniversitesi Yayınları, Aydın. No: 28, 472 s.
• Pottelberge, S.V., Leeuwen, T.V., Amermaet, K.V., Tirry, L., 2008. Induction of Cytochrome P450 Monooxygenase Activity in the Two–spotted Spider Mite Tetranychus urticae and Its Influence on Acaricide Toxicity. Pesticide Biochemistry and Physiology. 91: 128–133.
• Roush, R.T., Mckenzie, J.A., 1987. Ecological Genetics of Insecticide and Acaricide Resistance. Annual Review Entomology. 32: 361–380.
• Sawicki, R.M., Denholm, I., 1987. Tropical Pest Management. 33 (4): 262–272.
• Soderlund, D.M., 1997. Molecular Mechanisms of Insecticide Resistance. (Molecular Mechanisms of Resistance
• to Agrochemicals, Volume Ed: Sjut, V., Chemistry of Plant Protection, Ed: Ebing, 13: 21–73, Springer Germany.
• Susurluk, H., 2008. İki benekli Kırmızıörümcek Tetranychus urticae Koch (Acarina:Tetranychidae)‟de Piretroid İnsektisitlere Karşı Oluşan Direncin Moleküler Karakterizasyonu. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi.
• Tabashnik, B.E., Croft, B.A., 1982. Managing Pesticide Resistance in Crop–Arthropod Complexes: Interactions Between Biological and Operational Factors. Environmental Entomology. 11: 1137–1144.
• Tabashnik, B.E., 1994. Evolution of Resistance to Bacillus thuringiensis. Annual Review of Entomology. 39: 47–79.
• Taylor, C.E., 1983. Evolution of Resistance to Insecticides. The Role of Mathematical Models and Computer Simulations. Pest Resistance to Pesticides (Georghiou, G.P. and Saito, T., eds), pp. 163–173. Plenum, New York.
• Temizer A., 1972. Süne (Eurygaster integriceps Put.)‟nin değişik hayat dönemlerinin ilaçlara karşı direnci konusunda çalışmalar. Ank. Zir. Müc. İlaç ve Alet Ens. Çalışması (basılmamış).
• Uğurlu Karaağaç, S., Konuş, M., İşgör, B., İşcan, M., 2007. Pyrethroid Resistance and Possible Involvement of Glutathione S–transferases in Helicoverpa armigera from Turkey. Phytoparasitica. 35 (1): 23–26.
• Ünal, G., Gürkan, M.O., 2001. İnsektisitler: Kimyasal Yapıları,Toksikolojileri ve Ekotoksikolojileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü. Ankara, 159 s.
• Velioğlu, A.S., Erdoğan, C., Gürkan, M.O., 2007. Sebzelerde Zarar Yapan Myzus persicae (Sulzer) (Homoptera: Aphididae) Populasyonlarının İnsektisitlere Direnci İle Karboksilesteraz Aktivitesi Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Türkiye II. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 27–29 Ağustos 2007, Isparta. 57.
• Velioğlu, A.S., Erdoğan, C., Gürkan, M.O., Moores, G.D., 2008a. Neonicotinoid resistance status of green peach aphid, Myzus persicae (Sulzer) (Hemiptera: Aphididae) in Turkey. XXIII. International Congress of Entomology. Durban–South Africa.
• Velioğlu, A.S., Erdoğan, C., Gürkan, M.O., Moores, G.D., 2008b. Sebzelerde Zarar Yapan Myzus persicae (Sulzer) (Hemiptera: Aphididae) Popülasyonlarının İnsektisitlere Direnci ile Biyokimyasal Mekanizmalarının İncelenmesi, (Tübitak Tovag 105 O 576‟nolu proje sonuç raporu), Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, 110 sayfa.
• Velioğlu, A.S., Erdoğan, C., Gürkan, M.O., Moores, G.D., 2009. Myzus persicae (Sulz.) (Hemiptera: Aphididae)‟de İnsektisit Direncinin Enzim İmmunoassayi ile İncelenmesi. Türkiye III. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri. 19 s, 15–18 Temmuz 2009, Van.
• Velioğlu, A.S., Erdogan, C., Gurkan, M.O., Moores, G.D., 2010. Insecticide Resistance Status of Trialeurodes vaporariorum (Westw) (Hemiptera: Aleyrodidae) and Myzus persicae (Sulzer) (Heteroptera: