Bayramiç-Çan Arası Farklı Jeolojik Ve Jeomorfolojik Araziler Üzerinde Oluşmuş Toprakların Profil Özellikleri Ve Sınıflandırılması

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 69 - 80, 11.07.2019

Fatma Funda Başarlar Hüseyin Ekinci

https://doi.org/10.33202/comuagri.550835

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma, Çanakkale
ili Bayramiç-Çan ilçeleri arasında kalan yaklaşık 50 km’lik alanda
yürütülmüştür. Kaz Dağı yöresine ait bu alanda, coğrafi çevre özellikleri
açısından yatay ve dikey yönde farklılaşmalar oldukça fazladır. Çalışmada,
farklı jeoloji ve jeomorfolojiye sahip kısımlarda incelenen sekiz adet toprak
profilinin morfolojik tanımlanmasının yanında, her bir horizondan alınan toprak
örneklerinde toprakların fizikokimyasal ve bazı mineralojik özelliklerinin
(XRD) laboratuvarda incelenmesi amaçlanmıştır. Çan civarında, havza tabanından
çevreye doğru Kuvarterner tortullar, Miyosen karasal tortullar, Eosen andezit,
Üst paleozoyik şist, fillit, mermer vb. olmak üzere gençten yaşlı arazilere
doğru geçilen bir yapı vardır. Bayramiç ve çevresi ise genellikle
Miyosen-Pliyosen karasal çökelleri, akarsu düzlükleri, ovalar, alçak ve yüksek
platolar, dağlık alanlar ile bu alanlar arasındaki geçiş yüzeylerinden
oluşmaktadır. Analiz sonuçlarına göre çalışma alanında en yüksek kil (%50) ve
en yüksek KDK (50 cmol kg -1 ) oranı ile eski göl terasında oluşmuş 7 no’lu
profilde saptanmıştır. En derin profil (160 cm) kolüviyal düzlüklerde oluşmuş 2 no’lu
profil, en sığ ise kireç taşları üzerinde oluşmuş 1 no’lu (30 cm) profildir. İncelen
profillerin asitlik dereceleri (pH) genellikle nötr ve hafif alkalindir.
Organik madde içerikleri yüzey horizonlarında genellikle %1’den yüksektir. Ancak
orman özelliğindeki arazilerde % 6-11 arasında değişmektedir. Toprak
profillerinin bazı horizonlarında X-Işını difraksiyon (XRD) analizleri
yapılarak söz konusu toprakların mineralojik bileşimleri hakkında bilgi
edinilmiştir. Buna göre kireç taşları üzerinde oluşmuş 1 no’lu profilde kalsit,
kuvars ve paligorskit mineralleri saptanmıştır. Kapalı tuzlu göl ortamında
oluşmuş 8 no’lu profilde ise, SiO₂ bakımından zengin kuvars ve
kristobalit gibi silikat minerallerinin yanında, montmorillonit, zeolit ve
illit de saptanmıştır. İncelenen topraklar, laboratuar analiz sonuçları ve
morfolojik gözlemler dikkate alınarak Toprak taksonomisi ve WRB sistemine göre
sınıflandırılmıştır. Yapılan sınıflamada, araştırma alanı toprakları Toprak
taksonomisinin alfisol, mollisol, inceptisol, entisol ve vertisol ordolarında
yer almıştır. 

Anahtar Kelimeler

Toprak Profili, Horizon, Jeomorfoloji, Çan

Kaynakça

• Anonymous, 1951. Soil Survey Staff. Soil Survey Manual. United States Department of Agriculture Handbook, 18. US Goverment Printing Office Washington. Anonim, 1999. T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Çanakkale İli Arazi Varlığı, İl Rapor No:17, ANKARA.Anonim, (2012) Climate Data. 17 Kasım 2018, https://tr.climate-data.org/asya/tuerkiye/canakkale/can- 19594/#climate-graphAnonim, (2016) b- Mekan 360. 22 Şubat 2017, http://canakkale.mekan360.com/iys_ilcelerimiz,sehirID=17,ilceID=204,kriter39=51- ilcelerimiz- canakkale-can.html?#listeBouyoucos G.J., 1951. A. Recalibration of the Hydrometer Methods for Making Mechanical Anlysis of Soil Agron. Jour. No:43.Bozcu M. ve Çalık A., 2006. “Biga Yarımadası’nın Morfotektonik Özellikleri ve Kazdağlarının Jeolojisi”Kaz Dağları Ⅱ. Ulusal Sempozyumu Bildiri Kitabı 22-24 Haziran 2006. Çanakkale. S.29-39.Dinç U. ve Şenol S., 1998. Toprak Etüd ve Haritalama. Çukurova Üniversitesi. Gen Yayınları. No:161 Ders Kitapları Yayınları. No: 50. Adana.Grewelling T., and M. Peech, 1960. Chemical Soil Test. Cornell Univ. Agr. Expt. Sta. Bull., No: 960.IUSS Working Group WRB., 2015. World Reference Base for Soil Resources 2014, update 2015 International soil classification system for naming soils and creating legends for soil maps. World Soil Resources Reports No. 106. FAO, Rome.Richards L.A., 1954. Diagnosis and Improvement of Saline and Alkali Soils. United States Department of Agriculture Handbook 60:94.Sağlam M.T., 2008. Toprak ve Suyun Kimyasal Analiz Yöntemleri. Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. No: 2. Tekirdağ. S.154.Sil Survey Staff, 1999. Soil Taxonomy: A Basic System of Soil Classification for Making and Interpreting Soil Surveys. USDA, NRCS Agriculture Handbook, 436, USA.Schlichting E. ve Blume E., 1966. Bodenkundliches Practikum. Verlag Paul Parey, Hamburg und Berlin.Soil Survey Staff., 2014. Keys to Soil Taxonomy. Soil Survey Staff, U.S. Department of Agriculture, Soil Conservation Service. S.372.Whitting L. D., Allardice W.R., 1986. X-Ray Diffraction Techniques. In: Klute, A., Ed., Methods of Soil Analysis, Part 1: Physical and Mineralogial Methods, American Society of Agronomy, Madison, S.331-362. Ziraat Fakültesi Yayınları, 69.Yılmaz Y., 2001. “Kazdağı Yakın Çevresinin Jeolojik Özellikleri”. TMMOB, Orman Mühendisleri Odası, Kazdağları Ⅰ. Ulusal Sempozyumu, 20-22 Eylül, AltınolukEdremit-Balıkesir. S.15-25.Yüksel O. ve Ekinci H., 2008. Bayramiç İlçesi Arazi Kaynaklarının Değerlendirilmesi, Çanakkale İli Değerleri Sempozyumu. Bayramiç-Çanakkale.