Altın Oran (Leonardo Fibonacci) Dikimi ve Mikoriza Uygulamasının Domatesin Verim ve Kalite Özellikleri Üzerine Etkileri

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 2, 279 - 288, 24.12.2019

Mustafa Emre Özeren Seçkin Kaya Cafer Türkmen

https://doi.org/10.33202/comuagri.580682

Öz

Mikoriza’nın domateste beslenme
üzerine olan etkileri pek çok kez incelenmişse de, meyve kalitesi üzerine olan
etkilerinin belirlenmesi için halen yeni çalışmalara gerek duyulmaktadır. Diğer
yandan, altın oran ölçeğine göre yapılan fide dikiminin domateste verim ve
kaliteye olası fayda ve zararları konusunda bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu
çalışma, tarla koşullarında iki farklı dikim deseninin ve domates fidelerine
inoküle edilen Arbusküler Mikoriza (AM)’nın meyve kalitesi üzerine olan etkilerinin
belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Domates fideleri Standart Dikim (SD) şekli
ve bitkilerin sıra üzeri ve sıra arası mesafelere Altın Oran (AO)’ın uygulandığı
dikim şeklinde planlanan parsellere; Mikorizalı (M⁺) ve Mikorizasız (M^-)olarak
ayrı ayrı dikilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, tek meyve ağırlıkları dikim
şeklinden istatistiki olarak etkilenmiştir. Standart dikim şeklinden elde
edilen meyvelerin ağırlıkları AO dikim şekline göre daha yüksek değerler
verirken, mikoriza faktörünün meyve ağırlıkları üzerine etkisi istatistiki
olarak önemsiz bulunmuştur. Meyve ağırlıklarındaki değişim meyve boyutlarında
da görülmüştür. Standart dikim şeklindeki meyvelerin boyu ve eni AO dikim
şekline göre daha yüksek sonuçlar verirken, meyve boyutlarını mikoriza uygulaması
istatistiki olarak etkilememiştir. Meyve kabuk rengi hem dikim şeklinden hem de
mikoriza uygulamalarından istatistiki olarak etkilenmemiştir. Suda Çözünebilir Kuru
Madde Miktarı (%SÇKM) ve Titre Edilebilir Toplam Asitlik (%TETA) özelliklerini;
ne dikim şekli ne de mikoriza uygulamaları istatistiki olarak etkilememiştir.
Vitamin C bakımından ise mikoriza uygulamasının her iki ekim şeklinde de bir
etkisi görülmemişken SD şekliyle elde edilen ürünlerde C vitamini daha fazla ölçülmüştür
(p≤0,05). Sonuç olarak mikoriza
uygulamaları her iki dikim şeklinde domates verimi ve kalitesine etki etmemiş; SD
şekline göre AO dikim şekli de domatesin verim ve kalitesi yönünden beklenen
başarıyı gösterememiştir. Altın oran dikim şeklinde domates bitkileri
arasındaki mesafelerin, özellikle küçük parsellerde yetersiz olabileceği
sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dikim şekli, Altın oran, Mikoriza, Domates

Kaynakça

• Agele, S.O., Iremiren, G.O., Ojeniyi, S.O., 1999. Effects of plant density and mulching on the performance of late-season tomato (Lycopersicon esculentum) in southern Nigeria. The Journal of Agricultural Science, 133(4), 397-402.
• Akhtaruzzaman, M., Shafie, A.A., 2011. Geometrical substantiation of Phi, the golden ratio and the baroque of nature, architecture, design and engineering. International Journal of Arts, 1(1), 1-22.
• Alexopouluos, J.C., 1962. Introductory Mycology. John Wiley & Sons Inc. New York, 613p.
• Al-Karaki, G.N., 2006. Nursery inoculation of tomato with arbuscular mycorrhizal fungi and subsequent performance under irrigation with saline water. Scientia Horticulturae 109, 1-7.
• Anonim, 1968. Analyses. Determination of titrable acid. International federation of fruit juice producers. No:3.
• Anonim, 2008. Commercial Greenhouse Tomato Production: Tomato Plant Propagation. www.agric.gov.ab.ca/$department/deptdocs.nsf/all/opp7957.
• Anonim, 2016. https://www.blender.org/about/ erişim tarihi; 03.04.2016.
• Anonim, 2017a. FAO istatistikleri, www.fao.org/statistics. Erişim tarihi: 25.04.2019.
• Anonim, 2017b. Tarım Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı İstatistikleri, https://canakkale.tarim.gov.tr/Menu/13/Brifingler. Erişim tarihi: 12.02.2018.
• Anonim, 2018. FAO (Food and Agriculture Organization) of the United Nations statistics division website. Available on: http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/visualize.
• Baum, C., El-Tohamy, W., Gruda, N., 2015. Increasing the productivity and product quality of vegetable crops using arbuscular mycorrhizal fungi: A review. Scientia Horticulturae, 187, 131-141.
• Bejan, A., 2009. Int. J. of Design & Nature and Ecodynamics. Vol. 4, No. 2.
• Bona, E., Cantamessa, S., Massa, N., Manassero, P., Marsano, F., Copetta, A., ... Berta, G., 2017. Arbuscular mycorrhizal fungi and plant growth-promoting pseudomonads improve yield, quality and nutritional value of tomato: a field study. Mycorrhiza, 27(1), 1-11.
• Cemeroğlu, B., 2007. Gıda Analizleri. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları No:34. Bizim Büro Basımevi, 535 s., Ankara.
• Dumas, Y., Dadomo, M., Di Lucca, G., Grolier, P., 2003. Effects of environmental factors and agricultural techniques on antioxidantcontent of tomatoes. Journal of the Science of Food and Agriculture, 83(5), 369-382.
• Foolad, M.R., 2007. Genome mapping and molecular breeding of tomato. Int. J. of Plant Gen. vol. 2007, Article ID 64358, 52 pages.
• Giovannetti, M., Avio, L., Barale, R., Ceccarelli, N., Cristofani, R., Iezzi, A., Mignolli, F., Picciarelli, P., Pinto, B., Reali, D., Sbrana, C., Scarpato, R., 2012. Nutraceutical value and safety of tomato fruits produced by mycorrhizal plants. Br. J. Nutr. 107:242–251. Günay, A., 2005. Sebze Yetiştiriciliği. Cilt 1.İzmir.
• Hamid, M., 1985. Effect of Plant Density on Tomato Yield. www.arc-avrdc.org/pdf_files/ Monjurhamid(3-N).pdf.
• Hanareh, M., Dursun, A., Mandoulakani, B.A., 2015. Genetic diversity in tomato landraces collected from Turkey and Iran revealed by morphological characters.Acta Sci. Pol. Hortorum Cultus, 14(2), 87–96.
• Heudi, O., Kilinc, T., ¸ Fontannaz, P., 2005. Separation of water-soluble vitamins by reversed-phase high performance liquid chromatography with ultra-violet detection: Application to polyvitaminated premixes, Journal of Chromatography A, 1070, 49–56.
• Kara, Ö., Tilki, F., 2001. Mikoriza ve Ormancılıkta Kullanımı. İ.Ü Orman Fakültesi Dergisi. B51 Sayı: 1.
• Karaçalı, İ., 2009. Bahçe Ürünlerinin Muhafaza ve Pazarlanması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 494, Bornova/İZMİR.
• Klejdus, B., Petrlová, J., Potěšil, D., Adam, V., Mikelová, R., Vacek, J., ... Kubáň, V., 2004. Simultaneous determination of water-and fat-soluble vitamins in pharmaceutical preparations by high-performance liquid chromatography coupled with diode array detection. Analytica Chimica Acta, 520 (1), 57-67.
• Lisiewska, Z., Kmiecik, W., 1996. Effects of level of nitrogen fertilizer, processing conditions and period of storage of frozen broccoli and cauliflower on vitamin C retention. Food Chemistry. 57(2): 261-270. Matas, A.J., Gapper, N.E., Chung,Mi-Y., Giovannoni, J.J., Rose, J.K.C., 2009. Biology andgenetic engineering of fruitmaturation for enhanced quality and shelf-life. Curr.Opin. Biotechnol., 20, 197–203.
• McGuire, G.R., 1992. Reporting of objective color measurements. HortScience, Vol. 27 (12), 1254-1255.
• Murchie, G., 1999. The seven mysteries of life: an exploration in science & philosophy. Houghton Mifflin Harcourt.
• Ortaş, İ., 1997. Mikoriza nedir? TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi, 351: 92-95.
• Ortaş, İ., 2010. Effect of mycorrhiza application on plant growth and nutrient uptake in cucumber production under field conditions. Spanish J. Agr. Res. 8(S1) 116-122.
• Ortas, İ., Sari, N., Akpinar, Ç., Yetişir, H., 2011. Screening mycorrhiza species for plant growth, P and Zn uptake in pepper seedling grown under greenhouse conditions. Scientia Horticulturae, 128(2), 92-98.
• Özcan, H., Ekinci, H., Yüksel, O., Kavdır, Y., Kaptan, H., 2004. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dardanos Yerleşkesi Toprakları. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayın No: 39. Çanakkale.
• Papadopoulos, A.P., Ormrod, D.P., 1991. Plant spacing effects on growth and development of the greenhouse tomato. Can. J. Plant Sci. 71: 297-304.
• Parlak, M., Türkmen, C., Parlak, A.Ö., Akçura, M., Özkan, N., 2017. Effects of Some Legumes on Physical and Biological Soil Characteristics. In 2nd International Balkan Agriculture Congress 16-18 May, Congress Book; 914-919.
• Plenchette, C., Clermont-Dauphin, C., Meynard, J.M., Fortin, J.A., 2005. Managing arbuscular mycorrhizal fungi in cropping systems. Canadian J. Plant Sci. 85(1), 31-40.
• Prokopakis, E.P., Vlastos, I.M., Picavet, V.A., Nolst, T.G., Thomas, R., Cingi, C., Hellings, P.W., 2013. The golden ratio in facial symmetry. Rhinology, 51(1), 18-21.
• Saka, A.K., 2012. Serada İlk Turfanda Organik Domates (Solanum lycopersicum L.) ve Hıyar (Cucumis sativus L.) Yetiştiriciliğinde Farklı Dikim Sistemleri ve Mesafelerinin Büyüme, Gelişme, Verim ve Kaliteye Etkileri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, 70s.
• Selçuk, S.A., Sorguç, A.G., Akan, A.E., 2009. Altın Oranla Tasarlamak: Doğada, Mimarlikta Ve Yapisal Tasarimda Φ Dizini. Trakya Univ J Sci, 10(2):149-157.
• Thybo, A.K., Edelenbos, M., Christensen, L. P., Sørensen, J. N., Thorup-Kristensen, K., 2006. Effect of organic growing systems on sensory quality and chemical composition of tomatoes. LWT-Food Science and Technology, 39(8), 835-843.
• Türkeş, M., Savaş, T., Baytekin, H., Uğur, K., 2011. Çanakkale’ de olası iklim değişmeleri ve tarımsal üretime etkileri. Çanakkale Tarım Sempozyumu (Dünü, Bugünü ve Geleceği) 10-11 Ocak 2011, s. 257-270. Çanakkale.
• Uluer, K., Karabulut, S., 1999. Mikoriza ve Ormancılıktaki Yeri. Kavak ve Hızlı Gelişen Orman Ağaçları Araştırma Müdürlüğü. Seri No:26, İzmit.
• Ulukapı, K., Ercan, N., Onus, A.N., 2009. Farklı Terbiye Şekillerinin ve Dikim Mesafelerinin M19 Salkım Domates Çeşidinde Verim ve Kalite Üzerine Etkileri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2), 233-238.
• Verheul, M.J., 2012. Effects of plant density, leaf removal and light intensity on tomato quality and yield. In VII International Symposium on Light in Horticultural Systems 956, 365-372.
• Vural, H., Eşiyok, D., Duman, İ., 2000. Kültür Sebzeleri (Sebze Yetiştirme). Ege Üniversitesi Basım Evi, Bornova, Izmir.
• Wang, B., Qiu, Y.L., 2006. Phylogenetic distribution and evolution of mycorrhizas in land plants. Mycorrhiza 16: 299-363.
• Yıldırım, M., Bahar, E., 2017. Water and radiation use-efficiencies of tomato (Lycopersicum esculentum L.) at three different planting densities in open field. Mediterranean Agricultural Sciences, 30(1), 39-45.
• Yildirim, M., Demirel, K., Bahar, E., 2012. Effect of restricted water supply and stress development on growth of bell pepper (Capsicum Annuum L.) under drought conditions. Journal of Agro Crop Science, 3(1), 1-9.