Ezine (Çanakkale) Yöresinde Granitik Kayaçlar Üzerinde Oluşmuş İki Toprak Profilinin Genesisi ve Bazı Özellikleri

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 439 - 451, 28.12.2022

Uğur Tunç , Hüseyin Ekinci

https://doi.org/10.33202/comuagri.1141610

Öz

Çanakkale İli Ezine ilçesi Kemallı köyü (P1) ve Akçakeçili köyünde (P2) yürütülen bu çalışmada, granitik kayaçlar üzerinde farklı topoğrafilk koşullarda oluşmuş iki toprak profili incelenmiştir. Ezine ilçesinin yıllık ortalama yağış miktarı 586 mm, yıllık sıcaklık ortalaması 15.70C dir..İncelenen iki profilin arazide morfolojik tanımlamaları yapılmış ve horizon esasına göre toprak örnekleri alınmıştır. Bu örneklerde bazı fiziksel ve kimyasal analizlerin yanında, XRD (X Ray Difraksiyon), SEM (Taramalı Elektron Mikroskobu) ve EDS - EDX (enerji Dağılımlı X-ışını Spektroskopisi) ve major oksit gibi analizler de yapılmıştır. Profillere ait horizon örneklerinde CIA (kimyasal ayrışma indeksi), PIA (plajioklas alterasyon indeksi) ve SİO2/Al2O3 gibi bazı ayrışma oranları hesaplanmıştır. Profil 1 Ap -A2- Bw-C ve profil 2 ise Oe-A-Bt-C horizonlarına sahiptir. İşlemeli tarım yapılan arazide yer alan P1 de kum- tınlı kum, ormanlık alanda yer alan profil 2 ise yüzeyde tınlı kum ve yüzey altında kumlu kil tın bünye sınıfındadır. P1 de bir kambik horizon P2 de bir argillik horizon oluşumu belirlenmiştir. Katyon değişim kapasitesi (KDK) P1’in kambik horizonunda 18 cmolkg-1 iken P2 nin argillik horizonunda 22.78 cmolkg-1 olarak belirlenmiştir. Her iki profilin de CIA ve PIA ayrışma indeksleri 50-60 arasında oldukça düşük bulunmuştur. Ancak P2 nin Bt horizonunda topoğrafik koşullara bağlı olarak PIA 60 ve CIA ise 57 olarak diğer tüm horizonlardan yüksek bulunmuştur. Her iki profilde de kuvars mineralinin yanında albit, ortoklas ve anortit gibi feldspatların yüksek oranda bulunması ayrışmanın düşük olduğunu göstermektedir. Toprak profilleri toprak taksonomisine göre sırasıyla P1 Lithic Haploxerepts, profil 2 ise Lithic Mollic Haploxeralfs; WRB sınıflamasına göre profil 1 P1 Endoleptic Cambisols, profil 2 ise Leptic Luvisols olarak sınıflandırılmıştır. Çalışma sonuçları benzer iklim koşulları altında, farklı topoğrafik koşulların granitik kayaçlar üzerinde oluşmuş iki toprak profilinde, profil gelişimini, fiziko-kimyasal özellikleri ve toprak sınıflandırmasını etkilediğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Granit, Ezine, Topoğrafya, Toprak Genesisi

Destekleyen Kurum

ÇOMÜ Lisansüstü Enstitüsü Yüksek Lisans tez çalışmasından üretilen bu çalışma Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimince desteklenmiştir. miştir.

Proje Numarası

FYL-2018-2672

Teşekkür

Birinci yazarın ÇOMÜ Lisansüstü Enstitüsü Yüksek Lisans tez çalışmasından üretilen bu çalışmaya; FYL-2018-2672 numaralı proje kapsamında destek veren Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimine, araştırmanın majör oksit analizlerini gerçekleştiren MTA Genel Müdürlüğüne, XRD ve SEM analizlerini yapan ÇOMÜ ÇOBİLTUM personeline teşekkürü bir borç biliriz.

Kaynakça

• Referas1 Allison, Ira S. ve Palmer, D. F., 1980. Geology. The science of a changing earth.ISBN0.07.001121.4(pbk).p.557, ABD.
• Referans 2 Anonim, 2022. https://tr.climate-data.org/asya/tuerkiye/canakkale/ezine-19344/. Ezine ilçesi 1991-2021 yılları arası iklim tablosu
• Referans 3 Başaran, A.E. ve Güngör, Y., 2009. Kestanbol granit sütun ocakları. restorasyon ve konservasyon çalışmaları dergisi. Dergipark, sayı 3 s.41-48.
• Referans 4 Birkeland, P.W., 1999. Soils and Geomorphology, 3rd ed. OxfordUniv. Press, New York.