The Effect on Seed Yield and Some Yield Characteristics of Different Sowing Dates in Mountain Spinach

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 405 - 417, 28.12.2022

Süleyman Temel Bilal Keskin

https://doi.org/10.33202/comuagri.1184970

Cited By: 2

Öz

There is no previous study to determine the seed yield characteristics according to sowing dates in Mountain Spinach, which adapts well to saline and arid areas and is preferred as an alternative forage resource. With this study, it was aimed to determine the suitable sowing dates for maximum seed production. For this purpose, 4 different sowing dates (mid-March, late-March, early April and mid-April) were tested in 2019-2020. The research was established according to randomized complete blocks design with three replications in Igdir irrigated conditions. The analysis results revealed that the examined characteristics showed significant differences according to years (except plant height) and sowing dates. In study result, it was determined that the components affecting the seed yield (except harvest index) were higher in 2020. Evaluated in terms of sowing times, the highest plant height (3.30 cm), number of branches (44.1), stem thickness (23.49 mm), maturation period (186.5 days), biological yield (8635.5 kg da-1) and seed yield (2597.3 kg da-1) were obtained in mid-March, while the highest straw yield (3972.0-4238.4 kg da-1) and harvest index (35.70-37.90%) were determined in the first two sowing periods. Whereas, the thousand-grain weight (7.39 g) was highest in sowing at the end of March. According to these results, it was concluded that the sowings should be done at the first opportunity for high seed production in Atriplex nitens.

Anahtar Kelimeler

Atriplex nitens, Sowing dates, Seed yield characteristics, Irrigated conditions

Farklı Ekim Zamanlarının Selvi Sirken Bitkisinin Tohum Verimi ve Bazı Verim Unsurları Üzerine Etkisi

Öz

Tuzlu ve kurak alanlara iyi bir şekilde uyum sağlayan ve alternatif yem olarak tercih edilen Selvi sirken‘de ekim zamanlarına göre tohum verim özelliklerinin belirlenmesine yönelik öncesinde yürütülmüş bir çalışma bulunmamaktadır. Mevcut çalışma ile maksimum tohum üretimi için uygun ekim zamanlarının belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla 2019-2020 yıllarında Iğdır ekolojik koşullarında 4 değişik ekim dönemi (Mart ortası, Mart sonu, Nisan başı ve Nisan ortası) test edilmiştir. Araştırma sulu koşullarda Tesedüf Blokları Deneme Desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Analiz sonuçları incelenen özelliklerin yıllara (bitki boyu hariç) ve ekim zamanlarına göre önemli farklılıklar olduğunu göstermiştir. Çalışma sonucunda tohum verime etki eden bileşenlerin (hasat indeksi hariç) 2020 yılında daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Ekim zamanları açısından değerlendirildiğinde en yüksek bitki boyu (3.30 cm), dal sayısı (44.1 adet), sap kalınlığı (23.49 mm), olgunlaşma süresi (186.5 gün), biyolojik verim (8635.5 kg da-1) ve tohum verimi (2597.3 kg da-1) Mart ortasında yapılan ekimlerde elde edilirken, en yüksek kes verimi (3972.0-4238.4 kg da-1) ve hasat indeksi (%35.70-37.90) ilk iki ekim döneminde belirlenmiştir. Oysa bin tane ağırlığı (7.39 g) en yüksek Mart sonunda yapılan ekimlerde tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre Atriplex nitens’de yüksek tohum üretimi için ekimlerin ilkbaharda ilk fırsatta (Mart ortası) yapılması gerektiği kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Atriplex nitens, Ekim dönemleri, Tohum verim özellikleri, Sulu koşullar

Kaynakça

• Acar, R., 2012. Yaprakları sebze olarak tüketilen Atriplex nitens Schkuhr.’in farklı hasat zamanlarındaki verimi. 9. Ulusal Sebze Tarımı Sempozyumu, Türkiye.
• Acar, R., Güncan, A., 2002. Kaba yem olarak değerlendirilebilecek bazı yabancı ot karakterindeki bitkilerin morfolojik özellikleri ve ham protein oranlarının belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(29): 79-83.
• Acar, R., Kayak, N., Dal, Y., Kal, Ü., Seymen, M., Koç, N., Türkmen, Ö., 2019a. Farklı ekim zamanlarının dağ ıspanağının (Atriplex hortensis = Atriplex nitens) bitkisel özellikleri üzerine etkisi. Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences, 9(2): 81-84. Acar, R., Özköse, A., Koç, N., 2017. Selvi sirkenin (Atriplex nitens Schkuhr.) alternatif kullanım potansiyelinin araştırılması. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 6(2): 18-22.
• Acar, Z., Sabancı, C. O., Tan, M., Sancak, C., Kızılşimşek, M., Bilgili, U., Ayan, İ., Karagöz, A., Mut, H., Önal Aşcı, Ö., Başaran, U., Kır, B., Temel, S., Bengisu, Y., Ayşe, G., Kırbaş, R., Pelen, M. A., 2015. Yem bitkileri üretiminde değişimler ve yeni arayışlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi, Ankara.
• Açıkgöz, E., 2001. Yem Bitkileri. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayınları.
• Akinshina, N., Toderich, K., Vereshagina, N., Nishonov, B., 2014. Salt-tolerant plants for soil salinity control, sustainable fodder and bioenergy production in Central Kyzylkum. Innovation for sustainability and food security in arid and semiarid lands. 2. International Conference on Arid Land Studies. Abstract Book p: 9.
• Alper, M., 2017. Kazova-Tokat koşullarda farklı ekim zamanlarında kinoa (Chenopodium quinoa Willd.) bitkisinde bazı verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Altuner, F., Oral, E., Kulaz, H., 2019. The impact of different sowing-times of the quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) and its varieties on the yield and yield components in Turkey-Mardin ecology condition. Applied Ecology and Environmental Research, 17 (4): 10105-10117.
• Anonim, 2021. Başbakanlık DMİ Genel Müdürlüğü. Meteroloji Bültenleri.
• Ashraf, M., Foolad, M. R., 2007. Roles of Glycine Betaine and Proline inİimproving Plant Abiotic Stress Resistance. Environmental and Experimental Botany, 59(2): 206-216.
• Bertero, H. D., De la Vega A. J., Correa, G., Jacobsen, S. E., Mujica, A., 2004. Genotype and genotype-by-environment interaction effects for grain yield and grain size of quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) as revealed by pattern analysis of multi-environment trials. Field Crop Research, 89: 299-318.
• Çaçan, E., Kaplan, M., Kökten, K., Tutar, H., 2018. Evaluation of some forage pea (Pisum sativum ssp. arvense L.) lines and cultivars in terms of seed yield and straw quality. Iğdır University Journal of the Institute of Science and Technology, 8(2): 275-284.
• Çakmakçı, S., Ünay, A., Açıkgöz, E., 1998 Adi fiğ (Vicia sativa L.)’de tohum ve saman verimleri ile ilişkili karakterlerin değişik yöntemlerle saptanması üzerine bir araştırma. Turkish Journal of Agriculture and Frestry, 22: 161-165.
• Doudova, J., Douda, J., Mandak, B., 2017. The complexity underlying invasiveness precludes the identification of invasive traits: A comparative study of invasive and non-invasive heterocarpic Atriplex congeners. PLoS ONE, 12(4), e0176455. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0176455.
• Dursun, Ş., Acar, R., 2015. Effect of different lead (Pb(NO3)2) dose applied on Atriplex nitens Schkuhr. seedling growth. International Journal of Ecosystems and Ecology Sciences, 5(4): 491-494.
• FAO, 2008. Land and Plant Nutrition Management Service. Available from, www.fao.org/ag/agl/agll/spush. (26.01.2020).
• Gallardo, M., Thompson, R. B., Valdez, L. C., Pêrez, C., 2004. Response of stem diameter to water stress in greenhouse grown vegetable crops. Acta Horticulturae, 664(30): 253-260. https://doi.org/10.17660/ActaHortic.2004.664.30.
• Gençtan, T., 2012. Tarımsal Ekoloji. Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Genel Yayınları.
• Geren, H., Kavut, Y.T., Topcu, G.D., Ekren, S., Istipliler, D., 2014. Effects of different sowing dates on the grain yield and some yield components of quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) grown under Mediterranean climatic conditions. Eğe Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 51(3): 297-305. https://doi.org/10.20289/euzfd.46525.
• Gonzalez, J. A., Konishi, Y., Bruno, M., Valoya, M., Pradoc, F. E., 2012. Interrelationships among seed yield, total protein and amino acid composition of ten quinoa (Chenopodium quinoa) cultivars from two different agroecological regions. Journal Science Food Agriculture, 92: 1222-1229.
• Hirich, A., Choukr-Allah, R., Jacobsen, S. E., 2014. Quinoa in Morocco. Effect of sowing dates on development and yield. Journal of Agronmy Crop Science, 200(2014): 371-377. https://doi.org/10.1111/jac.12071.
• JMP, 2003. JMP 5.0.1, A Business Unit of SAS, Cary, NC.
• Kacar, B., 2012. Toprak Analizleri. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kalaycı, M., 2005. Örneklerle jump kullanımı ve tarımsal araştırma için varyans analiz modelleri. Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları.
• Keskin, B., Temel, S., 2022. Kuru şartlarda yetiştirilen selvi sirken (Atriplex nitens)’in ot verimi ve bazı verim öğeleri üzerine farklı ekim ve hasat dönemlerinin etkileri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 9 (2): 340-349. https://doi.org/10.30910/turkjans.1060028.
• Keskin, B., Temel, S., Çakmakçı, S., Tosun, R., 2021. Bazı Horozibiği (Amaranthus spp.) çeşitlerinin kurak ve sulu şartlardaki tohum verimleri ve verim unsurları üzerine araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 52(1): 11-19. https://doi.org/10.17097/ataunizfd.715545.
• Kurgan, L., 2022. Selvi sirkenin (Atriplex nitens Schkuhr) çimlenme özellikleri ile tuzluluk ve kuraklığa toleranslarının belirlenmesi. Yüksek lisans Tezi, Iğdır Üniversitesi.
• Liu, F., Stutzel, H., 2004. Biomass partitioning, specific leaf area and water use efficiency of vegetable amaranth (Amaranthus spp.) in response to drought stress. Scientia Horticulturae, 102(1): 15-27. https://doi.org/10.1016/j.scienta.2003.11.014.
• Munir, H., 2011. Introduction and Assessment for Quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) As A Potential Climate Proof Grain Crop. Ph D thesis, University of Agriculture, Faisalabad.
• Munra, D. B., Small, E., 1997. Atriplex (Garden orach). Vegetables of Canada. NRC Research Press.
• Özkan, U., Şahin Demirbağ, N., 2016. Türkiyede kaliteli kaba yem kaynaklarını mevcut durumu. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 9 (1): 23-27.
• Pulvento, C., Riccardi, M., Lavini, A., D’Andria, R., Lafelice, G., Marconi, E., 2010. Field trial evaluation of two Chenopodium quinoa genotypes grown under rain-fed conditions in a typical Mediterranean environment in South Italy. Journal of Agronomy and Crop Science, 196: 407-411.
• Rabbimov, A., Bekchanov, B., Mukimov, T., 2011. Chemical composition and palatability of some species of halophytes. Arid Ecosystems, 1(2): 104–109.
• Ramesah, K., 2016. Evaluation of quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) at different dates of sowing and varied crop geometry in semi-arid regions of Telangana. Master Thesis, Professor Jayashankar Telangana State Agricultural University. Master of Science in Agriculture, Telangana.
• Redzic, S. J., 2006. Wild ediple plants and their traditional use in the human nutrition in Bosnia-Herzegovia. Ecology of Foodand Nutrition, 45(6): 189-232. https://doi.org/10.1080/03670240600648963.
• Sağlam, A., 2004. Ağır kuraklık stresi geçirmiş Ctenanthe setosa bitkisinin yeni kuraklık koşullarına adaptasyon yeteneğinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Shams, A., 2011. Combat degradation in rain fed areas by introducing new drought tolerant crops in Egypt, International Journal of Water Resources and Arid Environments, 1 (5): 318-325.
• Sayar, M. S., Anlarsal, A. E., 2008. Diyarbakır ekolojik koşullarında bazı yem bezelyesi (Pisum arvense L.) hat ve çeşitlerinin verim ve verim öğelerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 17(4): 78-88.
• Sayar, M. S., Han, Y., Seydoşoğlu, S., Başbağ, M., 2013. Diyarbakır ekolojik koşullarında bazı mürdümük (Lathyrus sativus L.) hatlarının ot verimi, ot verimini etkileyen özellikler ile özellikler arası ilişkilerin belirlenmesi. 10. Tarla Bitkileri Kongresi, Konya
• Spehar, C. R., De Barros Santos, R. L., 2005. Agronomic performance of quinoa selected in the Brazilian Savannah. Pesquisa Agropecuaria, Brasileira, Brasilia, 40(6): 609-612.
• Sönmez, B., 2008. Türkiye Çoraklık Kontrol Rehberi. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Toprak Gübre ve Su Kaynakları Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Teknik Yayın No: 33, Ankara.
• Taiz, L., Zeiger, E., 2008. Bitki Fizyolojisi. (Çev. İ. Türkan). Palme Yayıncılık.
• Tan, M., 2018. Baklagil ve Buğdaygil Yem Bitkileri. Erzurum Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Yayınları.
• Tan, M., Temel, S., 2012. Alternatif Yem Bitkileri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Yayınları.
• Tan, M., Temel, S., 2020. Doğu Anadolu’nun kuru şartlarında farklı kinoa (Chenopodium quinoa Willd.) çeşitlerinin kaba yem üretimlerinin belirlenmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 6(3): 554-561. https://doi.org/10.24180/ijaws.741652.
• Temel, I., Keskin, B., Temel, S., 2022. The Effects of different sowing and harvesting times on hay quality of Mountain spinach (Atriplex nitens) grown in arid conditions. Journal of the Institute of Science and Technology, 12(3): 1831-1842. https://doi.org/10.21597/jist.1133553.
• Temel, S., Keskin, B., 2022a. Determination of Forage quality properties of plant parts in different amaranth varieties cultivated under irrigated and rainfed conditions. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 53(2): 122-132.
• Temel, S., Keskin, B., 2022b. Alternatif yem kaynağı olarak selvi sirken bitkisinde farklı ekim ve hasat dönemlerinin ot verim ve bazı verim bileşenlerine etkisi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 8(1): 92-107.
• Temel, S., Keskin, B., Çakmakçı, S., Tosun, R., 2020. Sulu ve kuru koşullarda farklı amarant türlerine ait çeşitlerin ot verim performanslarının belirlenmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 6(3): 615-624. https://doi.org/10.24180/ijaws.788719.
• Temel, S., Keskin, B., Tosun, R., Çakmakçı, S., 2021. Yazlık olarak ekilen yem bezelyesi çeşitlerinde ot verim ve kalite performanslarının belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 8(2): 411-419. https://doi.org/10.30910/turkjans.873532.
• Temel, S., Şahin, C., 2022. Atriplex nitens Schkuhr’in ot verim ve kalite özelliklerine farklı azot ve fosforlu gübre dozlarının etkisi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 8 (3): Basımda.
• Temel, S., Şahin, K., 2011. Iğdır ilinde yem bitkilerinin mevcut durumu, sorunları ve çözüm önerileri. YYÜ Tarım Bilimleri Dergisi, 21(1): 64-72.
• Temel, S., Şimşek, U., 2011. Iğdır ovası toprakların çoraklaşma süreci ve çözüm önerileri. Alinteri Journal of Agricultural Science, 21(B): 53-59.
• Temel, S., Tan, M., 2002. Erzurum şartlarında Adi fiğ (Vicia sativa L.)’in ekim ve hasat zamanlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(4): 363-368.
• Temel, S., Tan, M., 2020. Kuru koşullarda yetiştirilen farklı kinoa çeşitlerinin kaba yem kalite özellikleri açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 6(2): 347-354. https://doi.org/10.24180/ijaws.735557.
• Temel, S., Tufur Öztürk, A., 2020. Kinoada yüksek tohum üretimi için uygun ekim zamanı ve çeşitlerin belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(4): 3095-3108. https://doi.org/10.21597/jist.794312.
• Temel, S., Yazıcı, E., 2021. Ağrı-Eleşkirt koşullarında yazlık olarak farklı zamanlarda ekilen yem bezelyesi çeşitlerinin bazı ot verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 7(2): 306-314. https://doi.org/10.24180/ijaws.927195.
• Temel, S., Yolcu, S., 2020. The effect of different sowing time and harvesting stages on the herbage yield and quality of quinoa (Chenopodium quinoa Willd.). Turkish Journal of Field Crops, 25(1): 41-49. https://doi.org/10.17557/tjfc.737503.
• Toderich, K., Tsukatania, T., 2007. New Approaches for Biosaline Agriculture Development Management and Conservation of Central Asian Degraded Drylands. KIER Discussion Paper, Institute of Economic Research, Kyoto University, 638, 1-19.
• Toğay, N., Toğay, Y., Erman, M., Doğan, Y., Çığ, F., 2005. Kuru ve sulu koşullarda farklı bitki sıklıklarının bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinde verim ve verim öğelerine etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi, 11(4): 417-421.