Yaygın kullanılan bazı insektisitlerin Thrips hawaiiensis Morgan, 1913 (Thysanoptera: Thripidae)’in farklı biyolojik dönemlerine laboratuvar koşullarında etkileri

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 381 - 387, 28.12.2022

Serkan Pehlivan Ekrem Atakan

https://doi.org/10.33202/comuagri.1185524

Öz

Türkiye’de ilk kez Mersin ilinde 2015 yılında limon ağaçlarında meyvelerde zararlı olarak saptanan Hawaii çiçek thripsi, Thrips hawaiiensis Morgan (Thysanoptera: Thripidae) kısa süre içerisinde Çukurova Bölgesi‘ne yayılmıştır. Limonlarda bu zararlının mücadelesinde yaygın bir şekilde insektisit kullanılmaktadır. Bu çalışmayla Türkiye’de bazı turunçgil zararlılarına ve farklı ürünlerde thripslere karşı kullanılan insektisitlerin biyolojik etkileri laboratuvar koşullarında araştırılmıştır. Thrips hawaiiensis’in hem ergin hem de 2. dönem larvalarına insektisitlerin etkileri daldırma metodu kullanılarak saptanmıştır. Bu amaçla tüm ilaçların önerilen dozlarına fasulye meyveleri daldırılmış ve kuruduktan sonra her tüpe ayrı ayrı 10’ar adet ergin dişi birey ve 2. dönem thrips larvaları aktarılmıştır. Denemeler 25°C sıcaklık, %60 nem ve 16:8 (A:K) koşullara sahip iklim kabinlerinde yürütülmüş ve 24 saat sonra ölüm oranları kaydedilmiştir. Denemeler sonucunda; emamectin benzoate %5 SG, spinetoram %25 WG ve spinosad 480 g/l SC etken maddeli insektisitler hem ergin hem de larvalarda % 100 etkili bulunmuştur. Sulfoxaflorun larvalara etkisi %66.47, Abamectin’in ise %20.83 olarak kaydedilmiştir. Diğer insektisitlerin hem ergin hem de larvalara etkileri %20’nin altında kalmıştır. Elde edilen sonuçlar, T. hawaiiensis’in mücadelesinde kullanılan insektistlerin seçiminde ve sürdürülebilir thrips mücadele programları oluşturulmasında faydalı bilgiler sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

Hawai çiçek thripsi, etkinlik, insektisit, limon, Türkiye.

Destekleyen Kurum

Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

Proje Numarası

FBA-2018-10133

Teşekkür

Bu çalışmayı FBA-2018-10133 proje numarası ile destekleyen Çukurova Üniversitesi Araştırma Projeleri Birimi’ne teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Abbott, W.S., 1925. A method of computing the effectiveness of an insecticide. J. Econ. Entomol. 18: 265-267
• Ananthakrishnan, T.N., 1984. Bioecology of Thrips. India Publishing House, Oak Park, Michigan (USA), 233 pp.
• Atakan, E., Ölçülü, M., Pehlivan, S., Satar, S., 2015. Türkiye’de yeni zararlı bir thrips türü: Thrips hawaiiensis (Morgan, 1913) (Thysanoptera: Thripidae). Türkiye Entomol Bült. 5: 77-84.
• Atakan, E., Pehlivan, S. 2020. A harmful thrips species on lemon in the eastern Mediterranean Region of Turkey: Thrips hawaiiensis (Morgan)(Thysanoptera: Thripidae). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi. 23(1):19-25.
• Atakan, E., Pehlivan, S., Achiri, T. D., 2021. Pest status of the Hawaiian flower thrips, Thrips hawaiiensis (Morgan)(Thysanoptera: Thripidae) in lemons in the Mediterranean region of Turkey. Phytoparasitica. 49(4): 513-525.
• Bao, W. X., Narai, Y., Nakano, A., Kaneda, T., Murai, T., Sonoda, S., 2014. Spinosad resistance of melon thrips, Thrips palmiis conferred by G275E mutation in α6 subunit of nicotinic acetylcholine receptor and cytochrome P450 detoxification. Pestic. Biochem. Physiol. 112:51-55.
• Bielza, P., 2008. Insecticide resistance management strategies against the western flower thrips, Frankliniella occidentalis. Pest Manag. Sci. 64:1131-1138.
• Bielza, P., Quinto, V., Contreras, J., Torne, M., Martin, A., Espinosa, P.J., 2007. Resistance to spinosad in the western flower thrips, Frankliniella occidentalis (Pergande), in greenhouses of south-eastern Spain. Pest Manag. Sci. 63(7):682-687.
• Chiu, H. T., Shen, S. M., Wu, M. Y., 1991. Occurrence and damage of thrips in Citrus orchards in southern Taiwan. Chinese J. Entomol. 11: 310-316.
• Dağlı F., Tunç, İ. 2007. Insecticide resistance in Frankliniella occidentalis (Pergande) (Thysanoptera: Thripidae) collected from horticulture and cotton in Turkey. Australian J. Entomol. 46: 320-324.
• FAO, 2021. Food and Agriculture Organisation of the United States. https://www.fao.org/statistics/en/ (Erişim tarihi: 23.10.2022).
• Fu, B., Li, Q., Qui, H., Tang, L., Zeng, D., Liu, K., Gao, Y., 2018. Resistance development, stability, cross-resistance potential, biological fitness and biochemical mechanisms of spinetoram resistance in Thrips hawaiiensis (Thysanoptera: Thripidae). Pest Manage. Sci. 74:1564-1574.
• Fu, B., Qiu, H., Li, Q., Tang, L., Zeng, D., Liu, K., Gao, Y., 2019. Analysis of seasonal and annual field-evolved insecticide resistance in populations of Thrips hawaiiensis in banana orchards. J. Pest Sci. 92(3): 1293-1307.
• Gao, Y. L., Lei, Z. R., Reitz, S. R., 2012. Western flower thrips resistance to insecticides: detection, mechanisms, and management strategies. Pest Manag. Sci. 68:1111-1121.
• Goldaranzena A., 2011. First record of Thrips hawaiiensis (Morgan, 1913) (Thysanoptera: Thripidae), an Asian pest thrips in Spain. Bulletin OEPP/EPPO, 41(2): 170-173.
• Lin, T., Zeng, Z., Chen, Y., You, Y., Hu, J., Yang, F., Wei, H., 2021. Compatibility of six reduced-risk insecticides with Orius strigicollis (Heteroptera: Anthocoridae) predators for controlling Thrips hawaiiensis (Thysanoptera: Thripidae) pests. Ecotoxicol. Environ. Saf. 226: 112812.
• Morse, J. G., Hoddle, M. S., 2006. Invasion Biology of Thrips. Annu. Rev. Entomol.51:67-89.
• Marullo, R., De Grazia, A., 2017. Thrips hawaiiensis a pest thrips from Asia newly introduced into Italy. Bull. Insectology. 70: 27-30, 2017.
• Nas, S., Atakan, E., Elekçioğlu, N., 2007. Doğu Akdeniz Bölgesi turunçgil alanlarında bulunan Thysanoptera türleri. Türk. Entomol. Derg. 31:307-316.
• Nazemi, A., Khajehali, J., Van Leeuwen, T., 2016. Incidence and characterization of resistance to pyrethroid and organophosphorus insecticides in Thrips tabaci (Thysanoptera: Thripidae) in onion fields in Isfahan, Iran. Pestic. Biochem. Physiol. 129:28–35.
• Ölçülü, M., 2014. Doğu Akdeniz Bölgesi Turunçgil Bahçelerinde Thysanoptera Türleri ve Doğal Düşmanlarının Popülasyon Değişimleri ile Pezothrips kellyanus (Bagnall) (Thysanoptera:Thrıpıdae)’un Bazı Biyolojik Özelliklerinin Araştırılması. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 107 sayfa.
• Özsemerci, F., Akşit T., Tunç, İ., 2006. Manisa ili bağ alanlarında saptanan thrips türleri ve önemli türlerin ilçelere göre dağılımları. Bitki Koruma Bülteni. 46: 51-63.
• Palmer, J. M., Wetton, M. N., 1987. A morphometric analysis of the Thrips hawaiiensis (Morgan) species group (Thysanoptera: Thripidae). Bull. Entomol. Res. 77(3): 397-406.
• Pehlivan, S., Atakan E., 2017. Thysanoptera (thrips) species on cultivated plants in Çukurova Region of Turkey. 5th Symposium on Palaearctic Thysanoptera. 26th-29th September 2017, Cracow, Poland.
• Reitz, S. R., Gao, Y. L., Lei, Z. R., 2011. Thrips: pests of concern to China and the United States. J. Integr. Agr. 10:867-892.
• Sparks, T.C., Dripps, J.E., Watson, G.B., Paroonagian, D., 2012. Resistance and cross-resistance to the spinosyns-a review and analysis. Pestic. Biochem. Physio. 102:1-10.
• TÜİK, 2021. Türkiye İstatistik Kurumu, Tarimsal üretim istatistikleri. (https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr , (Erişim tarihi: 20.10.2022).
• Tunç, İ., 1990. Antalya’da bulunan avcı Thysanoptera türleri ve habitatları . Türkiye II. Biyolojik Mücadele kongresi Bildirileri, 26-29 Eylül 1990, 330 s.
• Tunç, İ., 1991. Studies on the Thysanoptera of Antalya IV. Thripidae Stephens-3. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 4: 11-26.
• Tunç, İ., 1992. Studies on the Thysanoptera of Antalya II. Thripidae Stephens- Part 1. Türkiye Entomoloji Dergisi 16(1):33-46.
• Uygun, N., Ulusoy, M.R., Karaca İ., Satar, S., 2010. Meyve ve Bağ Zararlıları. Özyurt Matbaacılık, Adana, 347 sayfa.
• Wan, Y., Yuan, G., He, B., Xu, B., Xie, W., Wang, S., Zhang, Y., Wu, Q., Zhou, X., 2018. Foccα6, a truncated nAChR subunit, positively correlates with spinosad resistance in the western flower thrips, Frankliniella occidentalis (Pergande). Insect Biochem. Mol. Biol. 99:1-10.
• Wu, S., Tang, L., Zhang, X., Xing, Z., Lei, Z., Gao, Y., 2017. A decade of a thrips invasion in China: lessons learned. Ecotoxicology. 27:1-7.