Said Halim Paşa’da İslam Dünyasında Geri Kalmışlık ve Geri Kalmışlıktan Çıkış Yolları Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2019, Sayı: 14, 9 - 35, 27.03.2019

Abdullah Alperen

Öz

Said
Halim Paşa, İslamcılık akımının ilk temsilcilerinden biridir. İslam dünyasının
siyasi, sosyal, ekonomik, askerî açıdan olduğu kadar dini bakımdan büyük
çalkantı, kaos ve krizlerle mücadele ettiği bir dönemde yaşadı. İslam
coğrafyasının büyük bölümü Batılı devletler tarafından istila edilmiş ve
sömürgeleştirilmişti. Böyle bir dönemde Said Halim Paşa, gerileme ve çöküşe yol
açan amiller ve bu girdaptan çıkış yolları üzerine çeşitli öneriler, tezler
geliştirdi. Müslümanların gerilemesinde bilimsel ve teknik alandaki geri
kalmışlık kadar; dini-ahlaki planda yaşanan yozlaşma ve çözülmelerin de önemini
vurguladı. İslami bir öz’e dönüşle ve İslam birliği sağlanarak Müslümanların
tekrar ayağa kalkabileceğini ifade etti.

Anahtar Kelimeler

İslam, Modernleşme, İslam Birliği, Said Halim Paşa, ittihad-ı İslam

An Assessment on the Backwardness of Islamic World and Its Solutions In Said Halim Pasha

Öz

Said
Halim Pasha was one of the first representatives of the Islamist movement. He
lived in a period when the Islamic world was struggling with political, social,
economic, military as well as religious turmoil, chaos and crises. Most of the
Islamic geography was invaded and colonized by Western states. In such a
period, Said Halim Pasha developed various suggestions and theses on the ways
that led to the downturn and the collapse and the ways of getting out of this
gyros. In the decline of Muslims as much as scientific and technical
backwardness; stressed the importance of the degeneration and disintegration experienced
in the religious-moral plan. Returning to an Islamic essence and the unity of
Islam, Muslims could stand up again.

Anahtar Kelimeler

Islam, Modernization, Islamic Union, Said Halim Pasha, Al-Ittihad Al-Islam

Kaynakça

• Ağırman, Ferhat. “İslâmcı Bir Düşünür Olarak Said Halim Paşa’da Millîyetçi Yaklaşımlar”. TYB Akademi Said Halim Paşa Özel Sayısı. Y. 1, S. 3. Eylül 2011.
• Ahmad, Feroz. Modern Türkiye’nin Oluşumu. Çev: Yavuz Alogan. İstanbul, 1995.
• Albayrak, Sadık. Siyasi Boyutlarıyla Türkiyede İslamcılığın Doğuşu. İstanbul, 1989.
• Berkes, Niyazi. Türkiye’de Çağdaşlaşma. İstanbul, Tarihsiz.
• Bostan, M. Hanifi. Bir İslamcı Düşünür Said Halim Paşa. İrfan Yayınevi. İstanbul, 1992.
• Bülbül, Kudret. Said Halim Paşa’yı Yüzyıl Sonra Yeniden Okumak. TYB Akademi Said Halim Paşa Özel Sayısı. Yıl: 1, Sayı: 3, Eylül 2011.
• Gencer, Bedri. İslam’da Modernleşme 1839-1939. Lotus Yayınevi. Ankara, 2008.
• Gül, Adnan. Modern Bir Düşünür ve Devlet Adamı Olarak Said Halim Paşa: Hayatı, Eserleri ve Fikirleri. TYB Akademi Said Halim Paşa Özel Sayısı. Yıl: 1, Sayı: 3. Eylül 2011.
• Kara, İsmail. Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi Metinler/Kişiler. Cilt: I-III. Risale Yayınları. İstanbul, 1987.
• Kara, İsmail ve Öz, Asım (Ed.). Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi ve Hareketi Sempozyum Tebliğleri. Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları. İstanbul, 2013.
• Karpat, Kemal H. İslam’ın Siyasallaşması. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. İstanbul, 2001.
• Korkmaz, Hüseyin. Said Halim Paşa’nın Dini ve İçtimai Görüşleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kayseri, 1994.
• Mardin, Şerif; Türkiye'de Din ve Siyaset, İstanbul, 1991.
• Pekasil, Tahir. Said Halim Paşa’da Toplum ve Siyaset. Marmara Üniversitesi Ortadoğu ve İslam Ülkeleri Enstitüsü. İstanbul, 1998.
• Said Halim Paşa. Buhranlarımız ve Son Eserleri. (Haz: M. Ertuğrul Düzdağ). İstanbul, 1991.
• Şeyhun, Ahmet. Said Halim Paşa: Osmanlı Devlet Adamı ve İslâmcı Düşünür, TYB Akademi Said Halim Paşa Özel Sayısı. Yıl: 1, Sayı: 3. Eylül 2011.
• Tapper, Richard. Islam in Modern Turkey. London, 1991.
• Tunaya, Tarık Z. Türkiye'nin Siyasi Hayatında Batılılaşma Hareketleri. Bilgi Üniversitesi Yayınları. İstanbul, 2016.
• Tunaya, Tarık Z. İslamcılık Akımı, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2003.
• Ülken, Hilmi Ziya. Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi. İstanbul, 1992.
• Voll, J. Obert. İslam Süreklilik ve Değişim I-II. Yöneliş Yayınları. İstanbul, 1995.
• Yıldız, M. Cengiz. Said Halim Paşa’da Batılılaşma, İslamcılık ve Milliyetçilik. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Elâzığ, 1994.