Some Sufistic Views of Elmalılı Hamdi Effendi

Yıl 2019, Sayı: 14, 111 - 143, 27.03.2019

Muhammed Ali Yıldız

Öz

In this article,
some sufistic opinion by Elmalılı Hamdi is to be handled in general. Elmalılı
Hamdi 's life and works will be briefly mentioned before he changes to his
mystical views. Then, under the name of Allah, the title of allhit, the world
and the head of the worship is addressed. Apart from these concepts, there is a
place in the heart, mind and exquisite, together Sufism is examined there, and
finally there is room for the results achieved in the study area.

Anahtar Kelimeler

Tasawwuf, Tawheed, Universe, Heart, Reason

Elmalılı Hamdi Efendi’nin Bazı Tasavvufi Görüşleri

Öz

Bu makalede,
genel olarak Elmalılı Hamdi Efendi’nin bazı tasavvufi görüşleri ele
alınmaktadır. Elmalılı Hamdi Efendi’nin tasavvufi görüşlerine geçmeden önce
hayatı ve eserlerinden kısaca bahsedilmektedir. Daha sonra ise tevhit başlığı
altında Allah, âlem ve vahdet-i vücut hakkındaki görüşleri ele alınmaktadır. Bu
kavramların dışında kalp, akıl ve nefis kavramları çerçevesindeki tasavvufi
görüşleri irdelenmekte ve en sonunda çalışma kapsamında ulaşılan sonuçlara yer
verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tasavvuf, Tevhit, Âlem, Kalp, Akıl

Kaynakça

• Abdülbaki, Muhammed Fuât. el-Mu’cemu’l-Müfehres li-Elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm. Kahire, 1987.
• Afifî, Ebu’l-Âlâ. Muhyiddin İbnu’l-Arabî’nin Tasavvuf Felsefesi. çev. Mehmet Dağ. Ankara, 1974.
• Ayiş, Mehmet Şirin. Elmalılı Tefsirinde Tasavvuf. Rağbet Yayınları. İstanbul, 2015.
• Bolay, Süleyman Hayri. “Akıl”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. İstanbul, 1989.
• Chittick, William. Var Olmanın Boyutları. çev. Turan Koç. İnsan Yayınları. İstanbul, 1997.
• Cürcânî. et-Ta’rîfât, Daru’l-Kitabi’l-Arabî. Yayınevi yok. Beyrut, 1405.
• Çatak, Âdem. Şihâbeddin Sühreverdî’nin Hayatı, Eserleri ve Tasavvuf Anlayışı. Gümüşhane Üniversitesi Afşar Matbaası. Ankara, 2008.
• Durusoy, Ali. İbn Sinâ Felsefesinde İnsan ve Âlemdeki Yeri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı Yayınları. İstanbul, 2008.
• Ersöz, İsmet. Elmalılı Mehmet Hamdi Yazır ve Hak Dini Kur’an Dili. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi (Basılmamış Doktora Tezi). Konya, 1985.
• Ersöz, İsmet. “Elmalılı M. Hamdi Yazır ve Tefsirinin Özellikleri”. Elmalılı M. Hamdi Yazır Sempozyumu. TDV Yayınları. Ankara, 1993.
• Eren, Şadi. Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır’dan Tefsir Nükteleri, Zafer Yayınları, İstanbul,1998.
• Eren, Şadi. Kalp Ülkesi, Nesil Yayınları. İstanbul, 2005.
• Fîruzâbâdî, Mecidüddin Muhammed b. Yakup. Kâmûsi’l-Muhît. Darü’l-Marife. Beyrut, 2005.
• Frager, Robert. Kalp, Nefs ve Ruh. İbrahim Kapaklıkaya. Gelenek. İstanbul, 2005.
• Hakîm, Suâd. el-Mu’cemu’s-Sûfî. Nedra Yayınları. Beyrut, 1981.
• İbn-i Manzûr. Lisânu’l Arab. Yayınevi yok. Beyrut, 1990.
• İbn Mace, Muhammed bin Yezîd el-Kazvinî. Sünenü İbn-i Mâce. Tah. Muhammed Fuâd Abdulbâkî. Beyrut, Tarihsiz.
• Janet, Paul. Seailles Gabriel. Metâlib ve Mezâhib. Çeviren: Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır. Eser Neşriyat. İstanbul, 1978.
• Kam, Ferit. Vahdet-i Vücûd. Sadeleştiren Ethem Cebecioğlu. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. TDV Yayınları. Ankara, 1994.
• Kalyoncu, Cemal A. Saklı Hayatlar. Zaman Kitap. İstanbul, 2004.
• Kaya, Murat. Köksal, Asım Cüneyt. Meşrutiyetten Cumhuriyete Makaleler. Klasik Yayınları. İstanbul, 2013.
• Kılıç, Recep. İslam Düşüncesinin Problemlerine Giriş–Elmalılı Hamdi Yazır-Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Ankara, 2005.
• Kılıç, Mahmut Erol. Muhyiddin İbni Arabî’de Varlık Mertebeleri. İstanbul, 1995.
• Komisyon. Dinî Terimler Sözlüğü. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları. Editör: Ahmet Nedim Serinsu. Ankara, 2009.
• Kozan, Ali. “Bir Türk İslam Mütefekkiri: M. Hamdi Yazır ve Siyaset Felsefesi”. Akdeniz Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Elmalılı M. Hamdi Yazır Sempozyumu. TDV Yayınları. Ankara, 2015.
• Köksal, Asım Cüneyt. Osmanlı’nın Bilgeleri Elmalılı Hamdi Yazır. İlke Yayınevi. İstanbul, 2017.
• Kuşeyrî, Abdulkerim. Kuşeyrî Risalesi. Dergâh Yayınları. İstanbul, 1978.
• Mardin, Ebu’l Ûlâ. Huzur Dersleri. İstanbul, 1966.
• Muhâsibî, Ebu Abdullah el-Haris b. Esed. er-Riaye li Hukukillah. Thk. Abdulkadir Ahmet Ata. Lübnan, Tarihsiz.
• Mevlânâ, Fîhi Mâfîh. Çev. Meliha Ülker Anbarcıoğlu. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları. İstanbul, 1985.
• Paksüt, Fatma. “Merhum Dayım Hamdi Yazır”. Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır Sempozyumu. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Ankara, 1993.
• Özsaraç, Hatice. Elmalılı M. Hamdi Yazır ve Tasavvuf Anlayışı. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara, 1996.
• Öztürk, Nazif, Elmalılı Hamdi Yazır Gözüyle Vakıflar. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Ankara, 1995.
• Taberî, Muhammed bin Cerir. Câmiu’l-Beyân ‘an Te’vîl-i Âyi’l-Kur’an. Daru’l-Fikr. Beyrut, 1988.
• Tahevânî, Muhammed A‘la bin Ali. Kitâbu Keşşâf-ı Istılâhâti’l-Fünûn. Beyrut, Tarihsiz.
• Topbaş, Osman Nuri. İslam Nazarında Akıl ve Felsefe. Erkam Yayınları. İstanbul, 2016.
• Topbaş, Osman Nuri. Kâinat, Kur’an ve İnsan. Yüz akı Yayıncılık. İstanbul, 2016.
• Uludağ, Süleyman. “Kalp”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. TDV Yayınları. İstanbul, 2001.
• Yavuz, Yusuf Şevki. Elmalılı Muhammed Hamdi. TDV İslam Ansiklopedisi. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. İstanbul, 1995.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. Matbaa-i Ebuzziya. İstanbul, 1935.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. Sad. İbrahim Sarıçam vd. Azim Dağıtım. İstanbul, 2017.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Makaleler -I-. Haz. Asım Cüneyt Köksal-Murat Kaya. Kitabevi Yayınları. İstanbul, 1997.