AFET SONRASI LİSE ÖĞRENCİLERİNİN BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR DERSİNE İLİŞKİN İLGİ DÜZEYLERİ İLE DERS DIŞI SPORTİF ETKİNLİKLERE YÖNELİK TUTUMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 3, 144 - 158, 30.09.2025

Fatih Murathan , Mahmut Gazi Alan

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, afet sonrasında bölgede yaşayan lise öğrencilerinin beden eğitimi ve spor dersine ilişkin ilgi düzeyleri ile ders dışı sportif etkinliklere yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından değerlendirilmesidir.
Yöntem: Araştırma nicel araştırma türünde olup ölçekler arası karşılaştırmalarda ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma evrenini Adıyaman ilinde asrın felaketini yaşayan lise öğrencileri oluşturmaktadır. Örneklem gurubunu ise 2024-2025 eğitim öğretim yılında Adıyaman ili merkezindeki Spor Lisesi, Anadolu Lisesi, Fen Lisesi ve Meslek Lisesi olmak üzere toplam 2445 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada kullanılan veri toplama aracında kişisel bilgi formu, Beden Eğitimi ve Spor Dersine İlişkin İlgi ölçeği ve Ders dışı sportif etkinliklere yönelik tutum ölçeği bulunmaktadır. Araştırma verilerinin analizinde SPSS 24.00 İstatistik paket programı kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki anlamlılık analizlerinde anlamlılık düzeyi p=0,05 olarak alınmıştır.
Bulgular: Araştırmada lise öğrencilerinin beden eğitimi ve spor dersine ilişkin ilgi düzeyleri ile ders dışı sportif etkinliklere yönelik tutumları cinsiyet, sınıf düzeyi, okul türü, spor yaşı değişkenlerinin etkisinin bulunduğu, milli sporcu olma durumu, depremde 1. Dereceden yakınını kaybetme durumuna göre de anlamlı farklılık oluşturduğu gözlenmiştir.
Sonuç: Araştırmada lise öğrencilerinin ders dışı sportif etkinliklere yönelik tutumlarının bilişsel, duyuşsal, davranışsal ve toplam tutum düzeyleri ile beden eğitimi ve spor dersine ilişkin ilgi düzeylerinin yüksek olduğu, ders dışı sportif etkinliklere yönelik tutum ile beden eğitimi ve spor dersine ilişkin ilgi arasında pozitif yönde bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Afet , Lise Öğrencisi , Tutum , Beden Eğitimi ve Spor Dersi

Etik Beyan

Bu araştırma danışmanlığını Doç.Dr. Fatih Murathan’ın yürüttüğü Mahmut Gazi Alan tarafından hazırlanan 2025 yılında yüksek lisans tez savunma jürisi tarafından oy birliği ile başarılı bulunup onaylanan, Yüksek Öğretim Kurulu tarafından 10747477 tez numarası ile kabul edilen Adıyaman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı’nda “Afet Sonrası Lise Öğrencilerinin Beden Eğitimi ve Spor Dersine İlişkin İlgi Düzeyleri ile Ders Dışı Sportif Etkinliklere Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi konu başlıklı yüksek lisans tezinden üretilmiştir. Bu çalışma için Adıyaman Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulundan etik izin alınmıştır.

Evaluation of High School Students’ Interest Levels In Physical Education And Sports Courses And Their Attitudes Towards Extracurricular Sports Activitıes After The Disaster

Öz

Purpose: The aim of this study is to evaluate the interest levels of high school students living in the region after the disaster in physical education and sports classes and their attitudes towards extracurricular sporting activities in terms of different variables.
Method: The research is a quantitative research type, and the relational screening model was used in comparisons between scales. The research population consists of high school students in Adıyaman province who experienced the disaster of the century. The sample group consists of a total of 2445 high school students, including Sports High School, Anatolian High School, Science High School and Vocational High School in the city center of Adıyaman in the 2024-2025 academic year. The data collection tools used in the study include a personal information form, an Interest Scale in Physical Education and Sports Classes, and an Attitude Scale Towards Extracurricular Sporting Activities. SPSS 24.00 statistical package program was used in the analysis of the research data. The level of significance between variables was taken as p=0.05.
Results: The study found that high school students' interest levels in physical education and sports classes and their attitudes toward extracurricular sports activities were influenced by variables such as gender, grade level, school type, and age at sports. Significant differences were also observed based on whether they were national athletes or lost a first-degree relative in an earthquake.
Conclusion: The study concluded that high school students' cognitive, affective, behavioral, and total attitude levels toward extracurricular sports activities, as well as their interest levels in physical education and sports classes, were high, and that there was a positive correlation between attitudes toward extracurricular sports activities and interest in physical education and sports classes.

Anahtar Kelimeler

Disaster , High School Student , Attitude , Physical Education and Sports Class

Kaynakça

• Akbulut, V. (2017), Öğretmen Liderlik Stiline Göre Ortaokul Öğrencilerinin Beden Eğitimi Yatkınlıklarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Akın, A., Erol, E. ve Akın, Ü. (2015), Derse İlgi Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. K. Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi 23 (4), 1471- 1480.
• Bernstein, E., Phillips, S. R. and Silverman, S. (2011), Attitudes and perceptions of middle school students toward competitive activities in physical education. Journal of Teaching in Physical Education, 30, 69-83.
• Cengiz, Ö., Kılıç, M. A. ve Soylu, Y. (2018), “Ortaokul Öğrencilerinin Beden Eğitimi Dersine Yönelik Tutumlarının İncelenmesi”. Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 1(2), 141-149.
• Çivril Kara, R. (2018), Öğretmen Öğretim Stiline Göre Ortaokul Öğrencilerinin Beden Eğitimi Yatkınlıklarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Erden, C. (2017), Ortaokul Öğrencilerinin Beden Eğitimi Ve Spor Dersine İlişkin Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Kars ili örneği. Yüksek Lisans Tezi. Kafkas Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kars.
• Gariepy, G., Danna, S., Gobiņa, I., Rasmussen, M., de Matos, M. G., Tynjälä, J., & Schnohr, C. (2020), How are adolescents sleeping? Adolescent sleep patterns and sociodemographic differences in 24 European and North American countries. Journal of Adolescent Health, 66(6), 81-88.
• Geng, F., Fan, F., Mo, L., Simandl, I., & Liu, X. (2013), Sleep problems among adolescent survivors following the 2008 Wenchuan earthquake in China: a cohort study. The Journal of Clinical Psychiatry, 74(1), 19721.
• Giannakopoulos, G., & Kolaitis, G. (2021), Sleep problems in children and adolescents following traumatic life events. World Journal of Psychiatry, 11(2), 27-34.
• Hilland TA, Stratton G, Vinson D, Fairclough S (2009), The physical education predisposition scale: preliminary development and validation. Journal of Sport Sciences, 27(14), 1555- 1563.doi: https://doi.org/10.1080/02640410903147513
• Hilland, T. A., Trent D. and Fairclough, S. J. (2018), The physical education predisposition scale: preliminary tests of reliability and validity in Australian students. Journal of Sports Sciences, 36(4), 384-392.
• Hommel, K. E. (2007), The impact of a physical activity intervention on the physical activity self-efficacy of preadolescent females (Doctoral dissertation, Clemson University).
• Karabulut, D. G., Yıldırım, H., Elpeze, G., & Maden, Ç. (2024), The Relationship Between Post-Earthquake Anxiety Status with Sleep Problems, Low Back and Neck Pain in Victims of the Kahramanmaraş-Centred Earthquakes. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 21(1), 11-16.
• Karadağ, S. (2012), İlköğretim 8. sınıf ve lise 11. sınıf öğrencilerinin beden eğitimi dersine ilişkin tutumlarının çeşitli değişkenlere bağlı olarak karşılaştırılması: Kırıkkale örneği Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Karasar, N. (2011), Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kayalar, F. ve Arı, T.G. (2017), Study Into the Vıews of Classroom Teachers Upon Interest-Based Learnıng in Prımary Schools. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 6/42017s. 2776-2787.
• Keskin, N. (2015), Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi dersine yönelik tutum ve özyeterlikleri. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Krouscas, J. A. (1999), Middle school students’ attitudes toward a physical education program (Unpublished doctoral dissertation). Virginia Polytechnic Institute and State University, Blacksburg, Virginia.
• Küçük-Kılıç, S. (2017), Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi dersi yatkınlıklarının incelenmesi-Boylamsal bir çalışma. Doktora Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Lodewyk, K. R., & Muir, A. (2017), High school females' emotions, self-efficacy, and attributions during soccer and fitness testing in physical education. Physical Educator, 74(2), 269.
• Mahoney, J.L. (2000), School extracurricular activity participation as a moderator in th development of antisocial patterns. Child Development, 71(2), 502–506.
• Özkal, M. C. (2024), Engelli Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Psikolojik Sağlamlıkları, Sosyal Destekleri ve Spora Yönelik Tutumları Arasındaki İlişkiler. Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Özkara, A.B. (2019), Spor lisesi öğrencilerinin girişimcilik yeterliliklerinin incelenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(Ek Sayı1), 1339-1347.
• Parlar, F. (2019), Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi yatkınlıkları ile sosyal beceri düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Trabzon Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
• Şengül, Y. (2016), Sınıf düzeylerine göre ortaokul ve lise öğrencilerinin beden eğitimi yatkınlıklarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Tang, W., Lu, Y., Yang, Y., & Xu, J. (2018), An epidemiologic study of self-reported sleep problems in a large sample of adolescent earthquake survivors: the effects of age, gender, exposure, and psychopathology. Journal of Psychosomatic Research, 113, 22-29.
• Türk Nöroloji Derneği. (2023), Deprem ve uyku. Ed: İsmailoğulları, S. https://noroloji.org.tr/haber/1497/prof-dr-sevda-ismailogullari-deprem-ve-uyku
• Yaldız, S. (2013), İlköğretim okullarında beden eğitimi dersine yönelik öğrenci ve ana baba tutumları (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz A. ve Güven Ö. (2018), Ders dışı sportif etkinliklere yönelik öğrenci tutum ölçeğinin psikometrik özelliklerinin incelenmesi (DSEÖTÖ). Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 15(4), 1979-1992.
• Yılmaz, A. (2018a), Parent expectations towards participation to extracurricular sport activity of high school students. Pedagogics Psychology Medical-Biological Problems of Physical Training and Sports, 22(4), 216-225.
• Yılmaz, A. (2018b), Ebeveynlerin beden eğitimi dersi ve ders dışı sportif etkinliklere yönelik tutumları. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 12(1), 48-64.