Çevresel Sürdürülebilirlik ve Ulaşım Aracı Olarak Bisiklet: İyi Uygulama Örnekleri

Yıl 2023, Sayı: 3, 238 - 269, 31.01.2023

Cihan Erçetin

Öz

Kentsel alanda hareketliliğin etkin şekilde sağlanması kaçınılmaz bir ihtiyaçtır. Bu ihtiyacın hangi ulaşım türü ile gerçekleştirildiği de çevresel sürdürülebilirlik açısından oldukça önem kazanmaktadır. Bir kentsel alanda hareket ederken, mesafeye bağlı olarak bunun bisiklet ya da yürüme ile ya da özel otomobil ile yapılması gelecek için sürdürülebilir bir çevre, sosyal doku, ekonomik denge ve yaşanabilir kentsel mekanların sağlanması açısından oldukça belirleyici olmaktadır. Bu noktada kentsel ulaşım için neyi artık sürdüremeyeceğimizi, sürdürülemez ulaşımın ne anlama geldiğini ve sürdürülebilir alternatiflerinin neler olabileceğini tartışmak kent planlama disiplinine ve kentsel politika yapım süreçlerine katkı sağlamak açısından belirleyici bir konumda olacaktır. Bu çalışmada kentsel ulaşımda özellikle çevresel açıdan sürdürülemez unsurlar belirtilecek ve bu sürdürülemez ulaşımın en temel gerekçesi olarak otomobil bağımlılığı kavramı açıklanacaktır. Çevresel sürdürülebilirliğin sağlanması için otomobil bağımlılığından kurtulmanın çözümünde bisikletli ulaşımın öneminden bahsedilerek bisikletli ulaşım konusunda Amsterdam ve Kopenhag, gibi bisikletli ulaşım denilince ilk aklan gelen öne çıkan Avrupa kenti örneklerinin yanında bisiklet kültürünün benimsenmesi adına önemli adımlar atılan Münih, Paris, Montreal ve Türkiye’den Ankara kentleri incelenecektir. Araştırmada temel amaç, güvenli, kapsayıcı ve planlı bisikletli ulaşımın Türkiye kentlerinde otomobil bağımlılığının yarattığı çevresel sorunların çözümünde etkin rol oynayabileceğini ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

bisikletli ulaşım, çevresel sürdürülebilirlik, otomobil bağımlılığı, sürdürülebilir ulaşım, sürdürülemez ulaşım

Kaynakça

• AMM. (2020). "Ankara Cycle Masterplan 2040: Bicycle Strategy, Master Plan and Pilot Implementation for Integrated Non-Motorized Multimodal Transport in Ankara". The UK Foreign, Commonwealth & Development Office Global Future Cities Prosperity Fund Programme Turkey, AMM (Ankara Metropolitan Municipality). Project Executive Company: Arup., Ankara.
• Babalık-Sutcliffe, E. (2009). "Clean Transport: Innovative Solutions to the Creation of a More Sustainable Urban Transport System". Prospects for Research in Transport and Logistics on a Regional : Global Perspective (pp. 89-94). İstanbul: Dogus University Publications.
• Babalık, E. (2019). Ulaşım Politikalarına Genel Bir Bakış. Ankara Ulaşım Çalıştayı çerçeve konuşması, Ankara Büyükşehir Belediyesi EGO Genel Müdürlüğü BIXI. (2022a). We are BIXI Montreal. https://bixi.com/en/who-we-are#:~:text=The%20BIXI%20network%20has%20more,%2DRoyal%20and%20Montr%C3%A9al%2DEst adresinden erişildi, [Erişim: 12 Kasım 2022].
• BIXI. (2022b). BIXI station map. Montreal bike rental: BIXI Montreal, https://secure.bixi.com/map/ adresinden erişildi, [Erişim: 12 Kasım 2022].
• Bisiklet Yolları Yönetmeliği. (2019). "Bisiklet Yolları Yönetmeliği". T.C. Resmi Gazete. 12.12.2019. Sayı: 30976, Ankara. https://www.resmigazete.gov.tr eskiler/2019/12/20191212-1.htm adresinden erişildi.
• Bruhèze A., A, ve Oldenziel, R,. (2018). "Cycling Cities: The Munich Experience".Foundation for the History of Technology. Eindhoven. https://www.researchgate.net/publication/341626045_Cycling_Cities_The_Munich_Experience adresinden erişildi.
• Buehler, R., ve Pucher, J., (2010). "Cycling to Sustainability in Amsterdam". Kentucky Institute for the Environment and Sustainable Development. Sustain, Issue 21, fall/winter 2010. https://repository.difu.de/jspui/bitstream/difu/126820/1/DB1170.pdf adresinden erişildi.
• Cycling Embassy of Denmark, (2020). Danish cycling history. https://cyclingsolutions.info/embassy/danish-cycling-history/ adresinden erişildi.
• Deloitte (2018). Deloitte City Mobility Index-Amsterdam. https://www2.deloitte.com/content/dam/insights/us/articles/4331_Deloitte-City-Mobility-Index/citymobility-index_AMSTERDAM_FINAL.pdf adresinden erişildi.
• Deloitte. (2019a). Deloitte City Mobility Index-Paris. https://www2.deloitte.com/content/dam/insights/us/articles/4331_Deloitte-City-Mobility-Index/Paris_ GlobalCityMobility_WEB.pdf adresinden erişildi
• Deloitte. (2019b). Deloitte City Mobility Index-Montreal. https://www2.deloitte.com/content/dam/insights/us/articles/4331_Deloitte-City-Mobility-Index/ Montreal_GlobalCityMobility_WEB.pdf adresinden erişildi.
• Duncan, B., ve Hartman, J. (1996). "Sustainable urban transportation initiatives in Canada". Paper submitted to the APEC Forum on Urban Transportation. Seoul.Earth Summit. (1992). Rio Declaration on Environment and Development. Rio de Janerio.
• EGO. (2020). EGO Genel Müdürlüğü-İstatistikler. https://ego.gov.tr/tr/sayfa/61/istatistikler adresinden erişildi.
• EGO. (2022). Ankara bisiklet yolu projesi. https://bisiklet.ego.gov.tr/
• Elker, C. (2002). Ulaşımda politika ve pratik. Gölge Ofset
• European Conference of Ministers of Transport. (2004). National Policies to Promote Cycling. Paris: ECMT.
• European Union. (2001). European Transport Policy for 2010: time to decide (The White Paper). Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities.
• Garrad, J., Rissel, C., ve Bauman, A. (2012). Health Benefits of Cycling. In J. Pucher, & R. Buehler, City Cycling (pp. 31-57). London: MIT Press.
• Google. (2022a). Amsterdam bisiklet yolları haritası. https://www.google.com/maps/@52.3773544,4.8703299,25524m/data=!3m1!1e3!5m1!1e3 adresinden erişildi, [Erişim: 14 Kasım 2022].
• Google. (2022b). Kopenhag bisiklet yolları haritası. https://www.google.com/maps/@55.6917311,12.4963788,25968m/data=!3m1!1e3!5m1!1e3 adresinden erişildi, [Erişim: 14 Kasım 2022].
• Google. (2022c). Münih bisiklet yolları haritası. https://www.google.com/maps/@48.1560527,11.5541593,36046m/data=!3m1!1e3!5m1!1e3 adresinden erişildi, [Erişim: 15 Kasım 2022].
• Google. (2022d). Paris bisiklet yolları haritası. https://www.google.com/maps/@48.8590436,2.3338715,18919m/data=!3m1!1e3!5m1!1e3 adresinden erişildi, [Erişim: 15 Kasım 2022].
• Google. (2022e). Montreal bisiklet yolları haritası. https://www.google.com/maps/@45.5384749,-73.6327163,51700m/data=!3m1!1e3!5m1!1e3 adresinden erişildi, [Erişim: 15 Kasım 2022].
• Grava, S. (2003). Urban Transportation Systems: Choices for Communities. New York: McGraw-Hill.
• Harrap, C. (2021). The Paris Bicycle Boom. France Today. https://francetoday.com/activity/cycling/the-paris-bicycle-boom/ adresinden erişildi.
• Hass-Klau, C. (1993). The Pedestrian and Cİty Traffic. New York: Belhaven Press.
• Heinrich Böll Stiftung, (2021). European Mobility Atlas: Facts and Figures about Transport and Mobility in Europe. Brüksel. https://eu.boell.org/sites/default/files/2021-07/EUMobilityatlas2021_2ndedition_FINAL_WEB.pdf adresinden erişildi.
• Hiles, D. (2022). The World’s Surprising Top 8 Bike Share Programs. ICEBIKE Pricecomparison. https://www.icebike.org/bike-share-programs/#:~:text=1%20%E2%80%93%20Hangzhou%2C%20China,the%20sheer%20numbers%20they%20 have adresinden erişildi.
• Jakobsson, C. (2004). "Accuracy of household planning of car use: Comparing prospective to actual car logs". Transportation Research Part F: Traffic Psychology & Behavior, 31- 42
• Jordan, D., ve Thomas, H. (1997). "Intelligent transportation systems and sustainable communities findings of a national study". Transportation Research Board 76th Annual Meeting. Washington DC.
• Kılınçaslan, T. (2012). "Ulaşım Sistemi ve Yol Ağları". In T. Kılınçaslan, Kentsel Ulaşım: Ulaşım Sistemi-Toplu Taşım-Planlama-Politikalar (pp. 49-127). İstanbul: Ninova
• Kyoto Protocol. (1998). Convention on Climate Change.
• Landeshauptstadt München. (2007). Radverkehr in München—Bicycle traffic in Munich. Weber Offset, München. https://repository.difu.de/jspui/bitstream/difu/125875/1/velocity2007.pdf adresinden erişildi.
• Lanzendorf, M., ve Busch-Geertsema, A. (2014). The cycling boom in large German cities—Empirical evidence for successful cycling campaigns. Transport policy, 36, 26-33.
• Low, N. (2003). "Is urban transport sustainable?" In N. Low, ve B. Gleenson, Making Urban Transport Sustainable (pp. 1-22). New York: Palgrave Macmillan.
• Lynch, K. (1981). Good City Form. Cambridge: MIT Press
• Lyons, G. (2016). Getting smart about urban mobility – Aligning the paradigms of smart and sustainable. Transportation Research Part A. doi:http://dx.doi.org/10.1016/j.tra.2016.12.001
• MapsParis. (2022). Velib Paris map. Transport, https://maps-paris.com/maps-paristransport/velib-map adresinden erişildi, [Erişim: 12 Kasım 2022].
• Mcube ve TUM. 2021. European Mobility Venture: Munich, Copenhagen, Oslo, Amsterdam 2021 Report. https://www.mos.ed.tum.de/fileadmin/w00ccp/ftm/05-Lehre/05-9-Internationale_Studentenprojekte_globalDrive/euMOVE_2021_Report_fun_size_compressed.pdf adresinden erişildi.
• Ministry of Foreign Affairs of Denmark, (2022). A nation of cyclists. https://denmark.dk/people-and-culture/biking adresinden erişildi.
• Montreal. (2022). Cycling and bike paths. https://montreal.ca/en/topics/cyclingand-bike-aths#:~:text=Montr%C3%A9al%20is%20a%20great%20place,is%20 accessible%20all%20year%20round. adresinden erişildi.
• New York City Department of City Planning. (2009). Bike-Share Opportunities in New York City. http://www.nyc.gov/html/dcp/pdf/transportation/bike_share_complete.pdf adresinden erişildi.
• Newman, P., ve Kenworthy, J. (1999). Sustainability and Cities: Overcoming Automobile Dependence. Washington, D.C.: Island Press
• Newman, P., ve Kenworthy, J. (2000). Sustainable Urban Form: The Big Picture. In K. Williams, E. Burton, & M. Jenks, Achieving Sustainable Urban Form (pp. 109-120). London and New York: E & FN Spon.
• OECD. (1996). Towards Sustainable Transportation. Vancouver: The Vancouver Conference
• Our World in Data. (2020). Emissions by sector. https://ourworldindata.org/emissions-by-sector adresinden erişildi.
• Öcalır, E. V. (2020). Belediyeler için ulaşım hizmetleri rehberi. Belediyeler İçin Hizmet Rehberleri Serisi (T.C. CumhurbaşkanlığıYerel Yönetim Politikaları Kurulu Himayesinde, Kent Araştırmaları Enstitü’sü aracılığıyla). ISBN: 978-605-70170-5-5
• Öncü, E. (2016). Ankara’da Ulaşım: yaya ve Bisiklet Olanakları. Mimarlar Odası Ankara Şubesi Kent İzleme Merkezi Bilgilendirme çalışmaları toplantılar dizisi. http://www.mimarlarodasiankara.org/index.php?Did=7846 adresinden erişildi.
• PBSC. (2010). Urban solutions for modern times. http://www.publicbikesystem.com: http://www.publicbikesystem.com/ adresinden erişildi.
• Pucher, J., ve Buehler, R. (2012). "Introduction: Cycling for Sustainable Transportation".In J. Pucher, & R. Buehler, City Cycling (pp. 1-9). London: MIT Press.
• Schafer, A. (1998). "The global demand for motorized mobility". Transportation Research Part A: Policy and Practice, 32(6), 455-477.
• Shaheen, S., ve Lipman, T. (2007). "Reducing Greenhouse Gas Emissions and Fuel Consumption: Sustainable Approaches for Surface Transportation". Journal of International Association of Traffic and Safety Sciences (IATSS) Research, 31(1), 6-20.
• Transport Canada. (2009). Bike-Sharing Guide. Ottawa: Public Works and Government Services Canada.
• TÜİK. (2022). İllere Göre Motorlu Kara Taşıtları Sayısı. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Motorlu-Kara-Tasitlari-Ekim-2022-45713 adresinden erişildi.
• UNCHS [Habitat]. (2001). The Role of Urban Transport in Sustainable Human Settlements Development. Background Paper no.7.
• United Nations. (1987). Our Common Future (Brundtland Report): Report of the World Commission on Environment and Development. Oxford: Oxford University Press.
• Vanderstraeten, S., ve Dotter, F,. (2022). Facts and lessons from the transferred solutions. CIVITAS Handshake 2030. https://handshakecycling.eu/facts-and-lessons adresinden erişildi.
• Walker, P. (2015). People power: the secret to Montreal’s success as a bike-friendly city. The Guardian. https://www.theguardian.com/cities/2015/jun/17/peoplepower-montreal-north-america-cycle-city adresinden erişildi.
• Wee, B. V. (2007). "Environmental Effects of Urban Traffic". In T. Garling, ve L. Steg (Eds.), Threats from Car Traffic to the Quality of Urban Life: Problems, Causes, and Solutions (pp. 11-33). Amsterdam: Elsevier
• Whitelegg, J. (1991). "Transport, environment and energy". Impact of Science on Society, (162), 89-100.
• World Bank. (2002). Cities on the Move: A World Bank Urban Transport Strategy Review. Washington DC.
• World Energy Council. (2007). 2007 Survey of Energy Resources. London: World Energy Council.
• Zee, R, V, D. (2017). Amsterdam’ın Bisiklet Başkenti Oluşunun Kısa Öyküsü. https://heybede.wordpress.com/2017/11/29/amsterdamin-bisiklet-baskenti-olusununkisa-oykusu/ adresinden erişildi.