Milli Güvenlik Gerekçeli Grev Ertelemeleri

Yıl 2008, Cilt: 3 Sayı: 18, 87 - 135, 01.01.2008

Aziz Çelik

Öz

The Postponement of Strikes on the Ground of National Security in Turkey

Öz

This article aims to explore the postponement of strikes by the government on the ground of the national security in Turkey. The article of 54 of the Turkish Constitution and the article 33 of the Act No. 2822 allow the government to postpone any strike or lockout for sixty days if it is deemed to endanger “national security and public health". The article 33 is not applied only to essential services the interruption of which would endanger the life, safety and health of the whole or part of the population but also it is applied to any ordinary strike in any service or industry. Moreover, "postponement" of any strike under this legislation usually means an indefinite ban in practice, the law empowers the Labour Ministry to impose arbitration at the end of sixty days, unless the parties have either come to an agreement or voluntarily sought arbitration. It means that it is extremely difficult to exercise the right to strike in Turkey and Turkish legislation regarding right to strike is not in conformity with the C87 and C98 of ILO. In practice, postponement of strikes in Turkey is not an exceptional situation but a routine application of all kind of governments in Turkey since 1960’s. These postponements mean a clear violation of basic trade union rights. The postponement of strikes on the ground of national security threatens not only the right to strike but also the right to collective bargaining. This legislation has been used to undermine trade unions rights for years. Admittedly the postponement of strikes in Turkey is based on the ground of the pressure on governments derived from employers’ organisations. In line with the employers’ pressure Turkish governments often misuse the legislation as a hindrance to any strike on the ground of pure economic reasons

Anahtar Kelimeler

Strike, postponement of strikes, national security, right to strike

Kaynakça

• Aydemir, Murteza (2001). Grev Hakkı ve Lokavtın Sınırları, İstanbul: Selüloz-İş Yayını.
• Aydın, Ufuk (2005). “From the Taft-Hartley Act to Turkish Industrial relations- Postponement of Legal Strikes: A Legal Borrowing Case”, Comperative Labor Law and Policy Journal. Vol 25.
• Çelik, Aziz (2004). “Muhafazakar demokrasinin Grevle İmtihanı”, Radikal İki, 1 Şubat 2004.
• Çelik, Aziz (2007). “Grev Kıtlığı Rekoru”, Birgün Gazetesi, 15 Ağustos 2007.
• Çelik, Nuri (2004). İş Hukuku Dersleri, Yenilenmiş 17. Bası, Beta, İstanbul.
• Çelik, Seydi (2008). Osmanlı’dan Günümüze Asker ve Devlet Askeri Bürokrasisinin l Sistem İçindeki Yeri, Salyangoz Yayınları, İstanbul.
• Demircioğlu, Murat (1996). “Grev Ertelemesi”, Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi, Cilt 1, İstanbul: Tarih Vakfı, 1996.
• Duran, Lütfi (1970). "Sosyal Hareketler ve Millî Güvenlik." İktisat ve Maliye 17, no. 4, Temmuz 1970.
• Gülmez, Mesut (2005). Sendikal Haklarda Uluslararası Hukuka ve Avrupa Birliğine Uyum Sorunu, Belediye-İş Yayını, Ankara.
• ILO (2006). Freedom of Association, Digest of decisions and principles of the Freedom of Association Committee of the Governing Body of the ILO, Geneva.
• ILO (2004). Governing Body, 335th report of the Committee on Freedom of Association, Geneva, November 2004.
• Kapani, Münci (1970). Kamu Hürriyetleri, Üçüncü Bası, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara.
• Kristal-İş (2004). Olağanüstü Bir Dönemden Belgeler, 14. Genel Kurul, İstanbul.
• Kristal-İş (2004b). Olağanüstü Bir Dönemden Haberler-Yorumlar, İstanbul.
• Kutal, Metin (1977). “Bakanlar Kurulu Tarafından Ertelenen Grevler”, İktisat ve Maliye Dergisi, Cilt 13, Sayı 12, Mart 1977.
• Labor Management Relations Act (1947).
• Makal, Ahmet (2007), “Türkiye’de 1946-1960 Dönemindeki Grev Tartışmaları İle Grevler Üzerine Bir Çözümleme Denemesi”, Ameleden İşçiye, Erken Cumhuriyet Dönemi Emek Tarihi Çalışmaları, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Milli Güvenlik Siyaset Belgesi, Cumhuriyet Gazetesi, 14 Kasım 2005.
• Mis, Olcay ve Erbaşar Özsoy (1983). Hazırlık Çalışmalarıyla Birlikte Karşılaştırmalı ve Gerekçeli 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu, Ankara.
• National Labor Relations Act (1935).
• Özdemir, Hikmet (1991). Sivil Cumhuriyet, Boyut Yayınları, İstanbul.
• Petrol-İş. ’90 Petrol-İş Yıllık, Hazırlayan: İlyas Köstekli, İstanbul.
• Rayback, Joseph G. (1966 ). A History of American Labor, Expanded and Updated, Free Press, New York, 397-398.
• Tayanç, Tunç (1980). “Geciktirilen Grevler Üstüne Bir Değerlendirme”, ODTÜ Gelişme Dergisi, 7, 1-2 1980.
• TİSK (1982). XIV Olağan Genel Kurul Çalışma Raporu, Ankara, Nisan 1982.
• Topalhan, Türker (1997). Türkiye’de Grev Ertelemesi Grev Ertelemesinde Zorunlu Tahkim ve Uygulamaların Analizi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Townson, Duncan (1994). Dictionary of Modern History, London: Penguin Books.
• Tunçomağ, Kenan ve Tankut Centel (1999). İş Hukukunun Esasları, 2. Bası, İstanbul: Beta.
• Türk-İş (1964). Sendikalar ve Grev, Lokavt Hakları, Türk-İş Yayınları 35, Şark Matbaası, Ankara.
• Türk-İş (1964b). Amerikan İşçi Hareketinin tetkiki, Ankara.
• Türk-iş (1968). 7. Genel Kurul Çalışma Raporları, Ankara.
• Türk-İş (1973). 9. Genel Kurul Çalışma Raporu, Ankara.
• Türk-İş (1982). Anayasa Tasarısı İşveren İsteklerine Göre Hazırlandı İşte İspatı, Ankara.
• Türk-İş (1992). Onaltıncı Genel Kurul Çalışma Raporu, Ankara.
• Türk-İş (2007). Türk-İş ve Finlandiya İşçi Sendikaları Konfederasyonu (SAK) tarafından 3-4 Ekim 2006 tarihinde Ankara'da düzenlenen “Avrupa Sosyal Modeli ve Sendikal Haklar” Uluslararası Sempozyumu Kitabı, Türk-İş Yayını, Ankara. YARGI KARARLARI
• Anayasa Mahkemesi Kararı. Esas: 1973/41, Karar: 1974/13; Tarih: 25.4.1974
• Anayasa Mahkemesi Kararı. Esas: 1976/27, Karar:1976/51, Tarih: 22/11/1976
• Anayasa Mahkemesi Kararı. Esas: 1984/6, Karar: 1985/1, Tarih: 11/1/1985
• Anayasa Mahkemesi Kararı. Esas: 1985/8, Karar: 1986/27, Tarih : 26.11.1986
• Danıştay 10. Daire. Esas: 1995/6508, Tarih: 20.11.1995
• Danıştay 10. Daire. Esas: 2000/2369, Tarih: 26.6.2000
• Danıştay 10. Daire. Esas: 2001/1713, Karar: 2003/1501, Tarih: 5.5.2003
• Danıştay 10. Daire. Esas: 2001/1713, Tarih: 2.8.2001
• Danıştay 10. Daire. Esas: 2003/3050, Karar: 2006/2447, Tarih: 14.4.2006
• Danıştay 10. Daire. Esas: 2003/6134, Karar No: 2006/2551, Tarih: 19.4.2006
• Danıştay 10. Daire. Esas: 2003/6134, Tarih: 12.1.2004
• Danıştay 10. Daire. Esas: 2004/2197, Karar: 2006/3982, Tarih: 16.6.2006
• Danıştay 10. Daire: Esas: 1995/6497, Karar: 1997/3777, Tarih: 15.10.1997
• Danıştay 10. Daire: Esas:1995/6508, Tarih: 20.11.1995 tarih
• Danıştay Dava Daireleri Kurulu. Esas: 1967/711, Karar: 1969/652, Tarih: 19.9.1969
• Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu. Esas: 1998/212, Karar: 1999/1098, Tarih: 19.11.1999
• Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu. Esas: 2000/197, Karar: 2000/725, Tarih: 5.5.1999 YAZIŞMALAR
• Başbakanlık Hukuk Müşavirliği, 19 Haziran 2000 tarih ve 06175 sayılı yazı.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü’nün 27 Eylül 2006 tarih ve 28013 sayılı yazısı.
• Ford Otomotiv A.Ş. 20 Ocak 2004 tarihinde Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği’ne yazılan yazı, Kristal-İş Sendikası Arşivi.
• İlaç İşverenleri Sendikası, 30 Mayıs 2001 tarihinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Yaşar Okuyan'a yazılan mektup. Kristal-İş Sendikası Arşivi.
• Lio Yağ San. ve Tic. A.Ş. 14.01.2004 tarihinde Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen yazılan mektup, Kristal-İş Sendikası Arşivi.
• Man Türkiye A.Ş. 20 Ocak 2004 tarihli yazı, Kristal-İş Sendikası Arşivi.
• Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Bilgi Edinme Birimi'nin 16 Kasım 2005 Çarşamba, 17;13 tarihli e-postası.
• Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği, 25 temmuz 2003 tarih ve HUK. MUŞ: 7010-39-03 sayı ile Başbakanlığa yollanan yazı.
• Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği, 26 Şubat 2003 tarih ve Huk. Müşv. 7010-/7-03 sayı ile Başbakanlığa yollanan yazı.
• Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği, 30 Haziran 2003 tarih ve MGSB 7010- 3-03(07B1) sayı ve İVEDİ notuyla ile Başbakanlığa yollanan yazı.
• Otomotiv Sanayi derneği. Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğüne, 12.02.2004 tarih ve Ref.: 2004/0207 sayılı yazı. Kristal-İş Sendikası Arşivi.
• Oyak-Renault A.Ş. OSD’ye yollanan 6/11/2003 tarihli yazı, Kristal-İş Sendikası Arşivi.
• Penguen Gıda Sanayi A.Ş. 25 Mayıs 2001 Tarihinde Başbakan Bülent Ecevit ile Bakanlar Kurulu üyeleri Hüsamettin Özkan, kemal Derviş, Kenan Tanrıkulu ve Yaşar Okuyan'a yollanan mektup. Kristal-İş Sendikası Arşivi.
• Yonca Gıda Sanayi A.Ş. 14.01.2004 tarihinde Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen’e yazılan mektup, Kristal-İş Sendikası Arşivi.
• Akis Dergisi, 20 Temmuz 1957
• Akşam Gazetesi. 20 Şubat 2004, 28 Şubat 2004, 29 Şubat 2004
• Aydınlık Dergisi. 29 Şubat 2004
• Ayın Tarihi. Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü, Ağustos 1990, Nisan 1990, Ekim 1995.
• Cumhuriyet Gazetesi. 11 Nisan 1979; 6 Haziran 2001; 13 Mayıs 2004; 14 Kasım 2005; 18 Haziran 2003; 23 Mayıs 2002; 24 Mayıs 2002; 27 Mart 2004; 3 Temmuz 2003
• Dünya Gazetesi. 21 Şubat 2004, 8 Haziran 2001
• Hürbilek Gazetesi, 24 Şubat 1950
• Hürriyet Gazetesi. 9 Aralık 2003
• İşçi Hakkı. 12 Temmuz 1951, sayı 2; 26 Temmuz 1951, sayı 4
• Milliyet Gazetesi. 20 Şubat 2004
• Radikal Gazetesi. 9 Aralık 2003
• Sabah Gazetesi. 10 Aralık 2003