Öz
Bu makale inşaat işçileri, taşeronlar, İnşaat İşçileri Derneği ve Yol-İş sendikasının üç şubesiyle derinlemesine mülakat tekniğiyle yapılan alan çalışmasının örgütlenme üzerine olan bulgularından oluşmaktadır. Çalışmaya kaynaklık eden araştırma derneklerin inşaat işçileri arasında bir örgütlenme biçimi olarak neden ortaya çıktığı ve nasıl örgütlendiği soruları üzerinde durmaktadır. Derneklerin bu deneyimleri sendikal örgütlenme ile karşılaştırılarak ele alınmıştır. Henüz yeni bir deneyim olarak dernekleşme çabalarının yanında makalede inşaatlarda uzun süredir devam eden örgütsüzlük hem sendikanın hem de işçilerin bakış açısıyla ele alınmıştır. Makalede inşaat işçilerinin dernek ve sendika şeklinde örgütlenmeyi nasıl tanımladıklarına, taşeronlaşmaya dayalı çalışma ilişkilerinin örgütlenme üzerindeki etkilerine de yer verilmiştir. Ayrıca çalışmada işçiler arasında dayanışmanın kurulmasını engelleyen bazı etkenlere değinilmiştir
Anahtar Kelimeler
inşaat işçileri derneği işçi dernekleri sendikal örgütsüzlük
Kaynakça
- Akdemir N., Odman A. (2008) “Tuzla Tersaneler Bölgesi’nde Örülen ve Üstü Örtülen Sınıfsallıklar”, Toplum ve Bilim, 113, 49-89.
- Beşeli M. (2012) “Türkiye’de sendikal örgütlenme ve Sorunlar”, Sosyal Haklar Sempozyumu IV Bildiriler Kitabı, 99-106.
- Buğra A. (2008) “Sınıf ve Siyaset”, Toplum ve Bilim, 113, 9-20.
- Chiang, Y. (2009) “ Subconracting and Its Ramifications: A Survey of The Building Industry in Hong Kong”, International Journal of Project Management, 27, 80-88.
- Costantino, N., Pietroforte R., Hamill P. (2001) “Subcontracting in Commercial and Residental Construction: an Emprical Investigation”, Construction Management and Economics, 19 (4), 439-447.
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2014) 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Gereğince; İşkollarındaki İşçi Sayıları ve Sendikaların Üye Sayılarına İlişkin 2014 Ocak Ayı İstatistikleri Hakkında Tebliğ.
- Çerkezoğlu A. (2012) “Güvencesiz Sağlık Emekçileri ve Sendikal Mücadele Düzleminin Dönüşümü”, Sosyal Haklar Sempozyumu IV Bildiriler Kitabı, 89-92.
- Çoban B. (2013) “Sendikal Örgütlenmede Yeni Deneyimler ve Değişen Stratejiler”, Çalışma ve Toplum, 2013/3, 375-412.
- Çelik A. (2010) Vesayetten Siyasete Türkiye’de Sendikacılık (1946-1967), İstanbul: İletişim Yayınları.
- Çelik A. (2012) “Türkiye’de 2000’li Yıllarda Grev ve Grev Dışı Eylemler: Çalışma Hayatında ‘Pax romana’ mı”, Sosyal Haklar Sempozyumu IV Bildiriler Kitabı, 107-129.
- Çelik A. (2008) “Sendikalarda Krize Yol Açan Yapısal ve Örgütsel Faktörler”, Sazak, F. (der.) Sendikal Kriz Yaklaşımları içinde, Ankara: Epos Yayınları.
- Durak Y. (2012) Emeğin Tevekkülü, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Göztepe Ö. (2012) "Yeni Dönemin Satırbaşları”, Göztepe, Ö. (ed.) Güvencesizleştirme: Süreç Yanılgı Olanak içinde, Ankara: Notabene yayınları, 15-60.
- Gülmez M. (2008) “Sendika Hakkı, Toplu Sözleşme ve Grevi İçeren Toplu Eylem Haklarını Kapsar mı?”, Çalışma ve Toplum, 2008/3, 137-169.
- ILO (2001) “The Construction Industry in The Twenty-First Century: Its Image, Employment Prospect and Skill Requirements”, http://www.ilo.org/public/english/standards/relm/gb/docs/gb283/pdf/t mcitr.pdf (12.09. 2013).
- İçduygu A., Sirkeci İ. ve Aydıngün İ., (1998) “Türkiye’de İçgöç ve İçgöçün İşçi Hareketlerine Etkisi”, İçduygu A., Sirkeci İ., Aydıngün İ. (drl.) Türkiye’de İç Göç ve İç Göçün İşçi Hareketlerine Etkisi içinde, İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, 207-240.
- Jason, A. (2007) “Informal Construction Workers in Dar Es Salam”. ILO. http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_dialogue/--- sector/documents/publication/wcms_160790.pdf (25.11. 2013).
- Kapar R. (2007) “Enformel Ekonomide Çalışanların Örgütlenmesi ve Sendikalar”, Çalışma ve Toplum, 2007/1, 83-117.
- Kıray M. (1982) “Gecekondu: Az Gelişmiş Ülkelerde Hızla Topraktan Kopma ve Kentle Bütünleşememe” Toplumbilim Yazıları içinde, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara, 339-352
- Koç Y. (1992) Türkiye İşçi Sınıfı Tarihinden Yapraklar, İstanbul: Ataol Yayıncılık.
- Koçak H. (2013b) “İnşaat İşkolunda Sendikal Yapı, Direniş Biçimleri ve Yeni Örgütlenme Arayışları”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 48, 3-11.
- Koçak H. (2013a) “İnşaat İşkolunda İstihdamın Yapısı ve Emek Rejiminin Özellikleri”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 47, 13-23.
- Makal A. (2007) Ameleden İşçiye, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Manu, P., Ankrah N., Proverbs D., Suresh S., (2013) “Mitigating The Health and Safety Influence of Subconracting in Construction: The Approach of Main Contractors”, International Journal of Project Management, 31, 1017-1026.
- Radikal Gazetesi (10 Mayıs 2013), “Yargıtay: ev işçileri dernek kursun” http://www.radikal.com.tr/turkiye/yargitay_ev_iscileri_dernek_kursun1132860 (02. 01. 2013).
- Sözen Z. ve Küçük M.A. (1999) “Seceondary Subcontracting in The Turkish Construction Industry”, Construction Management and Economics, 17(2), 215-220.
- Sülker K. (2004) Türkiye Sendikacılık Tarihi, İstanbul: Tüstav Yayınları.
- Thompson E.P. (2004) İngiltere’de İşçi Sınıfının Oluşumu (çev. U. Kocabaşoğlu) İstanbul: Birikim Yayınları.
- Touranie A. (2012) Modernliğin Eleştirisi (çev. H. Uğur Tanrıöver) İstanbul: Yapı kredi yayınları.
- Özuğurlu A. (2013) “İnşaat İşçisi Olmak: Remzi Ethem İle Söyleşi”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 47, 24-30.
- Özveri M. (2008) “ Ne Kadar “Az Hukuk” – O Kadar “Çok Hak” ”, F. Sazak (der.) Sendikal Kriz Yaklaşımları içinde, Ankara: Epos Yayınları.
- Özveri M. (2008) “Alt işveren: İş Hukukunun Altının Oyulması”, Tes- İş Dergisi, Mayıs, 109-114.
- Üsdiken B., Sözen Z., Enbiyaoğlu H. (1989) Örgütlerin Sınırları: İnşaat Firmalarında Alt Yüklenici Kullanımı, Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Araştırma Raporu, SBE/AD 89-02, İstanbul.
- Yıldırım K. (2013) Osmanlı’da İşçiler (1870-1922), İstanbul: İletişim Yayınları.
Öz
This article is made up of findings of fieldwork carried out through indepth interviews with construction workers, subcontractors, association of construction workers, and the Union of Road Building and Construction Workers of Turkey Yol-Is into organization. The research in this article is into the questions why associations emerged as a way of organization among construction workers and how they are organized. Such experience of associations is studied in comparison with unionization. In addition to attempts at forming associations as a new experience, the article also discusses disorganization from viewpoints of both union and workers. How workers define organization in the forms of union and association, and effects of subcontracting-related labour relations on organization are also mentioned in the article. Other point discussed here is certain factors impeding solidarity among workers
Anahtar Kelimeler
association of construction workers workers associations lack of unionization
Kaynakça
- Akdemir N., Odman A. (2008) “Tuzla Tersaneler Bölgesi’nde Örülen ve Üstü Örtülen Sınıfsallıklar”, Toplum ve Bilim, 113, 49-89.
- Beşeli M. (2012) “Türkiye’de sendikal örgütlenme ve Sorunlar”, Sosyal Haklar Sempozyumu IV Bildiriler Kitabı, 99-106.
- Buğra A. (2008) “Sınıf ve Siyaset”, Toplum ve Bilim, 113, 9-20.
- Chiang, Y. (2009) “ Subconracting and Its Ramifications: A Survey of The Building Industry in Hong Kong”, International Journal of Project Management, 27, 80-88.
- Costantino, N., Pietroforte R., Hamill P. (2001) “Subcontracting in Commercial and Residental Construction: an Emprical Investigation”, Construction Management and Economics, 19 (4), 439-447.
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2014) 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Gereğince; İşkollarındaki İşçi Sayıları ve Sendikaların Üye Sayılarına İlişkin 2014 Ocak Ayı İstatistikleri Hakkında Tebliğ.
- Çerkezoğlu A. (2012) “Güvencesiz Sağlık Emekçileri ve Sendikal Mücadele Düzleminin Dönüşümü”, Sosyal Haklar Sempozyumu IV Bildiriler Kitabı, 89-92.
- Çoban B. (2013) “Sendikal Örgütlenmede Yeni Deneyimler ve Değişen Stratejiler”, Çalışma ve Toplum, 2013/3, 375-412.
- Çelik A. (2010) Vesayetten Siyasete Türkiye’de Sendikacılık (1946-1967), İstanbul: İletişim Yayınları.
- Çelik A. (2012) “Türkiye’de 2000’li Yıllarda Grev ve Grev Dışı Eylemler: Çalışma Hayatında ‘Pax romana’ mı”, Sosyal Haklar Sempozyumu IV Bildiriler Kitabı, 107-129.
- Çelik A. (2008) “Sendikalarda Krize Yol Açan Yapısal ve Örgütsel Faktörler”, Sazak, F. (der.) Sendikal Kriz Yaklaşımları içinde, Ankara: Epos Yayınları.
- Durak Y. (2012) Emeğin Tevekkülü, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Göztepe Ö. (2012) "Yeni Dönemin Satırbaşları”, Göztepe, Ö. (ed.) Güvencesizleştirme: Süreç Yanılgı Olanak içinde, Ankara: Notabene yayınları, 15-60.
- Gülmez M. (2008) “Sendika Hakkı, Toplu Sözleşme ve Grevi İçeren Toplu Eylem Haklarını Kapsar mı?”, Çalışma ve Toplum, 2008/3, 137-169.
- ILO (2001) “The Construction Industry in The Twenty-First Century: Its Image, Employment Prospect and Skill Requirements”, http://www.ilo.org/public/english/standards/relm/gb/docs/gb283/pdf/t mcitr.pdf (12.09. 2013).
- İçduygu A., Sirkeci İ. ve Aydıngün İ., (1998) “Türkiye’de İçgöç ve İçgöçün İşçi Hareketlerine Etkisi”, İçduygu A., Sirkeci İ., Aydıngün İ. (drl.) Türkiye’de İç Göç ve İç Göçün İşçi Hareketlerine Etkisi içinde, İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, 207-240.
- Jason, A. (2007) “Informal Construction Workers in Dar Es Salam”. ILO. http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_dialogue/--- sector/documents/publication/wcms_160790.pdf (25.11. 2013).
- Kapar R. (2007) “Enformel Ekonomide Çalışanların Örgütlenmesi ve Sendikalar”, Çalışma ve Toplum, 2007/1, 83-117.
- Kıray M. (1982) “Gecekondu: Az Gelişmiş Ülkelerde Hızla Topraktan Kopma ve Kentle Bütünleşememe” Toplumbilim Yazıları içinde, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara, 339-352
- Koç Y. (1992) Türkiye İşçi Sınıfı Tarihinden Yapraklar, İstanbul: Ataol Yayıncılık.
- Koçak H. (2013b) “İnşaat İşkolunda Sendikal Yapı, Direniş Biçimleri ve Yeni Örgütlenme Arayışları”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 48, 3-11.
- Koçak H. (2013a) “İnşaat İşkolunda İstihdamın Yapısı ve Emek Rejiminin Özellikleri”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 47, 13-23.
- Makal A. (2007) Ameleden İşçiye, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Manu, P., Ankrah N., Proverbs D., Suresh S., (2013) “Mitigating The Health and Safety Influence of Subconracting in Construction: The Approach of Main Contractors”, International Journal of Project Management, 31, 1017-1026.
- Radikal Gazetesi (10 Mayıs 2013), “Yargıtay: ev işçileri dernek kursun” http://www.radikal.com.tr/turkiye/yargitay_ev_iscileri_dernek_kursun1132860 (02. 01. 2013).
- Sözen Z. ve Küçük M.A. (1999) “Seceondary Subcontracting in The Turkish Construction Industry”, Construction Management and Economics, 17(2), 215-220.
- Sülker K. (2004) Türkiye Sendikacılık Tarihi, İstanbul: Tüstav Yayınları.
- Thompson E.P. (2004) İngiltere’de İşçi Sınıfının Oluşumu (çev. U. Kocabaşoğlu) İstanbul: Birikim Yayınları.
- Touranie A. (2012) Modernliğin Eleştirisi (çev. H. Uğur Tanrıöver) İstanbul: Yapı kredi yayınları.
- Özuğurlu A. (2013) “İnşaat İşçisi Olmak: Remzi Ethem İle Söyleşi”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 47, 24-30.
- Özveri M. (2008) “ Ne Kadar “Az Hukuk” – O Kadar “Çok Hak” ”, F. Sazak (der.) Sendikal Kriz Yaklaşımları içinde, Ankara: Epos Yayınları.
- Özveri M. (2008) “Alt işveren: İş Hukukunun Altının Oyulması”, Tes- İş Dergisi, Mayıs, 109-114.
- Üsdiken B., Sözen Z., Enbiyaoğlu H. (1989) Örgütlerin Sınırları: İnşaat Firmalarında Alt Yüklenici Kullanımı, Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Araştırma Raporu, SBE/AD 89-02, İstanbul.
- Yıldırım K. (2013) Osmanlı’da İşçiler (1870-1922), İstanbul: İletişim Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ocak 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt: 4 Sayı: 43 |