Türkiye’de Devletin Finans Kısıtı: Türkiye Varlık Fonu

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 68, 205 - 228, 01.01.2021

Eylül Ece Demir

Öz

Dinamik bir süreç olan sermaye birikim sürecinde meydana gelen değişimlere bağlı olarak devletin içsel mimarisi de değişmektedir. Bu değişim dünya ölçeğinde karşılık bulsa da her ülkenin kendi tarihsel gelişim sürecinde, kendine özgü koşullarda gerçekleşmektedir. Bu çalışmada Türkiye özelinde devletin sermayeye yeniden değerlenme, realizasyon aracı ve devletin içine girdiği finans kısıtına bir çözüm olması düşünülen Türkiye Varlık Fonu ele alınmaktadır. Bu bağlamda devletin sermaye birikim sürecindeki rolü ve bu rolünü yerine getirirken ortaya çıkan toplumsal çatışmaları önlemesi bakımından Türkiye Varlık Fonu’nun önemine vurgu yapılmaktadır. Çalışmanın devamında küresel bir olgu olan ulusal varlık fonlarının amaçları, işlevleri ve önemi ele alınmaktadır. Bu çerçeveden sonra Türkiye Varlık Fonu çalışmanın konusu bağlamında ele alınmakta ve bu küresel olgunun Türkiye özelindeki farklılıkları ortaya konulmaya çalışılmaktadır

Anahtar Kelimeler

Ulusal varlık fonları, Türkiye Varlık Fonu, Devletin finans kısıtı, Sermayenin yeniden değerlenmesi, Finansallaşma

Financial Constraint of State in Turkey: Turkey Wealth Fund

Öz

Depending on the capital accumulation process, which is a dynamic process, the internal structure of the state is changing. Although this change finds its response on a world scale, it takes place in each country's own historical development process, under specific conditions. This study examines Turkey Wealth Fund, as a means of re-valorization and realization of the capital and the solution of financial constraint of the state. In this context, we emphasize the role of the state in the capital accumulation process and its importance for the preventing social conflicts. We continue with the purposes, functions and importance of sovereign wealth funds. And lastly in the context of the study Turkey Wealth Fund and we try to disclose its differences from global examples

Anahtar Kelimeler

Sovereign wealth funds, Turkey Wealth Fund, Financial constraint of state, the re-valorization of capital, Financialization

Kaynakça

• Akbulak S. ve Akbulak Y. (2008). Ulusal varlık fonları. Marmara Üniversitesi IIBF Dergisi, XXV (2).
• Al-Hassan, A., Papaioannou, M., Skancke, M. ve Sung, C. C. (2013). Sovereign wealth funds: aspects of governance structures and investment management. IMF Working Paper, WP/13/ 231.
• Althusser, L. (2009). Kriz yazıları. (Çev. A. Tümertekin). İstanbul: İthaki.
• Altvater, E. (1999). Neoliberal karşı devrimin hiç de gizli olmayan çekiciliği. İktisat Dergisi, 396, 44-54.
• Bremmer, I. (2009). State capitalism comes of age: the end of the free market?. Foreign Affairs, 88 (3 ), 40-55.
• Bryan, D. (2015). Finansallaşma ve hanehalkı borçluluğu üzerine Dick Bryan’la söyleşi. Praksis, 38 (2), 213-223.
• Clark, G. L., Dixon, A.D. ve Monk, A. H. B. (2013). Sovereign wealth funds: legitimacy, governance, and global power. New Jersey: Princeton University Press.
• Csoma, R. (2015), Appreciation of the role of sovereign wealth funds in the global economy. Public Finance Quarterly, 2, 270-287.
• De Soto, H. (2005). Sermayenin sırrı. (Çev. M. Aygen). Ankara: Liman Kitapları.
• Dedeoğlu, E. (2017). Türkiye varlık fonu bu portföyü ile ne yapabilir?. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı.
• Dixon A. D. ve Monk, A. H. B. (2016). A simple typology of sovereign development funds. In M. Rietveld & P. Toledano. (Ed.). The Frontiers of Sovereign Investment (pp. 83-100). US: Columbia University Press.
• Dumenil, G. ve Levy, D. (2009). Kapitalizmin marksist iktisadı. (Çev. S. Pelek). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ercan, F. (1997). Tarihsel ve toplumsal bir süreç olarak kapitalizm ve esneklik. 95- 96 Petrol-İş Yıllığı içinde (ss. 661-693). İstanbul: Türkiye Petrol Kimya Lastik Sanayi İşçileri Sendikası.
• Ercan, F., Yılmaz F. ve Gültekin-Karakaş D. (2016).Yeni Türkiye’nin değişen devlet ve sermaye ilişkilerini teşvik politikaları üzerinden okumak. T.Tören & M. Kutun (Der.). “Yeni” Türkiye? Kapitalizm, Devlet, Sınıflar içinde (ss. 128- 205). İstanbul: Sosyal Araştırmalar Vakfı.
• Ficova, A. (2015). Analysis of sovereign wealth funds: from asset allocations to growth. Global Journal of Management and Business Research, 15 (9).
• Gourverneur, J. (2007). Kapitalist ekonominin temelleri: Çağdaş kapitalizmin marksist ekonomik tahliline giriş. (Çev. F. Başkaya). Ankara: İmge Kitabevi.
• Güçlü, M. (2018). Ulusal varlık fonları: Türkiye ekonomisi için bir değerlendirme. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 9 (1), 39-53. http://dx.doi.org/10.18354/esam.336762.
• Haberly, D. (2011). Strategic sovereign wealth fund investment and the new alliance capitalism: a network mapping investigation. Environment and Planning, 43, 1833-1852.
• Helleiner E. ve Lundblad, T. (2008). States, markets, and sovereign wealth funds. German Policy Studies, 4 (3), 59-82.
• Helleiner, E. (2009). The geopolitics of sovereign wealth funds:an introduction. Geopolitics, 14 (2), 300-304.
• Holloway, J. ve Picciotto, S. (2004). Sermaye ve devlet. S. Clarke (Ed.). Devlet Tartışmaları: Marksist Bir Devlet Kuramına Doğru içinde (ss. 136-149). Ankara: Ütopya.
• IFSWF. (2017). Dealing with disruption: IFSWF annual review 2017. Retrieved January 14, 2019, from http://www.bafficarefin.unibocconi.eu/wps/wcm/connect/ae2aa273-def5- 431e-820a- 257d0a0cf4cc/ıfswf_annual_revıew_2018.pdf?mod=ajperes&cvıd=miyjtvo
• Karagöl, E.T. ve Koç Y.E. (2016). Dünyada ve Türkiye’de varlık fonu. SETA. Sayı:169.
• Karahanoğulları, Y. (2009). Türkiye’de “devletin mali krizleri”. Praksis, 9, 247-276.
• Kayıran, M. (2016). Türkiye varlık fonu’nun kuruluş amaçları ve yapısı üzerine bir değerlendirme. Eğitim Bilim Toplum Dergisi,14, 55-90.
• Konukman A. ve Şimşek O. (2017). Ulusal varlık fonları ve Türkiye uygulaması. Çalışma ve Toplum, 4, 1913-1944.
• Lenihan, A.T. (2014). Sovereign wealth funds and the acquisition of power. New Political Economy, 19 (2), 227-257.
• Lyons, G. (2007). State capitalism: the rise of sovereign wealth funds. Journal of Management Research, 7 (3), 119-146.
• Marx, K. (2016). Louis Bonaparte’in 18 brumaire. (Çev. E. Özalp). İstanbul: Yordam Kitap
• O’Connor, J. (1973/2009). The fiscal crisis of the state. USA: Transaction Publishers.
• Özkul, İ. (2017). 11 soruda tüm yönleriyle Türkiye varlık fonu. www.dunya.com
• Resmi Gazete. (2016, 26 Ağustos). Türkiye varlık fonu yönetimi anonim şirketinin kurulması ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun. No: 29813.
• Rozanov, A. (2005). Who holds the wealth of nations. Central Banking Journal, 15(4), 52-57.
• Sabah (2018, 13 Eylül). Varlık fonu başkan Erdoğan’a bağlandı. 15 Haziran 2019 tarihinde baskan-erdogana-baglandi adresinden alınmıştır.
• Sabah. (2016, 14 Ekim). Varlık fonu’nda hedef 300 milyar $. 17 Ocak 2019 tarihinde fonunda-hedef-300-milyar- adresinden alınmıştır. https://www.sabah.com.tr/ekonomi/2016/10/14/varlik
• Şimşek, O. (2015). Yeni devlet kapitalizminin yükselişi: küresel ekonomi-politik. Atılım Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (2), 106-144.
• Şimşek, O. (2017). Çin yatırım şirketi özelinde finansal küreselleşmede devlet sermayesi: ulusal varlık fonları. Fiscaoeconomia, 1 (1), 58-76.
• Sun, X., Li, J., Wang, Y. ve Clark, W. (2014). China’s sovereign wealth funds’ investments in overseas energy: the energy security perspective. Energy Policy, 65, 654-661.
• Sweezy, P. M. (2007). Kapitalist gelişme teorisi. (Çev. G. Akalın). İstanbul: Kalkedon Yayınları. (Özgün Çalışma 1946).
• SWFI (2017). What is a Sovereign Wealth Fund?. Retrieved August 22, 2019, from https://www.swfinstitute.org/research/sovereign-wealth-fund
• Türkiye Varlık Fonu. 07 Ocak 2019 tarihinde http://turkiyevarlikfonu.com.tr adresinden alınmıştır
• Yalçıner, K. ve Sürekli, A. M. (2015). Ekonominin çeşitlendirilmesinin bir aracı olarak ulusal refah fonu modelinin Türkiye ekonomisi açısından uygulanabilirliği. Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 17, 1-29.