Occupational Risk Factors of Laboratory Workers: An Assesment of Occupational Health and Safety Practices in Artvin

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 80, 13 - 66, 24.10.2024

Burcu Yerlikaya Yaran

https://doi.org/10.54752/ct.1421756

Öz

Laboratories are working spaces where there is a high exposure to many combined risks. In this study, it is aimed to reveal the occupational risk factors of laboratory workers and the occupational health and safety measures applied for these risks. In this context, in-depth face-to-face interviews were conducted with 12 people working in the medical center laboratory of the provincial state hospital where the research was conducted. As a result of the interviews, it was understood that the occupational risks in the researched laboratory were of physical, chemical, biological, ergonomic and psychosocial origin. Among the physical risk factors, improper ventilation and thermal comfort increase exposure to chemical and biological risk factors. Exposure to loud noise also negatively affects the health of workers. In the interviews, inappropriate laboratory design, lack of space, irregularity and lack of hygiene are emphasized. Along with the lack of an efficient and comprehensive educational program, the lack of knowledge about disaster and emergency management also attracts attention. The study was completed by comparing the findings obtained from the interviews with the existing studies conducted in this field and with suggestions that will contribute to the improvement of the working environment within the scope of occupational health and safety.

Anahtar Kelimeler

Worker health, occupational safety, laboratory workers, occupational risk factors

Laboratuvar Çalışanlarının Mesleki Risk Faktörleri: Artvin’de İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Uygulamalarına İlişkin bir Değerlendirme

Öz

Laboratuvarlar, pek çok kombine riske yoğun olarak maruz kalınan çalışma mekânlarıdır. Bu çalışmada, laboratuvar çalışanlarının mesleki risk faktörleri ile bu risklere yönelik uygulanan işçi sağlığı ve iş güvenliği tedbirlerinin açığa çıkarılması amaçlanmaktadır. Bu bağlamda araştırmanın yürütüldüğü il devlet hastanesi tıbbi merkez laboratuvarında çalışan 12 kişiyle yüz yüze derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Yapılan görüşmeler neticesinde araştırılan laboratuvardaki mesleki risklerin fiziksel, kimyasal, biyolojik, ergonomik ve psikososyal kaynaklı olduğu anlaşılmıştır. Fiziksel risk faktörlerinden havalandırma ve termal konforun uygun olmayışı, kimyasal ve biyolojik risk faktörlerine maruziyeti artırmaktadır. Yüksek gürültüye maruziyet de çalışanların sağlığını olumsuz etkilemektedir. Görüşmelerde uygun olmayan laboratuvar tasarımı, alan yetersizliği, düzensizlik ve hijyen eksikliğine vurgu yapılmaktadır. Verimli ve kapsamlı bir eğitim programı olmaması ile birlikte afet ve acil durum yönetimi ile ilgili bilgi eksikliği de dikkat çekmektedir. Çalışma, görüşmelerden elde edilen bulgular ile bu alanda yapılmış mevcut çalışmaların karşılaştırılması ve çalışılan ortamın işçi sağlığı ve iş güvenliği kapsamında iyileştirilmesine katkıda bulunacak önerilerle tamamlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İşçi sağlığı, iş güvenliği, laboratuvar çalışanları, mesleki risk faktörleri

Kaynakça

• Abu-Siniyeh, A. Ve Al-Shehri, S. S. (2021) “Safety in Medical Laboratories: Perception and Practice of University Students and Laboratory Workers”, ABSA International, 26(1), 34-42.
• Akarsu, H. ve Güzel, M. (2016) Sağlık Sektöründe Tehlike ve Riskler, ÇASGEM Kurumsal Kapasitesinin Güçlendirilmesi Teknik Destek Projesi, Ankara.
• Akbaş, E. (2003) “Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarında Biyogüvenlik ve Önemi”, Flora, 8(2), 124-137.
• Aksüt, G., Eren, T. Ve Tüfekçi, M. (2020) “Ergonomik Risk Faktörlerinin Sınıflandırılması: Bir Literatür Taraması”, Ergonomics, 3(3), 169-192.
• Almutairi, N. S., Tamrin, S. B. B. M., Guan, N. Y. Ve How, V. (2020) “Review of Knowledge, Attitude, and Practice Among Laboratory Workers Towards Occupational Safety and Health”, Malaysian Journal of Medicine and Health Sciences, 16(1), 297-303.
• Alpoğlu Akbulut, N. Ve Eraslan, E. (2021) “Sağlık Çalışanlarında Nozokomiyal ve Laboratuvar Kaynaklı Hastalık Maruziyeti ve Proaktif Yaklaşımla Biyolojik Risk Analizi Uygulaması”, JTOM, 5(2), 872-896.
• Atasoy, A., Keskin, F., Başkesen, N. Ve Tekingündüz, S. (2010) “Laboratuvar Çalışanlarında İşe Bağlı Kas-İskelet Sistemi Sorunları ve Ergonomik Risklerinin Değerlendirilmesi”, Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 1(2), 90-113.
• Boyacı, H., Dundar, G. İ. Ve Senel, İ. K. (2021) “Laboratory Employees’ Perception of Occupational Risk Factors”, International Journal of Medical Biochemistry, 3(2), 61-66.
• Byun, H. Ve Park, J. (2010) “A Review on Chemical Exposure and Related Health Risks in Laboratory Workers”, Journal of Environmental Health Sciences, 36(6), 441-455.
• Cornish, N. E., Anderson, N. L., Arambula, D. G., Arduino, M. J., Bryan, A., Burton, N. C., Chen, B., Dickson, B. A., Giri, J. G., Griffith, N. K., Pentella, M. A., Salerno, R. M., Sandhu, P., Snyder, J. W., Tormey, C. A., Wagar, E. A., Weirich, E. G. Ve Campbell, S. (2023) “ Clinical Laboratory Biosafety Gaps: Lessons Learned from Past Outbreaks Reveal a Path to a Safer Future”, Clinical Microbiology Reviews, 34(3), 1-67.
• Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik, 2013, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/05/20130515-1.htm, (21.03.2023).
• Çokluk, E., Çokluk, S., Şekeroğlu, R. Ve Huyut, Z. (2016) “Sağlık Hizmetleri Sektöründe Risk Algısı: Hastane Laboratuvar Ön Çalışması”, Türk Klinik Biyokimya Dergisi, 14(2), 125-130.
• Demir, O. Ö. (2017) “Nitel Araştırma Yöntemleri”, Böke, K. (ed.) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri içinde, İstanbul: Alfa Yayınları, 285-318.
• Demirkan, C. B. (2015) Sağlık Hizmetleri Sektöründe Risk Değerlendirmesi: Hastane Merkez Laboratuvarı Örneği, Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi (Uzmanlık Tezi), Edirne.
• Yönteminin Uygulaması ve Çalışan Memnuniyeti Üzerine Etkisi”, Mikrobiyoloji Bülteni, 48(2), 300-310.
• Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/07/20130724-24.htm, (09.05.2023).
• Ertem, S. Z. (2019) “Görüşmeye Dramacı Bir Yaklaşım”, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (çev. ed. A. Arı) içinde, Eğitim Yayınevi, 113-171.
• Filikçi, B., Çırakcı, E. S., Şengül, A., Aktı, E., Yeşil, B., Ünlü, R. O., Koçak, A. H., Özçelik, T.O., Kumtepe, H. Ve Menevşe, E. (2016) “Biyokimya Laboratuvarı Çalışanlarının İş Güvenliği Profilleri ve Kişisel Koruyucu Tedbirlerin Uygulanmasındaki Mesleki Tutumlarının Değerlendirilmesi”, Genel Tıp Dergisi, 26 (Ek 1), 39-47.
• Günay, (İ. C.), Çakmak, B. Ve Alayunt, F. N. (2017) “Mikrobiyoloji Laboratuvarlarında Ergonomi”, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, Özel Sayı: 22, 41-47.
• Gürer, A. (2018) “Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Güvenliği”, Journal of Health Services and Education, 2(1), 9-14.
• Gürkan, E. H. (2018) “Sürdürülebilir Laboratuvar Güvenliği”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(4), 224-230.
• Hasta ve Çalışan Güvenliğinin Sağlanmasına Dair Yönetmelik, 2011, https://shgmkalitedb.saglik.gov.tr/Eklenti/3628/0/hastavecalisanguvenligininsaglanmasinadairyonetmelikpdf.pdf, (21.03.2023).
• Hill, R. H. Ve Finster, D.C. (2016) Laboratory Safety For Chemistry Student, New Jersey: John Wiley&Sons.
• İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 2012, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120630-1.htm, (12.12.2023).
• İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfı Tebliği, 2012, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=16909&MevzuatTur=9&MevzuatTertip=5, (21.03.2023).
• İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, 2021, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/10/20211001-20.htm, (12.12.2023).
• Kılıç, İ., Doğan, İ. Ve Saraçlı, S. (2019) “Laboratuvar Güvenliğinin Biyogüvenlik Açısından Değerlendirilmesi: Afyon Kocatepe Üniversitesi'nde Bir Uygulama”, Kocatepe Vet J, 12(1), 82-88.
• Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik, 2013, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18540&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=, (12.12.2023)
• Ma, L., Ma, X., Zhang, J., Yang, Q. Ve Wei, K. (2021) “A Methodology for Dynamic Assessment of Laboratory Safety by SEM-SD”, International Journal of Environmental Research and Public Health, 18, 1-18.
• Nasrallah, I. M., Kak, A. K. E., İsmaiil, L. A., Nasr, R. R. Ve Bawab, W. T. (2022) “Prevalence of Accident Occurrence Among Scientific Laboratory Workers of the Public University in Lebanon and the Impact of Safety Measures”, Safety and Health Work, 13(2022), 155-162.
• OSHA, (2011) Laboratory Safety Guidance, Occupational Safety and Health Administration U.S. Department of Labor, OSHA 3404-11R.
• Özen, M., Mısırlıoğlu Özen, N., Kayabaş, Ü., Köroğlu, M. Ve Topaloğlu, B. (2006) “Biyokimya Laboratuvarı Personelinin İş Kazaları Hakkındaki Bilgi ve Tutumları”, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 13(2), 87-90.
• Patoloji Dernekleri Federasyonu (2009) Patoloji Laboratuvarları Kalite Standartları Rehberi, Ekim 2009.
• Rajan, D. (2014) “Occupational Hazards among Medical Laboratory Technicians”, SCMS Journal of Indian Management, XI(1), 134-148.
• Sağlık Bakanlığı (2013) Artvin Devlet Hastanesi Çalışan Güvenliği Riskleri, Doküman No: YÖN.PL26, 06.08.2013, https://docplayer.biz.tr/7133484-T-c-saglik-bakanligi-turkiye-kamu-hastaneleri-kurumu-artvin-ili-kamu-hastaneleri-birligi-genel-sekreterligi-artvin-devlet-hastanesi.html, (20.03.2023).
• Sağlık Bakanlığı (2021) Ulusal Mikrobiyoloji Standartları: Laboratuvar Güvenliği Rehberi (ed. Y. H. Abacıoğlu-C. Sönmez), Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1204.
• Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü (2019) Laboratuvar Güvenliği El Kitabı, Ankara.
• Sewell, D. L. (1995) “Laboratory-Associated Infections and Biosafety”, Clinical Microbiology Rewievs, 8(3), 389-405.
• Tahira, K., Junaid, K., Ali, H., Afzal, S., Ayub, R. M., Khan, A., Khan, A. A. Ve Dawood, M. (2020) “Occupational Health Hazards and Needle Stick Injuries among Medical Laboratory Workers”, Annals of King Edward Medical University, 26(2), 391-396.
• Tıbbi Laboratuvarlar Yönetmeliği, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/10/20131009-11.htm, (03.04.2023).
• Türk Biyokimya Derneği (2019) Laboratuvar Kalite Yönetim Sistemi El Kitabı (çev. ed. (D. Yücel).
• Türk, M., Altuğlu, İ., Çiçeklioğlu, M., Büke, Ç., Erensoy, S. Ve Bilgiç, A. (2002) “Hastane Sağlık Çalışanlarının Kan ve Vücut Sıvılarıyla Bulaşan Hastalıklardan Korunma Yolları Konusunda Eğitim”, Ege Tıp Dergisi, 41(4), 195-199.
• Usanmaz, D. Ve Köse, E. (2020) “Kimyasal Araştırma Laboratuvarı Risk Değerlendirmesi İçin İki Farklı Metodun İstatistiksel Analizi”, Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 12(2), 337-348.
• World Health Organization (2020) Laboratory Biosafety Manual, Fourth Edition, Geneva.
• Yılmaz, S. (2012) “Laboratuvarların Biyogüvenlik Seviyeleri ve Enfeksiyöz Ajanların Risk Gruplandırılması”, Başustaoğlu, A. Ve Güney, M. (ed.) Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarlarında Biyogüvenlik içinde, Ankara: Klimud Yayınları, 34-56