Mehmed Âkif Ersoy’un Balkan Harbi Zamanında Yaptığı Vaazlarda Kullandiği Hadislerle İlgili Bir Değerlendirme

Yıl 2014, Cilt: 18 Sayı: 2, 111 - 135, 15.12.2014

Mustafa Karabacak

https://doi.org/10.18505/cuifd.254672

Öz

Mehmet Âkif Ersoy, Osmanlı Devleti’nin sonu ile Türkiye Cumhuriyetinin
ilk yıllarında yaşamış münevver bir İslam şâiridir. Onun Balkan Harbi ve
Milli Mücadele yıllarında verdiği vaazlarda âyet ve hadisleri kullanarak
toplumun bilinçlenmesine ve sorunların çözümüne katkıda bulunmaya çalıştığı
bilinmektedir. Yaptığı vaazlar, Eşref Edip tarafından kaleme alınmış-
tır. Onun yayınlanmış dokuz sohbet ve vaazı vardır. Balkan Savaşı sırasında
Beyazıd, Fatih ve Süleymaniye camilerinde yaptığı vaazlar Sırât-ı Müstakîm
dergisinde neşredilmiştir.
Vaazlarında toplam 12 hadis tespit ettik. Bunları konuları itibariyle gruplandırdık
ve başlık oluşturduk. Hadisleri onun görüşlerini esas alarak açıkladık
ve hadis kritiği açısından inceledik. Şüphesiz vaazların yapıldığı zamanlar,
toplumda duygusal aklın ön plana çıktığı süreçlerdir. Aynı zamanda
bu vaazların irticâli/kendiliğinden konuşmalar olduğunu da unutmamak
gerekir. O, vaazlarında hadislerin bazen arapça metninin tamamını,
bazen bir kısmını, bazen de sadece hadisin tercümesini vererek kullanmış-
tır. Âyet ve hadisleri kullanmadaki mahareti onun bu konulardaki engin
bilgisine işaret etmektedir. Onun mevzû haberler konusunda tepkisi
bilinmekle birlikte; bazen hadislerin sıhhatini araştırmadan kullandığı da
muhakkaktır. Bunları da konularına göre gruplandırarak şu başlıklar altında
inceledik. Kavmiyetçilik yerine İslam kardeşliği, Aklı kullanmak,
Çalışmak, Güzel Ahlaklı olmak ve Hz. Ömer’in fazileti.

Anahtar Kelimeler

Mehmed Âkif, Ersoy, Balkan, vaaz, hadis

The Value of Hadiths That Mehmet Akif Ersoy Used in His Sermons in The Balkan Years

Öz

Mehmet Akif Ersoy, who lived in the last years of the Ottoman Empire and
the first years of the Republic of Turkey is an enlightened Islamic poet. It is
all known that during the Balkan Wars and War of Independence he used
verses and hadiths to raise awareness of the society. In this process, his
sermons have been very benefical and they were written by Ashraf Edip.
He published nine conversations and sermons His sermons performed during
the Balkan Wars at Bayezid, Fatih and Suleymaniye mosques were
published in the magazine of Sırat-ı Mustaqim.
We have detected a total of 12 hadiths. We have grouped them and created
some titles. We have explained the hadiths on the basis of his opinions and
examined the hadiths in terms of his hadith critics. Surely, his preachers
were all done when the emotional mind of the society was at the highest level.
It is also important to note that his preachings were improvisation and
spontaneous speeches. In his preaches, he sometimes used the entire text of
the hadiths in Arabic, sometimes a little part of it in Arabic and sometimes
he gave the translations of the hadiths. His ingenuity in using verses and
hadiths indicate his depth knowledge on these issues. Although his sensivity
is known about this, it is also obvious that he used hadiths without
knowing the origins of these Hadiths. They are grouped according to the
subjects under the following headings. Islamic Brotherhood instead of tribalism,
using the mind, the importance of working, the importance of having
good morality and the virtues of Hazreti Omar. 

Anahtar Kelimeler

Mehmet Akif Ersoy, Balkan, Preach, Sermon, Hadith