İslam İnancına Göre Şehitlik

Yıl 2012, Cilt: 16 Sayı: 1, 189 - 220, 15.06.2012

Hasan Kurt

Öz

“İslam İnancına
Göre Şehitlik” adını taşıyan bu makalede öncelikle şehit kelimesinin sözlük ve
terim anlamları belirlenmiştir. Hem sözlük hem de terim anlamları itibariyle
Kuran-ı Kerim’de ve Hadis-i Şeriflerde zikredilen şehit kelimesi tespit
edilerek çeşitli başlıklar altında değerlendirilmiştir. Makalenin son kısmında
şehitliğin çeşitleri ve hükümleriyle ilgili İslam alimlerinin görüşleri
incelenmiştir.

Günümüzde
yaşanan çeşitli olaylar sebebiyle sık sık gündeme gelen ve mahiyeti itibariyle
daha ziyade nasslar ışığında açıklanması gereken şehitlik kavramı bazen yanlış
anlamlarda kullanılabilmektedir. İşte bu makale konuyla ilgili ayet ve hadisler
esas alınarak şehitlik konusunun doğru anlaşılmasına katkıda bulunmak amacıyla
hazırlanmıştır.  

Anahtar Kelimeler

Kelam, şehit, İslam, inanç

Kaynakça

• Abdülganî, el-Ganîmî, ed-Dımaşki el-Meydani el-Hanefi, el-Lübâb fî şerhi'l-kitâb, Beyrut ts.
• Alûsî, Ebü'l-Fadl Şehâbeddîn Seyyid Mahmûd b. Abdullah, Rûhü'l-meânî fî tefsîri'l-Kur'âni'l-azim ve's-seb’i'l-mesânî, Dâru İhyai't- Türasi'l-Arabi, Beyrut ts. .
• Atar, Fahrettin, “Şehîd”, DİA, İstanbul 2010, c. 38, s. 428-431.
• Cürcânî, Seyyid Şerif Ali b. Muhammed, et-Ta’rîfât, Mektebetü Lübnan, Beyrut 1985.
• Ebu’l-Bekâ, Eyyüb b. Mûsâ el-Hüseynî, el-Külliyât mu’cemü fî’l- mustalahâti furûgu’l-lugaviyye, thk Muhammed el-Mısrî vd., Messesetü’r-Rısale, Beyrut 1998.
• Ebu’s-Suûd, Kâdi’l-Kudât ibn Muhammed el-İmâdi’l-Hanefî, İrşâdü’l- akli’s-selîmi ilâ mezâyâ’l-kitâbi’l-kerîm, thk Abdulkâdir Ahmed Atâ, Mektebetü’r-Riyâdi’l-Hadîse, Riyâd ts..
• Elmalı’lı Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, Eser Neşriyat, İstanbul 1979.
• Ezherî, Ebu Mansûr Muhammed b. Ahmed, Tehzîbü’l-Luga, tahk.: Ab- dülhalîm en-Neccâr, ed-Dârü’l-Mısriyye, Mısır 1964.
• Fahreddin er-Râzî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ömer, et-Tefsîrü'l-kebîr/ Mefâtihü'l-gayb, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1981.
• Ferâhîdî, Halîl b. Ahmed, Kitâbü’l-Ayn mürettiben alâ hurûfi’l-mu’cem, thk.: Abdülhamîd Henrâvî, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut
• Gürkan, Salime Leyla, “Şehîd”, DİA, İstanbul 2010, c. 38, s. 431-433.
• İbn Âbidîn, Muhammed Emin b. Ömer b. Abdülazîz ed-Dımaşki, Hâşiye- tü Reddü’l-Muhtâr alâ’d-Dürri’l-Muhtâr şerhi tenvîri’l-ebsâr fıkhı Ebi Hanîfe, Dârü’l-Fikr, Beyrut 2000.
• İbn Fâris, Ebu’l-Hüseyin Ahmed, Mu’cemü Mekâyîsi’l-Luga, thk.: Ab- düsselâm Muhammed Hârûn, Dârü’l-Fikr, Mısır 1979.
• İbn Kesîr, Ebü'l-Fida İmadüddin İsmail b. Ömer Tefsirü'l-kur'ani'l- azim,thk Mustafa es-Seyyid Muhammed vd., Mektebetü Evlâdi’ş-Şeyh li’t-Türas, Kahire 2000.
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddin Abdullah b. Ahmed, el- Muğni, thk. Muhammed Halil Herras, Mektebetu İbn Teymiy- ye, Kahire ts.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Muhammed b. Mükerrem, Lisânü’l-Arab, thk.: Abdullah Ali el-Kebîr vd., Dârü’l-Meârif, Kahire, ts.
• İbrâhim Halebi, Burhaneddin Muhammed, Gunyetü’l-mütemellî fi şerhi Münyeti’l-musallî, İstanbul 1281.
• Kuran Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir, Komisyon, Diyanet İşleri Başkanlığı, Ankara 2007.
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b Ebi Bekir, el-Câmi li ahkâmi’l-Kur’an ve’l mübeyyinü lemâ tedammenahü mine’s- sünneti ve âyi’l-furkân, thk. Muhammed Rahvan Arkusûsî, Müessesetü’r-risâle, Beyrut 2006. Muhammed Fuad Abdülbaki,
• el-Mu’cemü’l-müfehres li-elfâzi’l
• Kur’ani’l-Kerim, Matbaatü Darü’l-Kütübü’l-Mısrıyye, Kahire
• Muhyî Hilâl es-Sirhân, eş-Şehîd fi’l-fıkhı’l-İslâmî, Menşürâtü Münezza- meti’l-İslâmi’ş-Şa’bî yy, ts.
• Râgıb İsfehânî, Ebu’l-Kâsım Hüseyin b. Muhammed, el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’ân, thk.: Muhammed Seyyid Keylânî, Dârü’l- Ma’rife, Beyrut ts.
• Serahsî, Şemseddîn Ebu Sehl Ebu Bekir Muhammed b. Ahmed, Kitâbü’l- Mebsût, Darü’l-Ma’rife, Beyrut, ts.
• Seyyid Kutub, Fî Zilâli’l-Kur’ân, Dârü’ş-Şurûk, Kahire 2003, c. 4, s. 499.
• Şeyhîzade, Damad Abdurrahman Gelibolulu, Mecmaü’l-enhur fî şerhi Mülteka’l-ebhur, nşr. Ahmed Hulusi, İstanbul 1309.
• Taberî, Ebû Cafer İbn Cerir Muhammed b. Cerir b. Yezid, Câmiü'l-beyân fî tefsiri'l-Kur'ân, thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî, Mer- kezü’l-Buhûsi ve’d-Derâseti’l-Arabiyyeti ve’l-İslamiyyeti, Kahi- re 2001.
• Tehânevî, Allâme Muhammed Ali, Mevsûatü keşşâfi ıstılâhâti’l-funûn ve’l-ulûm, thk.: Ali Dahrûc vd., Mektebetü Lübnan, Beyrut 1996.
• Topaloğlu, Bekir, “Şehîd”, DİA, İstanbul 2010, c. 38, s. 428.
• Vehbe Zuhayli, el-Fıkhü'l-İslâmî ve edilletuhu, Dârü'l-Fikr, Dımaşk 1985.
• Wensinck, Arent Jean, el-Mu'cemü'l-müfehres li-elfazi'l-hadisi'n-nebevi, Leiden : E. J. Brill 1955.
• Yüce, Abdulhakim, Şehitlik ve Şehitlerin Hayatı, İstanbul 2001.
• Zebîdî, Seyyid Muhammed Murtazâ, Tâcü’l-arûs min cevâhiri’l-kâmûs, tahk.: Abdülalîm et-Tahâvî, Matbaatü Hükümeti’l-Kuveyt, Ku- veyt 1984.
• Zebîdî, Seyyid Muhammed Murtazâ, Tâcü’l-arûs min cevâhiri’l-kâmûs, tahk.: Abdülalîm et-Tahâvî, Matbaatü Hükümeti’l-Kuveyt, Ku- veyt 1984.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Mahmûd b.Ömer, Esâsü’l-Belâga, thk.: Mu- hammed Bâsil Uyûnussûd, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyyer, Beyrut 1998.
• Zemahşerî, Ebü'l-Kasım Carullah Mahmûd b. Ömer b. Muhammed, el- Keşşâf an hakâikı gavâmizi’t-tenzîl ve uyûni'l-ekâvîli fî vü- cûhi't-te’vîl,thk. Âdil Ahmed Abdülmevcûd vd., Mektebetü’l- Ubeykân, Riyad 1994.