KUR´AN´I KERİM´DEKİ BAZI ZAMİRLERİN MERCİLERİYLE İLGİLİ ÖNEMLİ KURALLAR

Yıl 2001, Cilt: 5 Sayı: 1, 111 - 124, 15.06.2001

Selahattin Yılmaz

Öz

Zamirlerin Arapça’da önemli bir yeri vardır. Zamirler ve onların mercileriyle ilgili kurallar
bilinmezse, manayı anlamaya çalışırken hata edebiliriz. Bu sebepten dolayıdır ki, nahivcilere nahiv
kitaplarında onlardan bahsetmiş hatta bazı usul-ü tefsir kitaplarında zamirler konu edilerek, onların
mercileriyle ilgili kuralları bilmek müfessire şart koşulmuştur. İbnu’l-Enbari de Kur’an-ı Kerim’de
yer alan zamirlerle ilgili Damairu’l-Kur’an adında iki ciltlik bir eser yazmıştır. Zamirlerin
kullanılmasında asıl amaç kısaltmadır. Bu nedenle 1
için onlar, Allah (اَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَ اَجْراً عَظِيما
bir mağfiret ve büyük bir mükâfat hazırlmıştır.) cümlesinde ْمُه zamirinin yerine zahir isim
getirilseydi, cümle yirmi beş kelimeden oluşurdu2
. Şu ayet-i kerimede de durum bir öncekinden
وَ قُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ اَبْصَارِهِنَّ وَیَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلاَیُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ اِلاَّ مَاظَهَرَ مِنْهَا :farksızdır
وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ وَلاَ یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ اِلاَّ لِبُعُولَتِهِنَّ اَوْ آبَائِهِنَّ اَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ اَوْ اَبْنَائِهِنَّ اَوْ اَبْنَاءِ
بُعُولَتِهِنَّ اَوْ اِخْوَانِهِنَّ اَوْ بَنِي اِخْوَانِهِنَّ اَوْ بَنِي اَخَواَتِهِنَّ اَوْ نِسَائِهِنَّ اَوْ مَا مَلَكَتْ اَیْمَانُهُنَّ اَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ اُولِي الْإِرْبَةِ
3

Anahtar Kelimeler

KUR´AN´I KERİM´DEKİ BAZI ZAMİRLERİN MERCİLERİYLE İLGİLİ ÖNEMLİ KURALLAR

Kaynakça

• KUR´AN´I KERİM´DEKİ BAZI ZAMİRLERİN MERCİLERİYLE İLGİLİ
• ÖNEMLİ KURALLAR
• Yrd. Doç. Dr. Selahattin YILMAZ*