İLK DÖNEM ARAP EKONOMİ POLİTİKALARI (H.I.yüzyıl/M. 7 .yüzyıl-H.4.yüzyıl/M.lll.yüzyıl)

Yıl 2000, Sayı: 4, 269 - 288, 15.12.2000

Elias H. Tuma Ali Aksu

Öz

Arap ekonomi politikası hakkında konuşmak, biraz yanıltıcıdır. Çünkü kendi
başına hiçbir politika, hiçbir zaman aynı bakış açısıyla, bütün İmparatorluğa
münhasır kılınamaz. Hatta gücünün ve merkezileşınenin zirvesindeyken vilayetlerde
büyük ölçüde özerklik vardı ve politika, sık sık mahalli bazda, şartlara göre ve amir
konumunda olan kişinin menfaati yönünde belirlenirdi. Fakat idarenin ekonomideki
tavrı, farklı saha ve düzeylerde kesin bir modeli tanıdığını inkar da, aynı derecede
yanıltıcı olacaktır. Model, çoğu zaman İslam doktrininin kapsamındaki normal tarzı
ve vilayetlerin tam olmayan özerkliğini yansıtıyordu.

Anahtar Kelimeler

İLK DÖNEM ARAP EKONOMİ POLİTİKALARI (H.I.yüzyıl/M. 7 .yüzyıl-H.4.yüzyıl/M.lll.yüzyıl)

Kaynakça

• Ebu Ali Ahmed İbn Miskeveyh, el-Kısmii'l-Alıir min Kitabii't-Tecôribi'I-Ünıem, veya The Eclipse 1!(
• the Abbasıci Caliphate, (Abbasi Halifeliğinin Şöhretini Kaybetmesi), thk. ve çev. H. F. Amedroz ve
• D. S. Margolioth, London: Basil Blackwell 1920, Il, 240-242. Bu klıynak ilerde The Eclipsc olarak
• verilecektir.
• 6 Meşhur Abbas! vezirleıinclen olan Ali b. İsa, halife Muktedir döneminde vezir Ebu Ali Muhammed
• b: Abdullah b. Yahya b. Hakan'ın yeıine bu göreve atandı (301/913). Ali b. isa, devlet işlerinde
• dısiplin ve düzeni sağladı.Güzel idaresi, idari kabiliyeti vehalk arasında adaletin yayılınasına olan
• düşkünlüğü sebebiyle, döneminde istikrar sağlandı. Ancak halifenin ınlisrifliği, vezirleri cezalandırması ve devlet işlerine kadınların müdahalesi nedeniyle, bu ıslahalçı veziı', uzun süre
• görevde kal~madı. Bk. Ibn Tabataba, el-Falırf, Beyrut ty, s. 267-268; Hasan İbrahim Hasan, islam
• · "·ifıi, çev. Isınail Yiğit vd., İstanbul ty, lll, 367, IV, 184. (Çev.)