ŞAH VELİYYULLAH DEHLEVÎ’YE GÖRE HAK VE BATIL DİN

Yıl 1999, Sayı: 3, 291 - 298, 15.12.1999

J. M. S. Baljon Baljon İsmail Çalışkan

Öz

Hak din”in ne olduğunu belirlemede esas alınacak temel metin, saf imanın, Allah tarafından
insanın içinde yaratılan insanın doğal yapısı (fıtrat) ile mütenasip uygunluklar arzettiğini açıklayan
Kuranî ayettir1. Doğru bir kulun ana dayanağı kendi fıtratıdır, çünkü o kişi bilir ki Yaratıcısı olan Allah,
tanrı hakkında doğru idrak ve doğru bilgiyi insan fıtratına yerleştirmiştir2. “Bu bilgiyi insanın doğal
yapısına Allah’ın yerleştirdiğini ve temel dini vazifelerin de bu bilgi üzerine yüklendiğini inkar eden
herhangi bir kişi zındıktı

Anahtar Kelimeler

ŞAH VELİYYULLAH DEHLEVÎ’YE* GÖRE HAK VE BATIL DİN

Kaynakça

• 1 30 Rûm 30.
• 2 Budûru’l-Bâziğa, 99.
• 3 el-Mektûbu’l-Medenî, 9.
• 4 Şah Veliyyullah, el-Budûru’l-Bâziğa adlı eserinde, Alem-i misal’de korunan evrensel bir dinden (el-Milletu’lCâmi‘a)
• bahseder. Bu evrensel dinden kaynaklanan belirli dinler, devamlı olarak zamanın şartlarına uydurulmuş
• olarak insanların oluşturduğu belli bir toplumun üzerine yağmurun yağdığı gibi gelmiştir. Buna ek olarak Allah,
• zaman ve mekanla sınırlı bu dinlerin gelmiş oldukları toplumdaki inanan bireylerin farklı kapasitelerine uygun
• olmalarını gözetmiştir (el-Budûru’l-Bâziğa 185).
• 5 Hüccetullahi’l-Bâliğâ, I,25.