Öz
Nefs konusu insanlık tarihinde mitolojik, dinî, felsefî, tasavvufî, irfanî, psikolojik, psikofizyolojik ve biyo-nörotik açıdan en önemli konulardan biridir. İnsan nefsi hakkında pek çok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalardan bir kısmı nefs terbiyesi ve tezkiyesi, bir kısmı nefsin kökenini ve akıbetini, kadimliğini ve hâdisliğini, maddîliğini ve soyutluğunu, bir kısmı güçlerini ve işlevlerini, nefsbeden ilişkisini ele almıştır. Bu makale nefs meselesinin iki yönüne yoğunlaşmaktadır: felsefî yönü ve tasavvufî irfanî yönü. Felsefî yönünde insan nefsinin kemali, güçleri, bedenden bağımsızlığı/cevherliği incelenmiş؛ tasavvufî irfanî yönünde ise insan nefsinin metafizik boyutu, faal akıl ile bağlantısı ve aklî cevherler âlemine (kutsallık/tam soyutluk âlemi) ve sonrasında yüce Hakk’a, riyazetler ve belirli bilgiler aracılığıyla yükseliş gücü ele alınmıştır. Yine çalışmamızda İbn Sînâ’nın peygamber ile peygamberlik hakkındaki görüşü açıklanmış ve Peygamber olan kişinin sahip olacağı nefsî güçlerden bahsedilmiştir. Son olarak makalemizde elde edilen sonuçlar özetlenmiştir.