İbnü’s-Salâh, sahâbeden kendi dönemine kadar hadis râvilerini beş tabakaya ayırmıştır. Hicri dört ve beşinci yüzyıllara tekabül eden beşinci tabakada ise yedi hâfızın varlığından söz etmiştir. İbnü’s-Salâh’a göre bu yedi hâfız, en iyi eserlere sahip olan, kendilerinden çokça istifade edilen kişilerdir. İbnü’s-Salâh’ın bu yaklaşımı sonraki hadis usulü yazarlarınca da benimsenmiştir. Çağımız hadis tarihi müellifi İzmirli İsmail Hakkı ise hadis tarihini dönemlere ayırdığında, bu yedi hâfızın yaşadığı çağdan “yedi hâfız devri” olarak söz etmiştir. Nitekim bu yedi hâfızın eserleri arasında hadis edebiyatının ilkleri olan birçok tür bulunduğu gibi, sonraki yüzyıllarda hadis alanında kaleme alınan eserlerde bu kişilere çokça atıfta bulunulduğu dikkat çeker. Dolayısıyla yedi hâfız kavramının, aynı altı imam kavramı gibi bir döneme adını verecek nitelikte olduğu, hadis tarihi çalışmalarında böyle bir isimlendirme ile dört ve beşinci asırlardan bahsetmenin dönemi daha iyi anlamaya imkân vereceği söylenebilir.
Hadis tarihi hadis edebiyatı yedi hâfız tevârîhu’r-ruvat Darekutnî Hâkim en-Nîsâbûrî el-Ezdî Ebu Nuaym Beyhakî Hatib el-Bağdâdî İbn Abdülber.
قسَّم ابن الصَّلاح رواة الحديث من عصر الصحابة إلى الفترة التي عاش فيها إلى خمس طبقاتٍ، وتحدَّث في الطبقة الخامسة التي تقابل القرن الهجري الرابع والخامس عن الحفَّاظ السبعة. ويرى ابن الصَّلاح أنَّ هؤلاء الحفاظ السبعة هم أحسنوا التصنيف وعظم الانتفاع بتصانيفهم. وقد تبنى علماء علوم الحديث الذين جاءوا بعد ابن الصلاح في كتبهم موقفه هذا. أما إسماعيل حقي الإزميري مؤلِّف تاريخ الحديث في عصرنا فقد تحدَّث عند تقسيمه تاريخ تدوين الحديث إلى مراحل عن العصر الذي عاش فيه الحفاظ السبعة بأنه "مرحلة الحفاظ السبعة". ومما يثير الانتباه وجود كثير من المصطلحات والعناوين التي استُخدمت للمرة الأولى في علوم الحديث في مؤلفات الحفاظ السبعة كما أنَّ الكتب التي كتبت بعدهم أكثرت مِن الإسناد إليهم والاقتباس منهم؛ ولهذا يُمكن أن يُقال إنَّ مصطلح "الحفاظ السبعة" يطلق على مرحلة معينة تماماً مثل مصطلح "الأئمة الستة" وأنَّ تسمية القرن الرابع والخامس بهذا الاسم تسهِّل فهم تلك الفترة بشكلٍ أفضلَ.
تاريخ الحديث علوم الحديث الحفاظ السبعة تواريخ الرواة الدَّارقطني الحاكم النيسابوري الأزْدي أبو نُعيم البيهقي الخطيب البغدادي ابن عبد البرِّ
Birincil Dil | Arapça |
---|---|
Konular | Din Araştırmaları |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 15 Haziran 2021 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 3 Sayı: 1 |