EFFECT OF CHEMICAL FERTILIZERS ON ENVIRONMENTAL POLLUTION AND ITS PREVENTION METHODS

Yıl 2008, Cilt: 25 Sayı: 2, 24 - 34, 01.06.2008

İlker Sönmez Mustafa Kaplan Sahriye Sönmez

Öz

It’s necessary to use fertilizers to have high yield in agricultural production. However, due to the differences in amounts, types and application times of fertilizers and lack of knowledge in the sector, animal health and environment are effected negatively. As a result of in proper fertilization some problems such as salinization of soil, accumulation of heavy metals, imbalanced nutrients, negative charges in microbial activity, eutrophication in waters and nitrate accumulation, emission of gaseous nitrogen and sulphur compounds to air and greenhouse effect etc. occur. In These rewiew aims to reveal environmental and health problems cauesd by improper fertilization and to provide recommendations toward solving these problems.

Anahtar Kelimeler

-

KİMYASAL GÜBRELERİN ÇEVRE KİRLİLİĞİ ÜZERİNE ETKİLERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Öz

Tarımsal üretimde yüksek verim elde etmek için gübre uygulamaları zorunluluk olarak görülmektedir. Ancak uygulanan gübrelerin miktarları, çeşitleri ve uygulama zamanlarının farklılık göstermesi ve bu alandaki bilgi yetersizliği nedeniyle canlı sağlığı ve çevre olumsuz olarak etkilenmektedir. Yapılan yanlış gübre uygulamalarıyla topraklarda tuzlanma, ağır metal birikimi, besin maddesi dengesizliği, mikroorganizma etkinliğinin bozulması, sularda ötrofikasyon ve nitrat birikimi, havaya azot ve kükürt içeren gazların verilmesi, sera etkisi vb. sorunlar oluşmaktadır. Bu derlemeyle, gübrelerin bilinçsiz ve fazla kullanımlarının oluşturacağı çevre ve sağlık sorunları ve bu sorunların giderilmesine yönelik çözüm önerilerinin ortaya konulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gübreleme, Çevre, Tuzluluk, Ötrofikasyon, Kirlilik, Toksisite

Kaynakça

• Akay, S. ve M. Kaplan. 1995. Kumluca ve Finike Yörelerindeki Seraların Toprak Tuzluluğu ve Mevsimsel Değişimi. İlhan Akalan Toprak ve Çevre Sempozyumu, 7, A.289-298
• Aktaş, M. 2004. Bitkilerde Beslenme Bozuklukları ve Tanınmaları. Türkiye 3. Ulusal Gübre Kongresi, s:1118-1186.
• Anonim, 2002. Türkiye İstatistik Yıllığı. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Yayın No:2466, Ankara.
• Anonim, 2006. İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu Arazi Kullanımı, Arazi Kullanım Değişikliği ve Ormancılık. Çevre ve Orman Bakanlığı Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı Raporu. Anonymous, 2004. Nitrate: Health Risks to Consumer. www.nitrate.com/nitrate1.htm
• Anonymous, 2006. Nitrate and the World Health Organization (WHO). http://www.lenntech.com/hazardous- substances/nitrate.htm#Nitrate%20drinking%20water%20standards Anonymous, 2007. Problem Posed By Fertilizers and Pesticides. www.manage.gov.in/managelib/faculty/monahari.html
• Asri, F.Ö., S. Sönmez ve S. Çıtak. 2007. Kadmiyumun Çevre ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. Derim Dergisi, 24, 34-41.
• Atılgan, A., A. Coşkan, B. Saltuk ve M. Erkan, 2007. Antalya Yöresindeki Seralarda Kimyasal ve Organik Gübre Kullanım Düzeyleri ve Olası Çevre Etkileri. Ekoloji Dergisi, 15, 62, 37-47.
• Atılgan, A. 2007. Seralarda Aşırı Gübre Kullanımı Çevreyi Tehdit Ediyor. Ekoloji Dergisi, http://ekolojimagazin.com/?s=magazin&id=308
• Boyle, S. and J. Ardill, 1989. The Greenhouse Effect: A Practical Guide to the Word’s Changing Climate. Hodder and Stoughton Ltd., London.
• Çıtak, S., S. Sönmez, M. Kaplan, 2007. Bitki Beslemede Besin Maddesi Oranlarının Önemi ve Etkileri. Hasad Dergisi, Yıl: 22, Sayı: 262, 74-80. Çolakoğlu, H. 2008. Sera
• Yetiştiriciliğinde Gübreleme.
• http://www.toros.com.tr/resim/Sera%20Yetiştiriciliğnde%20Gübreleme.pdf
• Çöpür, Z. ve S. Uysal, 2004. Çorum İl Çevre Durum Raporu. http://www.cedgm.gov.tr/icd_raporlari/corumicd2003.pdf
• Dölekoğlu, C.Ö. ve N.L., Çakaryıldırım, 2003. Gübre Sanayi. T.E.A.E-Bakış. www. aeri.org.tr
• Egemen, Ö., 2000, Environment and Water Pollution, Bornova, E.Ü. Faculty of Fisheries Journals, 42, İzmir, 120p.
• Guneri, A. 2008. Gübre Üretim ve Tüketimi. 4. Ulusal Bitki Besleme ve Gübre Kongresi, 8-10 Ekim 2008, s:57-62. Hemens, J. 2007. Water Eutrofication--A
• http://md1.csa.com/partners/viewrecord.php?requester=gs&collection=ENV&
• recid=7908508&q=eutrofication&uid=1078866&setcookie=yes Problem.
• Kalkan, O. 2007. Deniz Kirliliği. www.bsm.gov.tr/makale/20018.asp?sayi=20018#01
• Kaplan, M. 1999. Accumulation of Copper in Soils and Leaves of Tomato Plants in Greenhouses in Turkey. Journal of Plant Nutrition*, 22(2), 237-244.
• Kaplan, M., S. Sönmez, ve S. Tokmak, 1999. Antalya-Kumluca Yöresi Kuyu Sularının Nitrat İçerikleri. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 24, 1-9.
• Karpuzcu, M. ve M. Koçalı, 2007. Göllerde Ötrofikasyon ve Çözüm Önerileri. http://www.ttkder.org.tr/KoseYazilari.asp?yazi=devam&id=9
• Korkmaz, K. 2007. Tarım Girdi Sisteminde Azot ve Azot Kirliliği. http://www.ziraat.ktu.edu.tr/tarim_girdi.htm
• Kotuby, J., R. Koenig, and B. Kitchen, 2007. Salinity and Plant Tolerance. http://extension.usu.edu/files/agpubs/agso03.pdf
• Köleli, N. ve Ç. Kantar, 2006. Fosforlu Gübrelerde Ağır Metal Tehlikesi. Ekoloji Dergisi, 9, 1-5.
• Orman, Ş. ve Kaplan, M. 2004. Kumluca ve Finike Yörelerinde Serada Yetiştirilen Domates Bitkisinin Beslenme Durumunun Belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17 (1), 19-29.
• Özbek, H, Kaya, Z., Gök, M. ve Kaptan, H. 1999. Toprak Bilimi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitapları Yayınları, 73:A-16, 574-575, Adana.
• Sönmez, İ. ve Kaplan, M. 2004. Demre Yöresi Seralarında Toprak ve Sulama Sularının Tuz İçeriğinin Belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, ISSN 1301-2215, Cilt 17, Sayı 2, S: 155-160.
• Sönmez, İ., M. Kaplan, and S. Sönmez, 2007. An Investigation Of Seasonal Changes İn Nitrate Contents Of Soils and Irrigation Waters in Greenhouses Located in Antalya-Demre Region. Asian Journal of Chemistry, Vol. 19, No. 7, p:5639- 5646.
• Sönmez, İ. ve S. Sönmez, 2007. Tuzluluk ve Gübreleme Arasındaki İlişkiler. Tarımın Sesi Dergisi, Sayı: 16, S: 13-16.
• Sönmez, S., M. Kaplan, N.K. Sönmez, H. Kaya, and İ. Uz, 2006. High Level of Copper Application to Soil and Leaves Reduce the Growth and Yield of Tomato Plants. Scientia Agricola, v.63, n.3, p. 213-218.
• Taşkaya, B. 2004. Tarım ve Çevre. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, ISSN 1303-8346, Sayı:5, 1-8.
• Topbaş, M.T, A.R. Brohi. ve M.R. Karaman. 1998. Çevre Kirliliği. T.C.Çevre Bakanlığı Yayınları. Ankara
• Zaldivar, R. (1976). Nitrate Fertilizer as a Environmental Pollutants Positive Correlation Between Nitrates Used Unit Are And Stomach Cancer Rates. Experienta 33, 264-265.