Tarla bitkilerinde ekim nöbetinde ön bitki değeri ve etkileri

Yıl 2011, Cilt: 28 Sayı: 1, 12 - 24, 01.03.2011

Burhan Kara , Nimet Kara Zekeriya Akman Cahit Balabanlı

Öz

Tarımsal üretimde ekim nöbeti; birim alandan elde edilen verimi etkileyen en önemli kültürel uygulamalardan biridir. Bitkisel üretimde başarıya ulaşabilmenin önemli unsurlarından biri, planlı bir ekim nöbeti sisteminin uygulanmasıdır. Ekim nöbeti sisteminde göz önünde tutulması gereken en önemli faktörler ön bitki değeri ve etkisidir. Tarla bitkilerinin ekim nöbetinde ön bitki değerini ve etkisini; genetik akrabalık ve morfolojik benzerlik, bitkinin vejetasyon süresi, toprakta bırakılan organik madde ve humus içeriği, toprak yapısı ve iklim şartları, verilen gübre miktarı, ön bitkinin allelopatik etkisi, kültür bitkilerinin yabancı otlarla rekabet etme gücü, hastalık ve zararlı durumu etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Ekim nöbeti; Tahıl; Ön bitki

The valuation previous plant and the effects in rotation of field crops

Öz

Crop rotation in agricultural production is one of the best cultural practices affecting the yield obtained from per unit area. One of the important factors of reaching success in crop production is application a planned rotation system. The most important factors to be considered in rotation system is value and impact of pre-plant. Previous crop value and impact in rotation of field crops has been affected genetic relationship and morphological similarity, vegetation period of plant, the left in soil organic matter and humus content, soil structure and climatic conditions, the amount of the fertilizer, allelopathic effect of pre-plant, capacity to compete with weeds of culture plants and pest and disease.

Anahtar Kelimeler

Rotation; Cereals; Previous plant

Kaynakça

• Adak, M.S., Biesantz, A., Gurgun, V. 1998. Determinations of Microbiological Activity, Organ Matter and Nitrogen Forms in Soil in the Different Soil Tillage, Fallow- Wheat and Lentil-Wheat Rotation Systems under Central Anatolia Conditions. Turkish J. Agric. and For., 22(3): 305-312.
• Anderson , W.K., Shackley, B.J., Sawkins, D., Braun, H.J, Altay, F., Kronsta, W. E., Beniwal, S.P.S., Mc Nab, A. 1997. Grain Yield and Quality. Proceedings of the 5th International Wheat Conference, Ankara, Turkey, 10-14 June 1996, 249- 254.
• Anlarsal, A.E., Ülger, A.C., Gök, M., Yücel, C., Çakır, B., Onaç, I. 1996. Çukurova’da Tek Yıllık Baklagil Yembitkisi+Mısır Üretim Sisteminde Baklagillerin Ot Verimleri ile Azot Fiksasyonlarının Saptanması ve Mısır Üretiminde Azot Kullanımını Azaltma Olanakları. Türkiye III. Çayır-Mer’a ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, Erzurum, 362-368.
• Aydın, İ. ve Tosun, F. 1993. Ön Bitki Olarak Yetiştirilen Adi Fiğ+Tahıl Karışımlarının Mısırın Sap ve Tane Verimine Etkileri Üzerinde Bir Araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi : 8(1): 174-186.
• Bockus, W.W., Claassen, M.M. 1992. Effects of Crop Rotation and Residue Management Practices on Severity of Tan Spot of Winter Wheat. Plant Dis. 76:633-636.
• Clark, J., Decker, M., Meisinger, J., Mcintosh, M.S. 1997a. Kill Date of Vetch, Rye, and a Vetch-Rye Mixture: I. Cover Crop and Corn Nitrojen. Agronomy Journal, 89(3): 427-433.
• Clark, J, Meisinger, J., Mcintosh, M.S.1997b. Kill Date of Vetch, Rye, and a Vetch-Rye Mixture: II. Soil Moisture and Corn Yield. Agronomy Journal, 89(3): 434-441.
• Dalal, R.C., Strong, W. M., Weston, E. J., Cooper, J. E., Wildermuth, G. B., Lehane, K. J., King, A. J., Holmes, C.J. 1998. Sustaining Productivity of a Vertisol at Warra, Queensland, with Fertilisers, No-Tillage, or Legumes. 5th Wheat Yields, Nitrogen Benefits and Water-Use Efficiency of Chickpea- Wheat Ritation. Aust. J. Exp. Agr., 38(5): 489-501.
• Doğan, R., Yağdı, K., Uzun, A., Çakmak, F., Turgut, İ., Yürür, N. 1999. Bursa Kuru Koşullarında Buğday İçin En Uygun Ekim Nöbeti Sistemlerinin Belirlenmesi. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım, Adana, 252-257.
• Doucet, C., Weaver, S.E., Zhang, Z. 1999. Separating the Effects of Crop Rotation from Weed Management on Weed Density and Diversity. Weed science, 47:729-735.
• Doupnik, B., Boosalis, M.G. 1980. Ecofallow-A Reduced Tillage System-and Plant Disease. Plant Dis., 64:31-35.
• Drury, C.F., Tan, C.S. 1995. Long-term (35 years) Effect of Fertilization, Rotation and Weather on Corn Yields. Canadian Journal of Plant Science, 75(2):355-362.
• Forbes, J., Watson, R.D. 1992. Plants in Agriculture. Cambridge Uni. Pres, New York, 355 p.
• Frankinet, M., Rixhon, L., Crohain, A. 1979. Tillage or No Tillage, Depth of Ploughing, Consequences on Yields. Proceedings of the International Soil Tillage Research Organization, ISTRO (8th Conference), Volume I, 45-50.
• Gökkuş, A., Kantar, F., Karadoğan, T., Koç, A., 1998. Tarla Bitkileri. Atatürk Üni. Ziraat Fakültesi Ders Yayınları No:188, 190 s. Erzurum.
• Gül, İ., Yıldırım, M., Akıncı, C., Doran, İ., Kılıç, H. 2008. Response of Silage Maize (Zea mays L.) to Nitrogen Fertilizer After Different Crops in a Semi Arid Environment. Turk J Agric For. 32: 513-520.
• Heenan, D.P. 1995. Effect of Brood Leaf Crops and Their Sowing Time on Subsequent Wheat Production. Field Crops Research, 43(1):19:29.
• Kara, K., Çaldar, Ö., Doru, Ü., Öztürk, E., Polat, T. 2005. Sulu Şartlarda Buğday İçin Uygun Olan Ön Bitkilerin Belirlenmesi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül, Antalya Cilt I, Sayfa 143-148.
• Kessavalou, A, Walters, T. 1997. Winter Rye As a Cover Crop Following Soybean Under Conservation Tillage. Agronomy Journal, 89(1): 68-74.
• Kılıç, H., Gül, İ., Baytekin, H. 1999. Diyarbakır Sulu Koşullarında Bazı Ön Bitkilerin Ikinci Ürün Mısırda Verim ve Bazı Tarımsal Karakterlere Etkisi. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Adana, 423-428.
• Kırtok, Y. 1989. Genel Tarla Bitkileri. Ç.Ü.Z.F Yayın No: 39, 114 s., Adana.
• Kladivko, E. J., Griffith, D.R., Mannering, J.V. 1982, Conservation Tillage Studies on a Clermont Silt Loam Soil. Indian Academy of Science, 92: 441-445.
• Könnecke, G. 1976. Münavebe. Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Yayın No: 207. VEB Alman Tarım Yayınevi. Berlin, S:29-31.
• Kreuz, E., Kratzch, G. 1981. Studies on the Influence of Weather, Crop Rotation and Fertilization on Grain Yield and Yield Structure of Winter Wheat. Archiv fur Acker und Pflanzenbau und Bundenkunde, 25(1): 43-49.
• Lopez Bellido, L., Fuentes, M., Castillo, J.E., Lopez Garrido, F.J. 1998. Effects Tillage, Crop Rotation and Nitrogen Fertilization on Wheat-Grain Quality Grown Under Rainfed Mediterranean Conditions. Field Crops Res., 57(3): 265-276.
• Pratley, J.E. 1992. Principles of Field Crop Production. Sydney Univ. Pres. 233 s.
• Rose, S.J., Burnside, O.C., Specht, J.E., Swisher, B.A. 1984. Competition and Allelopathy Between Soybeans and Weeds. Agronomy Journal, 76: 523–528.
• Rovira, A.D. 1986. Influence of Crop Rotation and Tillage on Rhizoctonia Bare Patch of Wheat. Phytopathology, 76:669-673.
• Schultz, L. 1927. Zwischenfruchtbau auf Leichtem Boden. Arbeiten der Deutschen Landwirtschafts–Gesellshaft, Heft 7, Parey Berlin.
• Sencar, Ö., Gökmen, S., Kandemir, N. 1994. Tarla Bitkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 3, 302 s, Tokat.
• Sencar, Ö., S. Gökmen, 2004. Tarımsal Ekoloji. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 8, 241 s, Tokat.
• Tiryaki, M. K., Akman, Z., Kara, B. 2004. Birlikte Ekim Sistemlerinde Mısır (Zea mays L.) ve Fasulye Çeşitlerinin (Phaselous vulgaris L.) Verim ve Bazı Agronomik Özelliklerinin Belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 10(1) 85-92.
• Tisdale, L.S., Nelson, W.L. 1982. Soil Fertility and Fertilizers. Macmillan Publishing Co inc., Çeviren: N. Ginel, Çukurova Üni. Zir. Fak. Yayın No: 168, Ders Kitabı:18, Adana.
• Tosun, O. 1986. Probleme des Regenfeldbaues in der Türkei und Massnahmen zu ihrer Lösung. Ergebnisse Deutsch–Türkischer Partnerschaften im Agrarbereich–Göttingen Symposium, 17-19 Marz 1986, s. 75-82.
• Tuğay, M.E., 1988. Tarla Tarımı. Cumhuriyet Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:4, 200 s, Tokat.
• Turgut, İ., Uzun, A., Çakmak, F., Doğan, R., Yürür, N. 1999. Bursa Koşullarında Farklı Ekim Nöbeti Sistemlerinde Yetiştirilen Mısırın Verim ve Verim Öğelerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, Türkiye III.Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, 258-262, Adana.
• Uzun, A., Karasu, A., Turgut, İ., Çakmak, F., Turan, Z.M. 2005. Bursa Koşullarında Ekim Nöbeti Sistemlerinin Mısırın Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkisi. Uludag Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi., 19(2): 61-68.
• Wagger, M.G. 1989. Cover Crop Management and Nitrogen Rate in Relation to Growth and Yield of No-Till Corn. Agronomy Journal, 81:533-538.
• Wagner-Riddle C., Gillespie, T. J., Hunt, L.A., Swanton, C. J. 1997. Modeling a Rye Cover Crop and Subsequent Soybean Yield. Agronomy Journal, 89: 208-217.
• Weiner, J. 2001. Plant Allelochemical Interference or Soil Chemical Ecology? Perspec. Plant Ecol. Evol. System 4:3-12.
• Wu, H., Pratley, J., Lemerle, D., Haig, T. 1999. Crop Cultivation with Allelopathic Activity. Weed Res. 39:171–180.
• Yürür, N. 1993. Tarla Tarımı. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları No: 56, Bursa.