AMOUNT OF MEDICAL WASTE COLLECTED BY METROPOLITAN UNICIPALITIES: DATA ON 2004 AND FIRST SIX MONTHS 2005; METHODS OF COLLECTING, AMASSING AND DISPOSAL MEDICAL WASTE IN 81 PROVINCES

Yıl 2006, Cilt: 20 Sayı: 3, 165 - 173, 01.12.2006

N. Yardım V. Dirimeşe Ö. Varol S. Mollahaliloğlu

Öz

The increase in the prevalence of dangerous and communicable diseases gave rise to the
use of disposable medical supplies all over the world. According to the estimations made by
the WHO, 21 million cases of Hepatitis B (32 % of all infections) , 2 million cases of
Hepatitis C (40 % of all infections), and minimum 260.000 cases of HIV infection (5 % of all
new-borne infections) occurred due to syringes / injections.
Objectives: To identify the amount of medical waste collected by the Metropolitan
Municipalities in 2003-2004 term and the first half of 2005; to contribute to contribute to the

Methods: Data on the amount of medical waste materials in 2003, 2004 and the first half
of 2005 was received from the Metropolitan Municipalities and data on collecting, storing
and destroying methods in 81 provinces was received from the Environmental Health Open
Space Unit of Directorate General of Primary Health Care Services.
Results: The estimated amount of medical waste materials per year was 82.803 tons. In
the provinces subject to the above-mentioned study, the amount per hospital bed was 0.36
– 1.80 kg, the amount per person was 0.42 – 1.86 kg. As for the methods of collecting
medical waste, in 44 provinces (54.3 %) medical was collected by the Municipality’s dustcarts (apart from the household waste products) and in 27 provinces (33.3 %) with specially
designed medical waste carts. In 33 of 81 provinces across Turkey (40.7 %) waste products
were stored in the Municipality’s dust field and in 32 (39.5 %) in a dust site far from the city
center whereas just in 5 (6.2 %) of them it was kept in specially built medical waste
collecting facilities and 2 (2.5 %) in private company-owned special burning centers. In 40
provinces medical waste materials (49.4 %) was preferably destroyed by burying (in provinces they are limed before burying) and in 22 (27.2 %) burning .
Conclusion: Medical waste production should be reduced. Disposal is difficult and costly.
Production amount should be known. Health care facilities and municipalities are supposed
to collect medical waste materials separately in order to identify the exact amount. To this
end, it is essential for relevant public agencies and authorities to follow-up and comply with

the regulations and circulars issued. 

Anahtar Kelimeler

Medical waste, municipality

Büyükşehir Belediyeleri Tarafından Toplanan Tıbbi Atık Miktarları: 2004 - 2005 Yılı İlk Altı Ay Verileri Ve 81 İlin Tıbbi Atık Toplama, Biriktirme Ve İmha Yöntemleri

Öz

Tehlikeli bulaşıcı hastalıkların artması, tek kullanımlık malzemelerin kullanımını artırmıştır.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından 2000 yılında kontamine şırıngalarla 21 milyon Hepatit B
(tüm yeni enfeksiyonların %32’si), 2 milyon Hepatit C (tüm yeni enfeksiyonların %40’ı), en
az 260.000 HIV enfeksiyonu (tüm yeni enfeksiyonların %5’i) oluştuğu tahmin edilmiştir.
Amaç: Büyükşehir Belediyeleri tarafından toplanan 2003-2004 yılları ve 2005 yılı ilk altı ayı
tıbbi atık miktarlarının bulunması, 81 ilin tıbbi atık toplama, biriktirme ve imha yöntemlerinin
tespit edilmesi ile bu konuda yapılacak çalışmalara katkı sağlanması amaçlanmıştır.
Yöntem: Büyükşehir belediyeleri ilgili dairelerinden 2003, 2004 yılları ve 2005 yılı ilk altı
ayı tıbbi atık miktarları, Temel Sağlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü (TSHGM) Çevre Sağlığı
Açık Alan biriminden 81 ilin 2004 yılı toplama, biriktirme ve imha yöntemleri verileri
alınmıştır.
Bulgular: Yıllık tıbbi atık miktarı 82.803 ton tahmin edilmiştir. Çalışmada yer alan
şehirlerde yatak başına tıbbi atık miktarı 0,36 ile 1,80 kg; kişi başına yıllık tıbbi atık miktarı
0,42 ile 1,86 kg arasında değişmektedir. Tıbbi atık toplama yöntemlerine bakıldığında 44 (%
54,3) ilde belediye çöp aracı ile (evsel atıklardan ayrı), 27 ilde (%33,3) özel tıbbi atık taşıma
aracı ile toplanmaktadır. 33 il (%40,7) belediyesi çöp alanında, 32’si (%39,5) şehir dışındaki
çöp alanında biriktirmekte, sadece 5’i (%6,2) özel tıbbi atık toplama alanında, 2’si (%2,5)
özel şirket ve özel yakma tesisinde biriktirilmektedir. 40’ı (%49,4) gömme (12’si
kireçlenerek), 22’si (%27,2) yakma methodu ile imha edilmektedir.
Sonuç: Tıbbi atıkların imhası güç ve maliyetlidir. Üretim aşamasında azaltılması, üretim
miktarlarının ölçülmesi önemlidir. Kesin değerlerin bilinebilmesi için sağlık kuruluşları ve
belediyelerin tıbbi atıkları ayrı ayrı toplamaları gerekmektedir. Bu konuda yayınlanan
yönetmelik ve genelgelerin ilgili kurumlar tarafından takiplerinin yapılması önem
taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tıbbi atık, büyükşehir, belediyeleri

Kaynakça

• 1. http://www.EPA.com /medical waste (US Enviroment Protection Agency).
• 2. http://www.who.int/health /care waste management
• 3. Çevre ve Orman Bakanlığı, Türkiye Çevre Atlası
• 4. Safe management of wastes from health-care activities, Edited by A. Prüss Department of Protection of the Human Environment World Health OrganizationGeneva, Switzerland E. Giroult Ministry of Urban Development and Housing Paris, France P. Rushbrook WHO Euro- pean Centre for Environment and Health Rome, Italy, World Health Organization, Geneva 1999.
• 5. Yalçın KARACA, T. C. ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı “İstaç Tıbbi Atık Eğitimi”
• 6. htt p://www.die.gov.tr/TURKISH/SONIST/CEVRE/cevre.ht ml<P><HR></P>No
• 7. Armstrong F. Do No Harm? Health Care and The Environment. Australian Nursing Journal, 2005;12.
• 8. “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/mevzuat/metinx.asp?m evzuatkod=7.5.9145
• 9. Miyazaki M. Une H. Infectious waste management in Japan: A revised regulation and a management process in medical instutions, Waste management 2005;25: 616- 621.
• 10. Blenkharn JI. Medcal wastes management in the south of Brazil. Waste Management 2006;26:315-317.