Siyasi Rekabetin Bir Enstrümanı Olarak Ortaçağda Sanat

Yıl 2014, Cilt: 12 Sayı: 12, 65 - 76, 01.06.2014

Tuba İsen Durmuş

https://doi.org/10.15247/dev.194

Cited By: 1

Öz

Ortaçağda yönetici-sanatçı ilişkisi dikkate alındığında, bilim ve sanatı koruma ve destekleme noktasında yöneticilere çok büyük görevler düştüğü görülmektedir. Denebilir ki yönetici olmanın en önemli vasıflarından biri, sanatı ve sanatçıyı korumaktır. İyi bir yönetici âdil, cömert, kahraman bir savaşçı olması gerektiği gibi; âlim, bilgin ve sanatkârları korumalı, bilim ve edebiyatın gelişmesine katkıda bulunmalıdır. Bu bakış açısının sadece hami/ patron ile desteklediği sanatçısı arasındaki bir ilişki olmadığı; haminin/patronun bu destekleme faaliyeti üzerinden başka hami/patronlarla kültürel olduğu kadar, görünür olmasa da siyasi bir rekabet içerisine girdiği de görülmektedir. Bu yazıda hamilik ilişkilerinde Ortaçağda sanatın siyasi bir rekabet enstrümanı olarak değerlendirilmesi üzerine düşünceler ortaya konacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ortaçağ, hami, sanatkâr, siyasi rekabet.

Art As an Instrument of Political Competition in The Middle Ages

Öz

When considering patron-artist relationship in the Middle Ages, administrators had a great role for supporting science andarts. It can be said thatone of the most important characteristics of an administrator is supporting art and artists. Besides being generous, heroic and a good warrior, a good patron should support scholars, scienti standart istsand contribute tothe development of scinceand literature. It can be seen that the relationship between patron and artistis at the same time a political competition between other patrons. In this paper, ideas about the evaluation of art as an instrument of political competition in the Middle Ages will be put on.

Anahtar Kelimeler

Middle Ages, patron, artist, political competition.

Kaynakça

• ARSLAN, Hüseyin (2001), 16. yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskan, Göç ve Sürgün, İstanbul: Kaknüs Yay.
• ATİK, Kayhan (hzl.) (2001), Lutfî Paşa ve Tevârih-i Al-i Osman, Ankara: KB Yay.
• BAYKAL, B. S. (hzl) (1992), Peçevi İbrahim Efendi, Peçevi Tarihi, Ankara: KTB Yay.
• BOSCH, Gulnar, John CARSWELL and Guy PETHERBRİDGE (1981), Islamic Bindings and Book Marking, Chicago: Chicago University Press.
• DANİŞMEND, İsmail H. (1947), İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, İstanbul: Türkiye Yay.
• ERÜNSAL, İsmail (1979-80), “Türk Edebiyatı Tarihinin Arsiv Kaynakları I: II. Bayezid Devrine Ait Bir İn’amat Defteri”, Tarih Enstitüsü Dergi- si, X-XI,304-41.
• FLEİSCHER, Cornell H. (1986), Bureaucrat and Intellectual in the Ottoman Empire: the Historian Mustafa Âli (1541-1600), Princeton: Princeton University Press.
• GÖKMEN, Ertan (1997), “Yavuz Sultan Selim’in İran’dan ve Mısır’dan Ge- tirdiği Sanatkârlar”, Türk Kültürü, XXXV, (407), 143–149.
• GÖKYAY, Orhan Şaik (1986), “Bir Saltanat Düğünü”, Topkapı Sarayı Müzesi Yıllığı I, 21-55.
• KILIÇ, Filiz (hzl.) (2010), Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin), İs- tanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.
• KURBANOV, G. (1990), Porseyazıçnoe Literaturnoe Nasledie Turkmenv XIV-XV vv, Aşkabat.
• LENTZ, Thomas W. (1985), Painting at Herat under Baysunghur İbn Shahrukh, Doktora Tezi. USA: University of Harvard.
• MACİT, Muhsin (2002), Karakoyunlu Hükümdarı Cihânşâh ve Türkçe Şiirleri, Ankara: Grafiker Yay.
• PALA, İskender (1999), Fatih Sultan Mehmed, İstanbul: LM Yay.
• SÜMER, Faruk (1984), Karakoyunlular, Ankara.
• TEKİN, Gönül (1995), “Fatih Devri Türk Edebiyatı”, İstanbul Armağanı I, İstanbul, 161-233.
• TERZİOĞLU, Derin (1995), “The Imperial Circumcision Festival of 1582: An Interpretation”, Muqarnas, 12, 84-100.
• SUBTELNY, Maria Eva (1979), The Poetic Circle at the Court of the Timurid Sultan Husain Baiqaraandits Political Significance, Phd. Thesis, USA: Harvard University.
• UĞUR, Ahmet vd. (hzl.) (1997), Gelibolulu Mustafa Âlî Efendi, Kitabü’t-Tarih-i Künhü’l-Ahbar, C. 1, Kayseri Erciyes Yay.
• ULUÇ, Lale (2006), Türkmen Valiler, Şirazlı Ustalar, Osmanlı Okurlar, XVI. Yüzyıl Şiraz Elyazmaları, İstanbul: İş Bankası Kültür Yay.
• UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (1981-1986), “Osmanlı Sarayında Ehl-i Hıref (Sanatkârlar) Defteri”, Belgeler,11,24-65.
• YAVUZ, Orhan (2002), Kansu Gavrî’nin Türkçe Dîvânı (Metin-İnceleme- Tıpkıbasım), Konya: Selçuk Üniversitesi Yay.