One of the Last Period Ottoman Authors and Rome Embassy Imam Haşim Veli’s Mawlid Paraphrase: ‘Birth Mystery of Last Prophet /Muhammed Mustafa’

Yıl 2012, Cilt: 9 Sayı: 9, 111 - 138, 01.12.2012

Orhan Kaplan

https://doi.org/10.15247/dev.94

Öz

Süleyman Celebi’s work which is called Vesiletü’n Nejat is one of the most uncommon work, which represents the pure love to Muhammed Mustafa (last Prophet) with a poem verse in Anatolian Region/geography. With its common name ‘Mawlid’ ,which was read with a big fancy in every century, has become indispensable tradition of Holy nights and special days. This work, which articulates minds and hearts, is accepted as one of the original sample of ‘Sehl-i Mümteni’. Some paraphrases were written to the work in various periods. One of these was the work of Rome Embassy Haşim Veli, about whom we do not know a lot of things, called ‘Birth Mystery of Last Prophet /Muhammed Mustafa’. In this study, Haşim Veli’s Mawlid paraphrase has been translated into the Latin characters and a general evaluation has been done on the composition.

Anahtar Kelimeler

Haşim Veli, Süleyman Çelebi, Mevlid şerhi.

Son Dönem Osmanlı Müelliflerinden Roma Sefareti İmamı Hâşim Veli’nin Mevlid Şerhi: “Esrâr-ı Mevlidü’n-Nebî”

Öz

Anadolu coğrafyasında Hz. Peygamber’e duyulan sevgiyi şiir kalıbı içerisinde sunabilmiş nadir eserlerden biri Süleyman Çelebi’nin Vesiletü’n Necât adlı eseridir. Bilinen adıyla Mevlid, her yüzyılda büyük bir sevgiyle okunup özel günlerin ve kutsal gecelerin vazgeçilmez bir geleneği haline gelmiştir. Gönüllere tercüman olan bu eser aynı zamanda Sehl-i Mümteni’nin orijinal bir örneği sayılmaktadır. Esere çeşitli dönemlerde bazı şerhler yazılmıştır. Bu şerhlerden biri de hayatı hakkında fazla bilgiye sahip olmadığımız Roma sefareti imamı Hâşim Veli’nin “Esrâr-ı Mevlidü’n Nebî” adlı eseridir. Bu çalışmada Hâşim Veli’nin Mevlid Şerhi, Latin harflerine aktarılmış ve eser üzerinde genel bir değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hâşim Veli, Süleyman Çelebi, Mevlid şerhi.

Kaynakça

• Aclûnî (2007), Keşfü’l Hafa, Dar Al-Kotob Al-Ilmıyah, Beirut-Lebanon.
• Aksoy, Hasan, "Mevlid [Türk Edebiyatı]", DİA, (29), s. 482-484.
• Canım, Rıdvan, (2010), Divan Edebiyatında Türler, Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ceylan, Ömür, "Şerh [Türk Edebiyatı]", DİA, (38), s. 565-568.
• Ebû Abdullah Muhammed İbn İsmâil El-Buhârî (1987), Sahîh-i Buhârî ve Tercümesi, [Mütercim: Mehmed Sofuoğlu], C. 7. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Eroğlu, Süleyman (2010), “Edebi Bir Tür Olarak Mevlidler: Şekil Özellikleri- ne Dair Bazı Değerlendirmeler”, Uluslar Arası Mevlid Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara: TDV Yayınları.
• Çakın, Kâmil (2003), "Kıyamet Alametleri", Dinî Araştırmalar Dergisi, C. 6., Mayıs-Ağustos.
• İpekten, Halûk (1997), Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Köksal, M. Fatih (2009), Mevlid-Nâme Türk Edebiyatında Mevlid Türü ve Yeni Mevlid Metinleri, Kırşehir: Denizoğlu Kitap-Kırtasiye.
• Köprülü, M. Fuad (2003), Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kuran-ı Kerim ve Açıklamalı Meâli (2010), İstanbul: TDV Yayınları.
• Küçük, Murat (2010), "Türk Dünyasından Derlenmiş Bir ‘Atalar Sözü’ Kita- bı", Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 7/1:141-176.
• Mazıoğlu, Hasibe (2009), “Türk Edebiyatında Mevlid Yazan Şairler”, [Eski Türk Edebiyatı Makaleleri], Ankara: TDK Yayınları.
• Pekolcay, Necla, "Mevlid", DİA, (29), s. 485-486.
• Süleyman Çelebi (2008), Mevlid-i Şerif, Vesiletü’n Necât, [Haz. Mehmet Ak- kuş-Uğur Derman], Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Şeker, Mehmet, "Mevlid [Osmanlılarda Mevlid Törenleri]", DİA, (29), s. 479- 480.
• Tatçı Mustafa, Musa Yıldız ve Kaplan Üstüner (2006), Mevlid Şerhi Gülzâr-ı Aşk, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Timurtaş, Faruk K. (1980), Mevlid-Süleyman Çelebi, İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Yavuz, Kemal (2007), “Mevlid’in Türkçe Kaynakları, Şerhleri ve Mevlid Metni Üzerine”, Süleyman Çelebi ve Mevlid Yazılışı, Yayılışı ve Etkileri [Editör: Mustafa Kara-Bilal Kemikli], Bursa: Bursa Osmangazi Bele- diyesi Yayınları.
• Yılmaz, Ozan (2011), Mevlid Şerhi, [Cabbarzâde Mehmed Arif Bey, İzâhü’l Merâm alâ-Vilâdet-i Seyyidi’l-Enâm], İstanbul: Kurtuba Kitap.