Muhibbî’nin “Gibi” Redifli Gazeline Ebussuûd Efendi’nin Bilinmeyen Bir Naziresi

Yıl 2016, Cilt: 17 Sayı: 17, 1 - 12, 30.12.2016

Tuncay Bülbül

Öz

Muhibbî mahlasıyla şiirler yazan Kânûnî Sultan Süleyman klasik Türk edebiyatının en hacimli divanına sahip şairlerindendir. Saltanat yıllarının büyük bölümünü seferlerde geçiren Kânûnî’nin zafer ve seferlerle dolu ömründe şiire zaman ayırabilmesi onun ruhunun inceliğini ortaya koyan en önemli göstergelerdendir. Muhibbî’nin en meşhur şiiri şüphesiz ki “Halk içinde mu’teber bir nesne yok devlet gibi / Olmaya cihânda devlet bir nefes sıhhat gibi” matlaıyla başlayan gazelidir. Bu şiirin bu derece beğenilmesinin temel sebebi Osmanlı Devleti gibi büyük bir cihan devletinin en muktedir padişahı olan Kânûnî gibi bir sultanın “sıhhat” kavramını “devlet” kavramının üstünde konumlandırması olmalıdır. Bu çalışmada, Muhibbî’ye ait olan “gibi” redifli gazele Kânûnî Sultan Süleyman’ın en ünlü şeyhülislamlarından Ebussuûd Efendi’nin yazdığı nazire söz konusu edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Muhibbî, Ebussud Efendi, Nazire

An Unrecognized Response of Ebussuûd Efendi for The Lyric With Repaited Voice “Gibi'” of Muhibbî

Öz

Süleyman the Magnificent who wrote poems under the nickname of Muhibbi is one of the poets who has the most voluminous council of classical Turkish literature. For Süleyman the Magnificent who spent most of years of his reign in wars, making time for poems in a life which is full of wars and victory is one of the most important indicators which reveals the grace of his soul. Undoubtedly, the most famous poem of Muhibbi is the lyric which begins with the verse of “Halk içinde mu’teber bir nesne yok devlet gibi / Olmaya cihânda devlet bir nefes sıhhat gibi” The root cause for this poem to be liked that much should be putting “the concept of wellness ahead” “the concept of state” of Suleyman The Magnificent who is the most capable Sultan of a great world state like Ottoman Empire. In this article, the response written by Ebussuûd Efendi who was one of the most famous Shaykh al-İslams of Süleyman the Magnificent will be dragged into the lyric with the repeated voice “Gibi” which belongs to Muhibbi.

Anahtar Kelimeler

Muhibbî, Ebussud Efendi, Repeated Voice

Kaynakça

• AKGÜNDÜZ, Ahmet 1994 , “Ebüssuûd Efendi”, İslam Ansiklopedisi, C. 10, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• AKSU, Zahid 1998 , “Ebussuûd Efendi’nin 16. Asır Osmanlı İmparatorluğundaki Yeri”, Türk Kültüründe İz Bırakan İskilipli Âlimler, Ankara.
• ÂŞIK ÇELEBİ yty , Tercüme-i Tıbre’l-Mesbûk fî Nasâyihi’l-Vüzerâ ve’l-Mülûk, TBMM Kütüphanesi. Nu: 06 TBMM SS 249.
• BAKIRCI, Selami 2003 , “Ebussuud Efendi’nin Kanuni Sultan Süleyman’a Mersiyesi”, EKEV Akademi Dergisi, S. 16, s. 197-210.
• DAĞLAR, Abdülkadir 2001 , Şeyhülislam Ebussuud Efendi’nin Türkçe Mektupları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ELİAÇIK, Muhittin 2009 , “Lefkoşe Kalesinin Fethini İlk Elden Anlatan Mühim Bir Mektup”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Konya, s. 21-38.
• GIYNAŞ, Kamil Ali 2013 , Pervâne Bey Mecmuası İnceleme-Metin , Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yozgat: Bozok Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İslam Alimleri Ansiklopedisi 1991 , “Ebussuûd Efendi”, C. 14. İstanbul: Türkiye Gazetesi Yayınları, s. 12-23.
• KAYA, Veli 2010 , Ebussuud Efendi’nin Tasavvuf’a ve Sufilere Bakışı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa: Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KÖKSAL, M. Fatih 2012 , Mecma’u’n-Nezâ’ir İnceleme-Tenkitli Metin , Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• MORKOÇ ERTEK, Yasemin 2003 , Eğridirli Hacı Kemal’in Camiü’n-nezair’i: Metin ve Mecmua Geleneği Üzerine Bir İnceleme, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ÖZCAN, Azmi 1999 , “Ebussuûd Efendi”, Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlı- lar Ansiklopedisi, C. 1. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, s. 388-390.
• PALA, İskender 1996 , “Ebussuûd Efendi”, Osmanlı Ansiklopedisi, İstanbul: İz Yayınları.
• UĞUR, Müctebâ 1974 , “Ebussuûd Efendi ve Eserleri”, Diyanet İlmi Dergi, C. 13. S. 4. Ankara, s. 204-208.
• YAVUZ, Kemal-Yavuz, Orhan 2016 , Kânûnî Sultan Süleyman, Muhibbî Dîvânı, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları. ASIL METİN