Bir Bektaşî Mecmuası: Sefînetü’l-Esrâr

Yıl 2016, Cilt: 17 Sayı: 17, 91 - 120, 30.12.2016

Ersen Ersoy Kemal Karabuçak

Öz

Osmanlı Dönemi’nde oluşturulan şiir mecmualarının edebiyat tarihimize katkıları oldukça fazladır. Şiir mecmuaları gün yüzüne çıkmamış birçok şairi barındırdığı gibi eserleri çeşitli dönemlerde sevilip okunan şairlerin yeni şiirlerinin ortaya çıkmasına da katkıda bulunmaktadır. Yine bu mecmualar araştırmacıların inceleme yaptıkları divanlarda karşılaştıkları bazı problemlerin çözümünde de önemli işleve sahiptir. Bir antoloji niteliğine sahip olan şiir mecmuaları Osmanlı şiir zevkinin idrak edilmesini sağladığı gibi, şiir geleneklerinin oluşturulmasına da kaynaklık etmektedir. Osmanlı şiir geleneğinde nazım şekli, muhteva ve dil anlayışı gibi farklı özelliklere sahip birçok mecmua oluşturulmuştur. Bu mecmuaların bazılarını oluşturan şahsiyetler belli ve müstakil bir eser adına sahip iken birçoğunun ismi ve yazarı belli değildir. İncelemiş olduğumuz Kütahya Mustafa Yeşil Kütüphanesi’nde 24227 demirbaş numarası ile bulunan Sefînetü’l-Esrâr isimli mecmua Hazreti Alî methiyeleri, Karbelâ mersiyeleri ile birlikte Alevî-Bektaşî şairlerin şiirlerini ihtiva etmesi açısından önemli bir kaynak niteliğindedir. Ayrıca incelediğimiz Sefînetü’l-Esrâr isimli mecmuada Osmanlı şiirinde adları yüzyıllar boyunca en önde yer almış Fuzûlî, Nedîm, Şeyh Gâlib, Rûhî-i Bağdadî gibi şairlere ait şiirler de yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sefînetü’l-Esrâr, Bektaşî, Alevî, Mecmua

A Mejmua Of Bektaşi: Sefînetü’l-Esrâr

Öz

Poetry mejmuas composed in Ottomon Period is quite high contribution our history of literature.The poetry mejmuas have contributed not only it hosted many poets have not come to light but also emerged the new poetry of the poet their works loved and read at various period. Again,these mejmuas have also an important function in solving some problems they encounter in divan researchers make an exanamination. Poetry mejmuas having a qualification of the anthology one a resource not only it provided the realization of the pleasure of Ottomon poetry but also created the tradition of poetry. Many mejmuas have different features as blank verses content and the understanding of language in Ottomon poetry tradition have been composed. As the characters who make up some of the mejmua and having on behalf of self-contained a works, many of name and author is unclear. We have studied in Kütahya Mustafa Yeşil Library found with inventory number 24227, mejmuas which is titled Sefinetü'l-Esrar Hz.Ali eulogies is important welding quality with regard to involve the poems of the Alevi-Bektashi poets associated with Kerbela eugolies.In addition,the mejmua called Sefinetü'l-Esrar we examine in Ottomon poetry is located in the poems of the poets the most prominent names that have taken place for centuries such as Fuzûlî, Nedîm, Şeyh Gâlib and Rûhî-i Bağdadî.

Anahtar Kelimeler

Sefînetü’l-Esrâr, Bektaşî, Alevî, Mejmua

Kaynakça

• AKYÜZ, Kenan, Süheyl Beken, Sedit Yüksel, Müjgan Cumhur 1990 Haz , Fuzûlî Divanı, Ankara: Akçağ Yay.
• AYDEMİR, Yaşar 2007 ; ‘Metin Neşrinde Mecmuaların Rolü ve Karşılaşılan Problemler’, Turkish Studies/Türklük Araştırmaları, Volüme 2/3, s. 123.
• GÜMÜŞ, Nevin 2005 ; “Türk Tarih ve Edebiyatına Dair Değerlendirmemiş Kaynaklardan Bir Mecmua Örneği: Tuhfe-İ İsmâiliye”, TÜBARXVIII-/2005-Güz, s. 148.
• İSEN, Mustafa 1990 Haz , Usûlî Divanı, Ankara: Akçağ Yay.
• KAYA, Bayram Ali Editör 2016 , Dem İle Sema Arasında –Galata Mevlevîhânesi Koleksiyonu’ndaki Şiir Mecmualarının Sistematik Tasnifi, Sakarya: Sakarya Yay.
• KÖKSAL, M. Fatih 2012 , ‘Şiir Mecmualarının Önemi ve Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi MESTAP ’, Eski Türk Edebiyatında Tenkit ve Teori, İstanbul: Kesit Yay.
• ONAY, Ahmet Talat 1993 , Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
• TANYILDIZ, Ahmet, ‘Şiir Mecmualarının Neşri Hakkında’, Uluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi/ The Journal of International Social Researchİ, Cilt: 5 Sayı: 21, Bahar 2012, s. 226.
• YILMAZ, Ozan 2007 ; “Metin Te’sisinde Şiir Mecmualarının Katkısına Bir Örnek: Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi Koleksiyonu 5214 Numaralı Mecmua ve Muhtevası”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 1, İstanbul 2008, s. 257, 262-263.