Konusu Mensur Metin Olan Doktora Tezleri Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2019, Cilt: 22 Sayı: 22, 307 - 330, 01.07.2019

İsmail Güleç

Öz

Üniversitelerimizde 1922 yılından beri Türk Dili ve Edebiyatı alanında tezler yapılmaktadır. İlk tezden 2018 yılı sonuna kadar yapılan tez sayısı 2500’ü aşmakta, bunun 573’ü Klasik Türk Edebiyatı kürsüsünde yapılmıştır. Bu 573 tezin de sadece 62 tanesinin konusu mensur metin üzerinedir. Klasik Türk Edebiyatı Bilim Dalında yapılan tezler önce metin neşri ile başlamış, daha sonra divan tahlili ile devam etmiş, tekrar metin neşri çalışıldıktan sonra 1990’lardan sonra çalışmalarda belli başlı konular ele alınmaya başlanmıştır. Üniversite sayısının artmasına paralel olarak doktora eğitimi veren üniversitelerin sayısı da artmış, bu durum yapılan tezlerin hem sayısının artmasına hem de konuların farklılaşmasına zemin hazırlamıştır. Tez konuları da ağırlıklı olarak manzum metinlerden, özellikle divanlardan seçilmiştir. Bu çalışmada yapılan 62 tezin künyeleri verildikten sonra, yapıldığı üniversite, yapıldığı yıl, danışman, konu ve çalışma yöntemleri bakımından incelenmekte ve değerlendirilmektedir. İncelemeye geçmeden önce nesir üzerine kısa bir bilgi verilmekte ve tasnifi üzerine yapılan tartışmalar özetlenmektedir. En sonda ise genel bir değerlendirmenın ardından tespit edilen sonuçlar ve öneriler sıralanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mensur metin, doktora tezi, klasik Türk edebiyatı

An Evaluation on PhD Theses with Prose Text

Öz

In our universities, since 1922, dissertations have been made in Turkish Language and Literature. From the very first thesis to the end of 2018, approximately 2500 dissertations were prepared. 573 of these dissertations were made in Classical Turkish Literature. Of the 573 theses, only 62 are on the prose. Theses in the field of Classical Turkish Literature started with the critical edition of the text, then continued with text analysis. After again the critical edition of the text, in the early 1990s, some literal issues were addressed in the studies. With the increase in the number of universities, the number of universities that provide doctoral education has also increased. This situation prepared the ground for both the increase in the number of theses and differentiation of the subjects. Thesis topics are mainly chosen from verse texts, especially divan. In this study, after the submission of 62 theses, dissertations are examined and evaluated in terms of the year, the university, where it was conducted, consultant, subject and working methods. A brief information on prose is provided before proceeding with the examination and the discussions on the classification of texts are summarized. Finally, the results and recommendations determined after a general evaluation are listed.

Anahtar Kelimeler

Prose text, doctoral thesis, classical Turkish literature

Kaynakça

• AHMET CEVDET PAŞA 1987 , Belagât-ı Osmaniye, İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi.
• AKSOYAK, İsmail Hakkı 2010 , ¨Eski Türk Edebiyatında Nesir Üzerine Bazı Belirlemeler¨, Nesrin İnşâsı Düzyazıda Dil, Üslup ve Türler, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları V, İstanbul: Türkuaz Yayınları, 56-71.
• ANBARCIOĞLU, Meliha 1985 , “Çağdaş İran Edebiyatında Nesir”, Doğu Dilleri Dergisi IV/1, s. 1-23.
• ÂŞIK ÇELEBİ 1971 , Meşairü'ş-şuara: tezkere of Aşık Çelebi, trc. Owens Mere- dith. Cambridge.
• AYNUR, Hatice 2007 , “Eski Türk Edebiyatı Alanında Yapılan Yüksek Li- sans ve Doktora Tezleri Üzerine 1922-2005”, TALİD 5/10, 631-678.
• BEYATLI, Yahya Kemal 1971 , Edebiyata Dair, İstanbul: Kubbealtı Cemiyeti Yayınları.
• ÇALDAK, Süleyman 2006 , “Eski Türk Edebiyatında Nesir Düzyazı ” Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 7/77-78 Temmuz-Ağustos , 74-90.
• DEVELI, Hayati 2010 , ¨Söze Boğulan Tarih: Osmanlı Tarih Yazıcılığının Dili¨ Nesrin İnşâsı Düzyazıda Dil, Üslup ve Türler, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları V, İstanbul: Türkuaz Yayınları, 84-123.
• İSEN, Mustafa 2006 , “Klasik Öncesi Dönem Nesir” Türk Edebiyatı Tarihi I, ed. Tala Sait Halman vd. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• İZ, Fahir 1964 , Eski Türk Edebiyatında Nesir XIV. Yüzyıldan XIX. Yüzyıl Orta- sına Kadar Yazmalar Seçilmiş Metinler I, İstanbul: Osman Yalçın Mat- baası.
• KARATEKE, Hakan 2010 , ¨Osmanlı Nesrinin Cumhuriyet Devrinde Algıla- nışı¨, Nesrin İnşâsı Düzyazıda Dil, Üslup ve Türler, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları V, İstanbul: Türkuaz Yayınları, ss. 44-55.
• KAVRUK, Hasan 1998 , Eski Türk Edebiyatında Mensur Hikayeler, İstanbul: MEB.
• KAVRUK, Hasan 2010 , “Klasik Türk Nesir Geleneğinde Tahkiye Dili” Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları V Nesrin İnşası Düzyazıda Dil, Üslup ve Türler, Haz. Hatice Aynur ve öte İstanbul: Turkuaz Yayınları, 2010, 176-187.
• KEYKAVUS 1974 , Kabusname, Çev. Mercimek Ahmed, yay. Orhan Şaik Gökyay. İstanbul: MEB.
• KÖKSAL, M. Fatih 2011 . Osmanlı Nesri, İstanbul: Kesit Yayınları.
• KURU, Selim 2010 . ¨Giriş¨. Nesrin İnşâsı Düzyazıda Dil, Üslup ve Türler, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları V, İstanbul: Türkuaz Yayınları, 14-22.
• MENGI, Mine 2007 “Eski Türk Edebiyatında Nesir: Gelişimi ve Kaynak- çası”, Talid Dergisi, 5/10, 43-76.
• OKUMUŞ, Sait 2011 . “Klâsik Türk Edebiyatında XV. ve XVI. Yüzyıl Nesir ve Nâsirlerine Bakış”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi = The Journal of International Social Research, IV/18, 86-118.
• OLGUN, Tahirü’l-Mevlevi 1973 . Edebiyat Lügati, Haz. Kemal Edip Kürkçü- oğlu, İstanbul: Enderun Yayınevi.
• SUNGUR, Necati 1994 , Ahî Dîvânı İnceleme-Metin , Ankara: Kültür Bakan- lığı.
• TAŞTAN, Zeki 2019 . Türk Dili ve Edebiyatı Alanında Hazırlanan Doktora Tez- lerinin Dünü-Bugünü, Ed. Zeki Taştan. Van: Yüzüncü Yıl Üniver- sitesi.
• TULUM, Mertol 2010 , ¨Osmanlı Nesrinin Dili¨, Nesrin İnşâsı Düzyazıda Dil, Üslup ve Türler, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları V, İstanbul: Türkuaz Yayınları, 24-43.
• Türk Dili ve Edebiyatı Alanında Hazırlanan Doktora Tezlerinin Dünü-Bugünü, 2018 ed. Zeki Taştan. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi: İstanbul.