Yunus Emre ve Anadolu'nun Manevi Dirilişi

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 8, 1 - 32, 30.04.2025

İlhan Yıldız

Öz

Bu çalışma, Yunus Emre’nin tasavvufi düşünce içindeki konumunu, metafizik, epistemoloji ve etik açıdan incelemektedir. Yunus Emre’nin mistik mirası, yalnızca bireysel bir ibadet pratiği ya da mistik bir yolculuktan ibaret değil; aynı zamanda toplumsal adalet, etik dönüşüm ve insanın ilahi hakikate ulaşma süreciyle ilgili bütüncül bir çerçeve sunmaktadır. Hoca Ahmet Yesevi geleneğinden beslenen Yunus, Anadolu’nun siyasi ve ekonomik kaosuna mistik bir epistemoloji ile yanıt vermiş, insanın içsel huzurunun toplumsal dengenin kurulmasında kritik bir rol oynadığını vurgulamıştır.
Şiirlerinde metafiziksel hakikatin bireyin içsel yolculuğu ile kavranabileceğini savunan Yunus Emre, sevgi ve hoşgörü yönüyle insan merkezli bir ahlaki sistematik geliştirmiştir. Onun tasavvufi anlayışı, bireysel mistisizmin ötesinde toplumsal bir bilinç inşa etmeyi amaçlayan bir düşünsel mirasa sahiptir. Kapitalist modernitenin bireysel çözülmeyi hızlandırdığı günümüz dünyasında Yunus Emre’nin hoşgörü, tevazu ve ilahi aşk temelli öğretisi, bireyin ve toplumun etik sorumluluğuna dair yeni açılımlar sunmaktadır. Bu bağlamda, çalışma Yunus Emre’nin felsefi ve mistik mirasını modern etik ve toplumsal teori perspektifinden ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler

İlahi aşk, Etik, Hoşgörü, Tevazu, Epistemoloji

Kaynakça

• Ayvazoğlu, Beşir., Yunus, Ne Hoş Demişsin: Cumhuriyet Sonrası Yunus Emre Yorumları. İstanbul: Kapı Yayınları, 2016.
• Cahen, Claude, Osmanlılardan Önce Anadolu. Çev. M. Ali Kılıçbay, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2001.
• Evliyaoğlu, Gökhan, Anadolu’nun İç Aydınlığı Yunus Emre. İstanbul: Yağmur Yayınları, 1963.
• Gölpınarlı, Abdulbaki, Yunus Emre ve Tasavvuf. İstanbul: İnkılap Kitabevi, 2008.
• Gölpınarlı, Abdulbaki, Yunus Emre Divanı. İstanbul: Ahmet Halit Kitabevi, 1943.
• Gölpınarlı, Abdulbaki, Yunus Emre, Hayatı ve Bütün Şiirleri. İstanbul: Kültür Yayınları, 1941.
• Karakoç, Sezai, Yunus Emre. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2009.
• Ocak, Ahmet. Yaşar, Türkiye’de Tarihin Saptırılması Sürecinde Türk Sufiliğine Bakışlar. İstanbul: İletişim Yayınları, 2012.
• Özbay, Hüseyin & Tatçı, Mustafa, Yunus Emre: Makalelerden Seçmeler. İstanbul: MEB Yayınları, 1994.
• Tatcı, M. Âşık Yunus. İstanbul: H Yayınları, 2008.
• Timurtaş, Faruk. Kadri, Yunus Emre Divanı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1986.
• Turan, Osman, Selçuklular Zamanında Türkiye. İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 1993.
• Yunus Emre, Divan. İstanbul: Yunus Emre Enstitüsü Yayınları, 2021.
• Yunus Emre, Risâletü’n-Nushiyye, haz. Umay Günay ve Osman Horata, Ankara: Akçağ Yayınları, 2009.