A Dissident Text at the End of 17th Century: Muhammad bin Hamza Al-Aydinî’s Treatise of Bay‘ al-‘Îna

Yıl 2009, Sayı: 26, 97 - 112, 01.06.2009

Süleyman Kaya

Öz

Bay‘ al-‘îne contract, or “mu‘âmala-i şer’iyye” in Ottoman Turkish expression, is some form of a “hîla-i şer‘iyye” that was developed to avoid interest which is forbidden in Muslim communities, and it was observed that the Ottoman ulama especially Shayk Al-Islams have allowed this contract. But as seen in the case of the Treatise of Bay‘ al-‘Îne by Muhammad bin Hamza al-Aydinî, some of the ulama have criticized this contract and argued that it was condemned (makrûh). In this article, the personality of Muhammad bin Hamza al-Aydinî and his work on mu‘âmala-i şer‘iyye bey‘ al-‘îne contract have been introduced, and a translation of the non-published treatise was presented.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Legal System, Muhammed bin Hamza al-Aydinî, Bay‘ al-‘îne, Mu‘âmala-i şer‘iyye, Hîla-i şer‘iyye

17. Yüzyıl Sonlarında Muhalif Bir Metin: Muhammed b. Hamza el-Aydınî’nin Bey‘u’l-Îne Risalesi

Öz

Bey‘u’l-îne akdi ya da Osmanlıca ifadeyle muamele-i şer‘iyye; Müslüman toplumlarda haram olan faizden sakınmak üzere geliştirilmiş bir hile-i şer‘iyye olup bu akde Osmanlı ulemasının, özellikle şeyhülislamların cevaz verdiği görülür. Ancak Muhammed b. Hamza el-Aydınî’nin bey‘u’l-îne risalesinde görüldüğü üzere bazı âlimler bu akde karşı çıkıp mekruh olduğunu savunurlar. Bu yazıda Muhammed b. Hamza el-Aydınî’nin şahsı ve bey‘u’l-îne risalesi tanıtılıp muamele-i şer‘iyye anahatlarıyla ortaya konduktan sonra yazma halinde bulunan bu risalenin tercümesine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Hukuku, Muhammed el-Aydınî, Beyu’l-îne, Muamele-i şer‘iyye, Hile-i şer‘iyye.