Evaluation of The Sustainability of Culturel heritage and Energy Conservation in the Context of Climate Change

Yıl 2023, , 1446 - 1462, 31.07.2023

Merve Deniz , Ruşen Yamaçlı

https://doi.org/10.29130/dubited.1047571

Öz

The rate of urbanization accelerated by the trend of industrialization, modernization and globalization has created new needs. Since this situation increases the amount of production and consumption, both greenhouse gases have accumulated in the atmosphere and natural resources have been consumed. As the warming ecosystem leads to global warming, climatic changes have begun and the concept of sustainability has gained importance. As a matter of fact, traditional settlements and the structures located in these settlements are among the most valuable examples that carry this concept since they are built in accordance with topography and climate using local materials. Thus, energy protections have been high. They are also cultural heritages that contain information about the backgrounds of societies and are the universal value of all mankind. In this context, they bridge the past and the future. However, it is foreseen that they will be devastated in the face of climate change and that energy protections will pose a risk. Therefore, it is important that they are maintained correctly. The aim of this study is to examine the sustainability and energy protections of cultural heritage selected from Turkey and Italy in the context of climate change. After conducting a comprehensive literature review throughout the study, the sustainability and energy protections of the historical settlements of Sassi di Matera, Ferrara, Siena, Safranbolu, Cumalikizik and Mardin were analyzed in the face of climate change. In line with the findings, a proposed model has been presented to reduce the negative effects detected and to maintain the energy in question.

Anahtar Kelimeler

Climate change, Cultural heritage, Sustainability, Energy conservation

İklim Değişikliği Bağlamında Kültürel Mirasın Sürdürülebilirliği ve Enerji Korunumunun Değerlendirilmesi

Öz

Sanayileşme, modernleşme ve küreselleşme akımı ile hızlanan kentleşme oranı, yeni ihtiyaçlar ortaya çıkartmıştır. Bu durum üretim ile tüketim miktarını arttırdığından hem atmosferde sera gazları birikmiş hem de doğal kaynaklar tüketilmiştir. Gittikçe ısınan ekosistem, küresel ısınmaya yol açtığından iklimsel değişimler başlamış ve sürdürülebilirlik kavramı önem kazanmıştır. Nitekim geleneksel yerleşimler ve bu yerleşimlerde konumlanan yapılar, yerel malzeme kullanılarak topoğrafyaya ve iklime uyumlu inşa edildiklerinden söz konusu kavramı taşıyan en değerli örnekler arasında yer almaktadır. Böylelikle enerji korunumları yüksek olmuştur. Ayrıca toplumların geçmişleri hakkında bilgiler içeren ve tüm insanlığın evrensel değeri olan birer kültürel miras niteliğindedirler. Bu bağlamda geçmiş ile gelecek arasında köprü kurmaktadırlar. Ancak iklim değişikliği karşısında tahribata uğrayacakları ve enerji korunumlarının risk teşkil edeceği öngörülmektedir. Dolayısıyla doğru bir biçimde muhafaza edilmeleri önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı Türkiye ve İtalya’dan seçilen UNESCO Dünya Miras Listesi ile Dünya Miras Geçici Listesi’ne alınan kültürel mirasların iklim değişimi bağlamında sürdürülebilirliklerini ve enerji korunumlarını irdelemektir. Çalışma boyunca kapsamlı bir literatür taraması yapıldıktan sonra Sassi di Matera, Ferrara, Siena, Safranbolu, Cumalıkızık ve Mardin tarihi yerleşimlerinin iklim değişikliği karşısında sürdürülebilirlikleri ile enerji korunumları analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda tespit edilen olumsuz etkilerin azaltılması ve söz konusu enerjinin devam ettirilmesi için öneri bir model sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İklim değişikliği, Kültürel miras, Sürdürülebilirlik, Enerji korunumu

Kaynakça

• [1] C. Aksu, Sürdürülebilir Kalkınma ve Çevre, Türkiye: Güney Ege Kalkınma Ajansı, 2011.
• [2] Climate Change 2007: (IPCC). (2021, 30 Ekim). Impacts, adaptation and vulnerability [Çevrimiçi]. Erişim: https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/03/ar4_wg2_full_report.pdf.
• [3] A. Sev, Sürdürülebilir Mimarlık, 1. Baskı, İstanbul, Türkiye: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, 2009.
• [4] Esin, Yüksek, “Çevre dostu ekolojik yapılar,’’ 5.Uluslararası İleri Teknolojiler Sempozyumu(IATS’09), Karabük, Türkiye,2009.
• [5] B. Kışlalıoğlu, F. Berkes, Ekoloji ve Çevre Bilimleri, İstanbul, Türkiye: Remzi Kitabevi, 2003.
• [6] T. Tıkansak, ‘‘Konutlarda enerji etkinliği,’’Iconarp International Journal of Architecture and Plannig, c. 1, s. 2, ss. 189-200, 2013.
• [7] United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCC). (2021, 30 Ekim). 1992 Reports [Çevrimiçi]. Erişim: http://unfccc.int/resource/docs/convkp/conveng.pdf.
• [8] Climate Change 2013: (IPCC). (2021, 30 Ekim). 2013 Synthesis report [Çevrimiçi]. Erişim: https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/WG1AR5_all_final.pdf.
• [9] Climate Change 2001: (IPCC). (2021, 30 Ekim). 2001 Synthesis report [Çevrimiçi]. Erişim: https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/05/SYR_TAR_full_report.pdf .
• [10] LEED. (17.04.2022). LEED Rating Systems [Çevrimiçi]: https://www.usgbc.org/leed
• [11] F. Doğan, ‘’Sürdürülebilir tasarım ilkelerinin sağlık yapılarını şekillendirmesi,’’ Yüksek lisans tezi, Mimarlık ABD, Beykent Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2009.
• [12] S. Kaplan, ‘‘Enerji kimlik belgesi uygulamasının bina enerji performansını etkileyen tasarım parametreleri ve yeşil bina sertifika sistemleri bağlamında değerlendirilmesi,’’ Yüksek lisans tezi, Mimarlık ABD, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır, Türkiye, 2018.
• [13] C. Tweed, M. Sutherland, ‘‘Built cultural heritage and sustainable urban development,’’ Landscape and Urban Planning, vol. 83, no. 1, pp. 62-69, 2007.
• [14] UNESCO, ‘‘Third Medium-Term Plan,’’ UNESCO Executive Board 130th Session, France, Reports, 107, 1989.
• [15] Z. Ahunbay, ‘‘Anıtlarda bozulmaya neden olan etmenler,’’ Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon, 5. baskı. İstanbul, Türkiye: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, 2009, bölüm 3, ss. 38-58.
• [16] ICOMOS. (2021, 30 Ekim). 1964 Venedik Tüzüğü [Çevrimiçi]. Erişim: https://www.icomos.org/venicecharter2004/turkish.pdf
• [17] L. Thomas, J. Middleton, A. Phillips. (2021, 30 Ekim). Guidelines for management planning of protected areas [Çevrimiçi]. Erişim: https://portals.iucn.org/library/efiles/documents/pag-010.pdf
• [18] Z. Ahunbay, Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon, İstanbul, Türkiye: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, 2009, ss. 192.
• [19] ICOMOS. (16.04.2022). Salalah Guidelines for the Management of Public Archaeological Sites (2017) [Çevrimiçi]. Erişim: https://www.icomos.org/images/DOCUMENTS/General_Assemblies/19th_Delhi_2017/Working_Documents-First_Batch-August_2017/GA 2017_6-33_SalalahGuidelines_EN_final20170730.pdf
• [20] Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. (16.04.2022). Eylem Planı [Çevrimiçi]: https://webdosya.csb.gov.tr/db/iklim/editordosya/file/eylem%20planlari/Iklim%20Degisikligi%20Eylem%20Plani_TR.pdf [21] Wikipedia. (2021, 16 Kasım). Sassi di Matera [Çevrimiçi]. Erişim: https://tr.wikipedia.org/wiki/Sassi_di_Matera
• [22] E. Negro, T. Cardinale, N. Cardinale, G. Rospi, ‘‘Italian guidelines for energy performance of cultural heritage and historical buildings: the case study of the Sassi of Matera,’’ Energy Procedia, v. 97, pp. 7-14, 2016.
• [23] F. Gizzi, M. Sileo, M. Biscione, M. Danese, M. Buergo, ‘‘The conservation state of the Sassi of Matera site (Southern Italy) and its correlation with the environmental conditions analysed through spatial analysis techniques,’’ Journal of Cultural Heritage, v. 17, pp. 61-74, 2016.
• [24] A. Kırbaş, ‘‘Kaya oyma mekanların turizm amaçlı yeniden kullanımı: Argos in Cappadocıa örneği,’’ Yüksek lisans tezi, İç Mimari Tasarım ABD, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2019.
• [25] Matera. (16.04.2022). Matera [Çevrimiçi]. Erişim: https://www.chiesadimilano.it/news/arte-cultura/lirc-ambrosiana-a-matera-per-la-passione-di-cristo-263688.html [26] UNESCO. (2021, 25 Kasım). Ferrara city of the renaissance and its po Delta [Çevrimiçi]. Erişim: https://whc.unesco.org/en/list/733
• [27] D. Pini, ‘‘Urban Mobility in the City of Ferrara,’’ Indian Heritage Cities Network Third Biennial Conference, Indian, 2011.
• [28] N. Umar, Fotoğraf Arşivi, Adana, 2017.
• [29] UNESCO. (2021, 25 Kasım). Historic centre of Siena. [Çevrimiçi]. Erişim: https://whc.unesco.org/en/list/717
• [30] UNESCO. (16.04.2022). Historic Centre of Siena [Çevrimiçi]. Erişim: http://whc.unesco.org/en/list/717/ [31] M. Çaçtaş, ‘‘Kent meydanlarının fonksiyonellikleri açısından irdelenmesi: İzmir örneği,’’ Yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Yüksek lisans tezi, Kentsel Sistemler ve Ulaştırma Yönetimi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2016.
• [32] Great Public Spaces. (17.04.2022). Piazza del Campo [Çevrimiçi]. Erişim: https://www.pps.org/places/piazza-del-campo
• [33] A. Scala, F. Gabbrielli, M. Giamello, S. Mugnaini, ‘‘Archaeometric analysis of building mortars used in the historic centre of Siena (Italy) between the 13th and 16th centuries,’’ Journal of Archaeological Science: Reports, v. 35, 2021.
• [34] Wikipedia. (2021, 16 Kasım). Piazza del Campo [Çevrimiçi]. Erişim: https://tr.wikipedia.org/wiki/Piazza_del_Campo
• [35] D. Erten, Arşiv, Fotoğraf Arşivi, 2013.
• [36] D. Sayın,’’ Meydanı oluşturan yapıların fonksiyonel sürekliliği: Beyazıt meydanı örneği,’’ Yüksek lisans tezi, Mimarlık ABD, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2019.
• [37] Siena. (17.04.2022). Siena [Çevrimiçi]. Erişim: https://www.arcgis.com/
• [38] İ.Y. Hacısalihoğlu, 1995. ‘‘Şehir coğrafyası açısından Safranbolu-Karabük ikilemi,’’ Doktora tezi, Beşeri ve İktisadi Coğrafya ABD, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 1995.
• [39] S. G. Bozkurt, H.Altınçekiç, ‘‘Anadolu’da geleneksel konut ve avluların özellikleri ile tarihsel gelişiminin Safranbolu evleri örneğinde irdelenmesi,’’ Journal of the Faculty of Forestry, Istanbul University, c. 63, s. 1, ss. 69-91, 2013.
• [40] Haber Sitesi. (2021, 1 Kasım). [Çevrimiçi]. Tarihi Safranbolu nerede? Erişim: https://www.mynet.com/tarihi-safranbolu-nerede-safranbolu-hangi-ile-bagli-safranbolu-yol-tarifi-190101251204
• [41] T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2021, 1 Kasım). Safranbolu [Çevrimiçi]. Erişim: https://karabuk.ktb.gov.tr/TR-63695/safranbolu.html
• [42] N. Akinciturk, M. Kilic, ‘‘A study on the fire protection of historic Cumalıkızık village,’’ Journal of Cultural Heritage, vol. 5, no. 2, pp. 213-219, 2004.
• [43] M. M. Güleç, ‘‘700 yıllık tarihi geçmişe sahip bursa cumalıkızık köyü alan araştırmasının sosyolojik analizi,’’ Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, c. 12, s. 20, ss. 35-49, 2011.
• [44] N. Akıncıtürk, ‘‘700 yıllık Cumalıkızık köyü yapısal sorunlarının fiziksel boyutu,’’ Uludağ Üniversitesi Mühendislik - Mimarlık Fakültesi Dergisi, c. 7, s. 1, ss. 197-210, 2002.
• [45] Z. S. Perker, N. Akıncıtürk, ‘‘Geleneksel Cumalıkızık evlerinde ahşap konut sistemi,’’ Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, c. 16, S. ss. 41-51, 2011.
• [46] F. Alioğlu, “Koruma konusunda genelleştirilmiş yaklaşımlar ve Mardin örneği”, A.Ü. DTCF Fakülte Dergisi, c. 36, s. 1 ss. 262-280, 1993.
• [47] M. Tunçer, ‘‘Mardin’in korunması ve UNESCO Dünya Miras Listesi’ne girmesi,’’ İdealkent dergisi, c. 4, s. 9, Mayıs 2013, ss. 94-113, 2013.
• [48] Haber Sitesi. (2021, 16 Kasım). Sonbaharda Mardin [Çevrimiçi]. Erişim: https://blog.ofix.com/mardin/
• [49] A. Gabriel, Voyages Archeologiques Dans la Turquie Orientale, E. De Boccard, Paris, 1940.
• [50] C. Yıldırım, ‘‘Mardin’in geleneksel konutlarında iklimsel konfor elemanlarının incelenmesi,’’ Yüksek lisans tezi, Mimarlık ABD, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır, Türkiye, 2019.