Kırşehir il sınırları içerisinde Rüzgâr Enerjisi Santrali (RES) kurulumu için uygun sahaların mekânsal olarak belirlenmesi

Yıl 2024, , 463 - 495, 26.01.2024

Mehmet Seren Korkmaz , Nur Öztürk , Soner Harnuboğlu

https://doi.org/10.29130/dubited.1181883

Öz

Bu çalışmada; Kırşehir il sınırları içerisinde rüzgâr enerjisi santrali (RES) kurulumu için uygun sahaların mekânsal olarak belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, uygun sahaların tespit edilebilmesi için 15 kriter belirlenmiştir. Bu kriterler; rüzgâr hızı, güç yoğunluğu, yükseklik, eğim, pürüzlülük, arazi kullanımı, litoloji, enerji nakil hatlarına uzaklık, trafo merkezlerine uzaklık, yollara uzaklık, korunan alanlara uzaklık, kuş göç yolları, yerleşim alanlarına uzaklık ve akarsulara uzaklıktır. Belirlenen kriterlerin değerlendirilebilmesi için gerekli coğrafi veriler, ilgili kuruluşlardan temin edilmiştir. Bu kriterlerin birbirlerine göre önem derecelerini belirleyebilmek için Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) yönteminden yararlanılmıştır. Kriterlerin ağırlık değerleri belirlenirken literatür taraması yapılmış ve uzman görüşleri alınmıştır. Her kriter için mekansal raster katman oluşturulmuştur. Hesaplanan önem derecelerine göre 15 katman, ağırlıklı çakıştırma yapılarak Kırşehir ili için RES uygunluk haritası oluşturulmuştur. Son olarak Kırşehir il sınırları içerisinde kurulu olan bir adet RES’in (GEYCEK RES) de belirlenen uygun sahalarda olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kırşehir, Rüzgâr Enerjisi, CBS, Analitik Hiyerarşi Süreci, Mekânsal Analiz

Spatial determination of suitable installation sites of Wind Power Plants (WPPs) within the provincial borders of Kırşehir

Öz

It is aimed to determine the suitable sites for the installation of a Wind Power Plant (WPP) within the provincial borders of Kırşehir spatially in this study. For this goal, 15 criteria have been chosen in order to determine suitable sites. Criteria for determining suitable sites; wind speed, power density, elevation, slope, roughness, land use, lithology, distance to power transmission lines, distance to transform centers, distance to roads, distance to protected areas, bird migration routes, distance to settlement areas and distance to rivers. The necessary geographical data for the evaluation of the determined criteria were obtained from the relevant institutions. The Analytical Hierarchy Process (AHP) method was used to determine the importance levels of the criteria relative to each other. While calculating the weight values of the criteria, a literature review was made and expert opinions were considered. Raster layers was created for each criterion. WPP suitability map for Kırşehir province was created by making 15 layers, weighted overlays according to the calculated importance levels. Finally, it has been determined that one WPP (GEYCEK WPP) established within the provincial borders of Kırşehir is also in the suitable areas of the study.

Anahtar Kelimeler

Kırsehir, Wind Power, GIS, Analytical Hierarchy Process, Spatial Analysis, Kırsehir, Wind Power, GIS, Analytical Hierarchy Process, Spatial Analysis

Kaynakça

• K. J. Sediqi, Gis-based multi-criteria approach for land-use suitability analysis of wind farms: the case study of Karaburun Peninsula, Izmir,-Turkey, İzmir: İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü - Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• A. B. Şimşek, Coğrafi Bilgi Sistemleri Tabanlı Çok Kriterli Karar Analizinin Rüzgar Türbini Yer Seçim Probleminde Uygulanması, Ankara: Hacettepe Üniversitesi - Yüksek Lisans Tezi, 2014.
• İ. Aydıner, CBS Tabanlı Analitik Hiyerarşi Prosesi Yöntemi ile Ege Denizi’nde rüzgâr ve dalga enerji sistemleri için yer seçimi, Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi - Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• S. S. Yıldız, «Balıkesir ili rüzgâr hızı haritalarının hazırlanması ve rüzgâr enerjisi potansiyeli,» Geomatik, cilt 6, no. 3, pp. 198-206, 2021.
• S. Ekiz, A. Şirin ve A. Erener, «En uygun Rüzgâr enerji santrali yerlerinin coğrafi bilgi sistemleri ile belirlenmesi: Kocaeli ili örneği,» Journal of Geodesy and Geoinformation, cilt 9, no. 1, pp. 59-79, 2022.
• R. Nişancı, V. Yıldırım ve A. E. Özçelik, «Rüzgar Enerjisi Üretim Alanlarının Coğrafi Bilgi Sistemleri İle Belirlenmesi: Trabzon İli Örneği,» %1 içinde III. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu, Kocaeli, 2010.
• S. Küpçü, M. İnceoğlu, H. Uyguçgil, A. Çabuk, E. Bektöre, S. N. Çabuk, R. Cömert, Ö. Işık ve M. Ersoy, Coğrafi Bilgi Sistemleri, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, 2019.
• B. F. Yıldırım ve E. Önder, Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, Bursa: Dora Basım-Yayın Dağıtım Ltd. Şti., 2015.
• S. B. Ünaldık, «Çok kriterli karar verme yöntemi ile yer seçimi kararı üretiminde coğrafi bilgi sistemlerinin kullanımı,» Yapı Bilgi Modelleme, cilt 01, no. 02, pp. 46-52, 2019.
• E. Özşahin ve Ç. K. Kaymaz, «Rüzgar Enerji Santrallerinin (RES) yapım yeri seçimi üzerine bir CBS Analizi: Hatay örneği,» TÜBAV Bilim Dergisi, cilt 6, no. 2, pp. 1-18, 2013.
• G. Can ve M. A. Yücel, «Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Analitik Hiyerarşi Prosesi Kullanarak Rüzgar Enerji Santralleri İçin Yer Tespiti,» %1 içinde TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 17. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara, 2019.
• D. Arca ve H. Keskin Çıtıroğlu, «Rüzgar Enerjisi Santral (RES) Yapım Yerlerinin CBS Dayalı Çok Kriterli Karar Analizi ile Belirlenmesi: Yenice İlçesi (KARABÜK) Örneği,» Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi, cilt 10, no. 2, pp. 168-176, 2020.
• O. Artun, «Determination of the Suitable Areas for The Investment of the Wind Energy Plants (WEP) in Osmaniye Using Analytical Hierarchy Process (AHP) and Geographic Information Systems (GIS),» Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi (EJOSAT), no. 20, pp. 196-205, 2020.
• T. Urfalı ve A. Eymen, «CBS ve AHP yöntemi yardımıyla Kayseri İli Örneğinde rüzgâr enerji santrallerinin yer seçimi,» Geomatik, cilt 6, no. 3, pp. 227-237, 2021.
• «T.C. Kırşehir Valiliği Resmi İnternet Sitesi,» [Çevrimiçi]. Available: http://www.kirsehir.gov.tr/cografya. [Erişildi: 20 12 2021].
• «Wikipedia Özgür Ansiklopedi,» [Çevrimiçi]. Available: https://tr.wikipedia.org/wiki/K%C4%B1r%C5%9Fehir_(il). [Erişildi: 20 12 2021].
• «Polat Enerji İnternet Sitesi,» [Çevrimiçi]. Available: https://www.polatenerji.com/85-santrallerimiz/153-geycek-res/ . [Erişildi: 20 12 2021].
• «Global Wind Atlas Internet Sitesi,» [Çevrimiçi]. Available: https://globalwindatlas.info/. [Erişildi: 3 11 2021].
• «T.C. Millî Savunma Bakanlığı Harita Genel Müdürlüğü,» [Çevrimiçi]. Available: https://www.harita.gov.tr/urun/turkiye-mulki-idare-sinirlari/232. [Erişildi: 25 10 2021].
• «Nasa EarthData - Alos Palsar,» [Çevrimiçi]. Available: https://search.asf.alaska.edu/#/?zoom=3.000&center=-97.494,39.673. [Erişildi: 24 10 2021].
• «ESRI İnternet sitesi,» [Çevrimiçi]. Available: https://livingatlas.arcgis.com/landcover/. [Erişildi: 12 12 2021].
• «MTA Genel Müdürlüğü İnternet Sitesi 1/500.000 ölçekli jeoloji haritaları,» [Çevrimiçi]. Available: https://www.mta.gov.tr/v3.0/hizmetler/500bas. [Erişildi: 3 12 2021].
• «GeoFabrik üzerinde OpenStreetMap,» [Çevrimiçi]. Available: http://download.geofabrik.de/europe.html. [Erişildi: 30 10 2021].
• «T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü İnternet Sitesi,» [Çevrimiçi]. Available: https://www.tarimorman.gov.tr/DKMP . [Erişildi: 11 24 2021].
• «T.C. Çevre, Şehircilik Ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevre Düzeni Planları(1/100.000),» [Çevrimiçi]. Available: https://mpgm.csb.gov.tr/1-100.000-olcekli-i-82132 . [Erişildi: 24 11 2021].
• «Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Parsel Sorgulama İnternet sitesi,» [Çevrimiçi]. Available: https://parselsorgu.tkgm.gov.tr/. [Erişildi: 3 12 2021].
• «Birdmap İnternet sitesi,» [Çevrimiçi]. Available: http://birdmap.5dvision.ee/EN/2021/spring/?line=1&track=0&speed=1. [Erişildi: 25 11 2021].
• «MTA Genel Müdürlüğü İnternet sitesi,» [Çevrimiçi]. Available: http://yerbilimleri.mta.gov.tr/anasayfa.aspx. [Erişildi: 20 11 2021].
• A. Kargın, «UDEMY(C) Analitik Hiyerarşi Süreciyle Taşkın Risk Analizi,» 24 02 2021. [Çevrimiçi]. Available: www.udemy.com.
• E. Kaya, A’dan Z’ye Rüzgar Santrali, NORDEX Enerji A.Ş., 2021.
• «Wikipedia Özgür Ansiklopedi,» [Çevrimiçi]. Available: https://tr.wikipedia.org/wiki/Al%C3%BCvyon. [Erişildi: 15 11 2021].
• Ü. Şenol, Rüzgar Enerjisi ve Rüzgar Enerjisi Potansiyelinin Yapay Sinir Ağları Yöntemiyle Tahmini, Yozgat: Bozok Üniversitesi -Elektrik-Elektronik Müh. Yüksek Lisans Tezi, 2017.