Kamp ve Piknik Alanları Yer Seçiminde Doğal Peyzaj Elemanlarının CBS Kullanılarak Değerlendirilmesi: Düzce Topuk Yaylası ve Göleti Çevresi Örneği

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 1, 162 - 175, 31.01.2018

Pınar Gültekin , Sertaç Kaya , Serir Uzun

https://doi.org/10.29130/dubited.371088

Cited By: 1

Öz

Bu
çalışmada, Düzce ilinin önemli rekreasyon kaynaklarından biri olan Topuk
Yaylası ve Göleti yakın çevresi için, kamp ve piknik aktivitesine uygun
alanların belirlenmesinde kriterler geliştirilmiş ve CBS yardımı ile uygunluk
analizleri yapılmıştır. Uygunluk analizleri kapsamında, kamp ve piknik alanı
yer seçim kriterlerinin belirlenmesi amacı ile çalışma alanına ilişkin doğal peyzaj
elemanları değerlendirilmiş ve CBS ortamında depolanmıştır. Doğal peyzaj
elemanları olarak eğim grupları, bakı grupları, yükseklik grupları, arazi
örtüsü, meşcere kapalılığı, arazi yetenek sınıfları ve yüzey suları haritaları
oluşturulmuştur. Her bir peyzaj elemanına kamp ve piknik alanı yer seçimindeki
önem derecesine göre 1-3 aralığında faktör ağırlığı katsayısı verilmiş, her bir
elemanın seçilen alt birimlerine ise 1-5 aralığında puan değerleri verilmiştir.
Peyzaj elemanlarının ve alt birimlerinin seçimi ve puan değerleri, Düzce
Üniversitesi Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü ve Orman Mühendisliği
bölümünden 5 uzmanın görüşü dikkate alınarak belirlenmiştir. Uygunluk
analizlerinin yapılmasının ardından su süreci analizi ve erozyon süreci
analizleri yapılarak infiltrasyon derecesinin ve erozyon derecesinin yüksek
olduğu alanlar saptanarak, peyzajın az, orta ve çok hassas olduğu alanlar
belirlenmiştir. Peyzaj hassasiyetinin çok olduğu ve kamp-piknik uygunluğunun az
olduğu alanlar “uygun olmayan alanlar”, peyzaj hassasiyetinin az uygunluk
değerinin orta dereceli olduğu alanlar “orta dereceli uygun alanlar” ve peyzaj
hassasiyetinin az uygunluğun yüksek olduğu alanlar “uygun alanlar” olarak 3
sınıfta haritalanmıştır. Sonuç olarak Topuk Yaylası ve Göleti Çevresinde yer
alan yaklaşık 100 km²’lik alan için kamp ve piknik kullanımları açısından
uygun, orta derecede uygun ve uygun olmayan alanlar belirlenerek plancılara ve
yerel karar vericilere kamp ve piknik alanları yer seçiminde yön gösterici bir
çalışma ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Düzce, CBS, Kamp alanları, Piknik alanları, Uygunluk analizi

Assessment of Natural Landscape Elements for Camp and Picnic Areas Site Selection: Example of Duzce Topuk Plateau

Öz

In this study, criterias’ were developed for determining the suitable areas for camping and picnic activity for the nearby area of Topuk Plateau and Pond which is one of the important recreational resources of Duzce and suitability analysis were conducted with GIS. Within the scope of suitability analyses, to determine the camping and picnic area location selection criteria, natural elements related to the study area were evaluated and stored by GIS. As natural landscape elements, slope groups, hill groups, elevation groups, land cover, surface waters maps were created. The factor weighting coefficient is given to each landscape element at 1-3 intervals according to the importance of camp and picnic area selection. Suitability criterias and point values of landscape elements and subunits were determined by the opinions of 5 academicians from the Department of Landscape Architecture and Forest Engineering of Duzce University Faculty of Forestry. Following the suitability analyses, water process analysis and erosion process analysis were carried out to determine the areas where the infiltration degree and erosion level were high and the areas where the landscape was low, medium and very sensitive. The areas where the landscape sensitivity is high and the camp-picnic suitability is low are classified as "inappropriate areas", where the level of less suitable value of the landscape sensitivity is moderate, are classified as "moderate suitable areas" and landscaping sensitivity is low and suitability is high are mapped in 3 classes as "suitable areas". As a result, approximately 100 km² of area around the Topuk Plateau area will be determined suitable, moderately suitable and unsuitable areas for camping and picnic usage.

Anahtar Kelimeler

Camping areas, Duzce, GIS, Picnic areas, Suitability analysis

Kaynakça

• [1]. Anonim, (8 Temmuz 2017). [Online]. Erişim. http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.595ff35cc42b31.24841628.
• [2]. F. Tanrıverdi, “Peyzaj Mimarlığı Bahçe Sanatının Temel İlkeleri ve Uygulama Metodları”, Erzurum, Atatürk Üniversitesi Yayınları, 1987, ss. 643.
• [3]. Anonim, (8 Temmuz 2017). [Online]. Erişim. https://www.kampkaravan.org.tr.
• [4]. M. Topay ve N. Koçan, "Kamping/Çadırlı Kamp İçin Alan Seçim Kriterlerinin Belirlenmesi ve Bartın-Uluyayla’da Örnek Bir Uygulama", Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, c. A, s. 1, ss. 116-128, 2009.
• [5]. Y.S. Gültekin ve P. Gültekin, "Kabatepe orman kampı- karavan ve çadırlı kamp alanının rekreasyonel değerinin korunması ve geliştirilmesine ilişkin öneriler", 1. Rekreasyon Araştırmaları Kongresi, Antalya, 2012.
• [6]. N. Sözen ve S. Şahin, "Kamping planlama-uygulama-işletme", Ankara, 1988.
• [7]. E. Kurum, "Peyzaj planlama ve tasarımında coğrafi bilgi sistemleri", Peyzaj Mimarlığı Kongresi, Ankara, 2000, ss. 225-230.
• [8]. O. Uzun, A. A. Karadağ ve P. Gültekin, "Coğrafi bilgi sistemlerinin ve uzaktan algılama’nın peyzaj planlamada kullanımı", III. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu (UZALCBS’2010), Kocaeli, 2010.
• [9]. D. M. Orhan, "Türkiye'de cbs tabanlı uygulamalar kapsamında peyzaj öğeleri veritabanı tasarımı: Ankara Kalesi çevresi örneği, Yüksek Lisans Tezi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Ankara Üniversitei, Ankara, 2007.
• [10]. O. Uzun, F. Dilek, G. Çetinkaya, F. Erduran ve S. Açıksöz, "Konya İli, Bozkır-Seydişehir-Ahırlı-Yalıhüyük İlçeleri ve Suğla Gölü Mevkii Peyzaj Yönetimi, Koruma ve Planlama Projesi", 2. Ara Rapor. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Doğa Koruma Dairesi Başkanlığı, Ankara, 2010.
• [11]. Anonim, (10 Temmuz 2017). [Online]. Erişim. http://www.duzcekulturturizm.gov.tr/rehberdetay-25-topuk_yaylasi_ve_goleti.html.
• [12]. Anonim, (10 Temmuz 2017). [Online]. Erişim. http://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/duzce/turizmaktiviteleri/topuk-yaylasi.
• [13]. Harita Genel Komutanlığı 1/25000 ölçekli topografik haritaları, 1997.
• [14]. Düzce Orman İşletme Müdürlüğü Amenajman Planı ve Raporları, 2008.
• [15]. Toprak su genel müdürülüğü, 1/25000 ölçekli toprak haritaları, 2002.
• [16]. S. Mansuroğlu, P. Kınıklı, B. Saatci, "Antalya'da Kentsel Gelişimin Ekolojik Açıdan Değerlendirilmesi ve Sürdürülebilirlik Kapsamında Önerilerin Geliştirilmesi", Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, c. 49, s. 3, ss. 225-2643, 2012.
• [17]. S.G. Mansuroğlu, "Düzce ovasının optimal alan kullanım planlaması üzerine bir araştırma", Doktora Tezi (Basılmamış), Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Çukurova Üniversitesi, Adana, 1997.
• [18]. Anonim, (17 Temmuz 2017). [Online]. Erişim. http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.7221&sourceXmlSearch=&MevzuatIliski=0
• [19]. M.V. Buuren, "The hydrological landscape structure as a basis for network formulation: A case study for the Regge catchment-NL", Landscape Planning and Ecological Networks, Elsevier Science, The Netherlands, 1994.
• [20]. Ş. Şahin, "Dikmen vadisi peyzaj potansiyelinin saptanması ve değerlendirilmesi üzerine bir araştırma", Doktora Tezi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Ankara Üniversitesi, Ankara, 1996.
• [21]. Ş. Şahin ve E. Kurum, "Erosion risk analysis by GIS in environmental impact assessments: a case study – Seyhan Köprü Dam construction", The Journal of Environmental Management, c. 66, ss. 239-247, 2002.
• [22]. O. Uzun, "Düzce Asarsuyu Havzası Peyzaj Değerlendirmesi ve Yönetim Modelinin Geliştirilmesi", Doktora Tezi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Ankara Üniversitesi, Ankara, 2003.
• [23]. F. Dilek, Ş. Şahin ve İ. Yılmazer, “Afforestation areas defined by GIS in Gölbaşı specially protected area Ankara/Turkey“, Environmental Monitoring and Assessment, c. 144, s. 1-3, ss. 251-259, Springer, Netherlands, 2008.
• [24]. O. Uzun ve P. Gültekin, "Process Analysis in Landscape Planning, The Example of Sakarya/Kocaali", Scientific Research and Essays (SRE), c. 6, s. 2, ss. 313-331, 2011.
• [25]. O. Uzun, F. Dilek, G. Çetinkaya, F. Erduran ve S. Açiksöz, "National and Regional Landscape Classification and Mapping of Turkey: Konya Closed Basin, SuğLa Lake and its Surrounding Area", International Journal of the Physical Sciences (IJPS), c. 6, s. 3, ss. 550-565, 2011.
• [26]. O. Aydın, "CBS Temelli Hücresel Otomata Yöntemiyle Kentsel Büyüme Modeli: Ankara Örneği, Coğrafi Bilimler Dergisi, c. 9, s. 2, ss. 135-157, 2011.
• [27]. T. Cengiz, C. Akbudak, H. Özcan, ve H. Baytekin, "Gökçeada’da Optimal Arazi Kullanımının Belirlenmesi", Tarım Bilimleri Dergisi, c. 19, ss. 148-162, 2013.
• [28]. M. Topay ve M. Ö. Parladır, "Isparta İli Örneğinde CBS Yardımıyla Alternatif Turizm Etkinlikleri İçin Uygunluk Analizi", Tarım Bilimleri Dergisi, c. 21, ss. 300-309, 2015.
• [29]. Ö. Yerli, S. Aşıkkutlu, Z. Demir ve H. Müderrisoğlu, "Kamp ve pikniğe dayalı rekreasyon gürültüsünün değerlendirilmesi: Yedigöller Milli Parkı örneği, I. Rekreasyon Araştırmaları Kongresi, Kemer, Antalya, 2012.