THE CURRENT SITUATION IN THE SETTLEMENT OF INTERNATIONAL DISPUTES AND BIG DATA

Yıl 2023, Cilt: 28 Sayı: 48, 65 - 121, 30.06.2023

Sadullah Özel

Öz

International law, apart from ensuring the sustainability of interstate relations in accordance with the law, also aims at the peaceful resolution of disputes that arise in this process. It is observed that the existing traditional methods of resolving international disputes have undergone a transformation. It is important to examine the status and current solution potential of these traditional methods. With the effect of globalization and digitalization, a huge source of information called "big data" has emerged. It is seen that big data constitutes an important resource in the extra-judicial and judicial resolution of international disputes. In addition, big data analysis stands out as an effective method and tool that can be used in the resolution of interstate disputes. In the universe of disputes in which states, international organizations, international companies, and individuals are parties, the use of big data for resolution has become inevitable. However, this process must be carried out in accordance with international law and universal standards. International agreements, international human rights documents and ethical principles introduce various criteria in the management of the big data analysis process. However, there is a need for a unique international agreement that will bind all the elements for the implementation of big data in the international dispute resolution process. Although this international agreement is inspired by previous traditional texts, it should be designed in accordance with the dynamic nature of technology.

Anahtar Kelimeler

International law, international disputes, dispute settlement, international courts, big data

ULUSLARARASI UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE GÜNCEL DURUM VE BÜYÜK VERİ

Öz

Uluslararası hukuk, devletlerarası ilişkilerin hukuka uygun şekilde sürdürülebilirliğini sağlama dışında, bu süreçte oluşan uyuşmazlıkların barışçıl şekilde çözülmesini de amaçlar. Uluslararası uyuşmazlıkların çözümü konusunda geleneksel yöntemlerin dönüşüm geçirdiği gözlenmektedir. Bu geleneksel yöntemlerin güncel durumu ve çözüm potansiyelinin incelenmesi önem taşımaktadır. Küreselleşme ve dijitalleşmenin etkisiyle “büyük veri” denilen devasa bir bilgi kaynağı da ortaya çıkmıştır. Büyük verinin, uluslararası uyuşmazlıkların yargı-dışı ve yargısal çözümünde önemli bir kaynak oluşturduğu görülmektedir. Büyük veri analizinin de devletlerarası uyuşmazlıkların çözümünde kullanılabilecek etkili bir yöntem ve araç niteliği öne çıkmaktadır. Devletler, uluslararası örgütler, uluslararası şirketlerin ve bireylerin taraf olduğu uyuşmazlıklar evreninde, büyük verinin çözüm için kullanımı kaçınılmaz hale gelmiştir. Ancak bu sürecin uluslararası hukuka ve evrensel standartlara uygun yürütülmesi zorunluluğu bulunmaktadır. Uluslararası anlaşmalar, uluslararası insan hakları belgeleri ve etik ilkeler büyük veri analizi sürecinin yönetilmesinde çeşitli ölçütler getirmektedir. Ancak büyük verinin uluslararası uyuşmazlıkların çözümü sürecinde uygulanmasına yönelik tüm unsurları bağlayacak özgün bir uluslararası anlaşma ihtiyacı gözlenmektedir. Bu uluslararası anlaşmanın önceki geleneksel metinlerden esinlense de teknolojinin dinamik yapısına uygun tasarlanması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası hukuk, uluslararası uyuşmazlıklar, uyuşmazlık çözümü, uluslararası mahkemeler, büyük veri

Kaynakça

• Akıncı Ziya, Milletlerarası Tahkim, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2007.
• Akince Bora, ‘‘Uluslararası Hukukta Çözüm Mekanizmaları ve Uluslararası Hukukta Uygunluğun Sağlanması Mekanizmaları: Karşılaştırmalı Bir Analiz’’, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 1, 2021, s. 99-114.
• Altıntaş M. Ayhan, ‘‘Uluslararası Yatırımların Korunması, Temel Uyuşmazlıklar ve Tahkim Kurulları’’, Hazine Dergisi, Sayı 10, 1998, s.1-40.
• Aşıkoğlu Şehriban İpek, ‘‘Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda Kişisel Verilerin Korunması Ve Büyük Veri’’, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2018.
• Atalay Muhammet ve Çelik Enes, ‘‘Büyük Veri Analizinde Yapay Zekâ ve Makine Öğrenmesi Uygulamaları-Artificial Intelligence And Machine Learning Applications In Big Data Analysis’’, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 9, Sayı 22, 2017, s.155-172.
• Muhittin Ataman ve Mehmet Öztürk. "Uluslararası Örgütlerin Devlet-İçi Çatışmalara Müdahale Edip Etmemesini Belirleyen Faktörler." Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı 2, 2016, s.103-135.
• Avunduk Hüseyin ve Kızgın Merve. "Büyük veri ve sürekli denetimde veri analizi." Journal of Business in The Digital Age Cilt.3. Sayı 1, 2020, s.76-83.
• Aybay Rona, ‘‘Uluslararası Mahkemeler ve Bireylerin Ceza Sorumluluğu’’, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 9, Sayı 1, 2010, s.125-150.
• Azarkan Ezeli, "Uluslararası Ceza Mahkemesi ile Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesinin Karşılaştırmalı Analizi." Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, C.24, S.1-2, 2004, s.211-244.
• Badache Fanny, Hellmüller Sara and Salaymeh Bilal, ‘‘Conflict Management Or Conflict Resolution: How Do Major Powers Conceive The Role Of The United Nations İn Peacebuilding?’’, Contemporary Security Policy, Vol.43, No.4, 2022, pp.547-571.
• Badalič Vasja, ‘‘The Metadata-Driven Killing Apparatus: Big Data Analytics, The Target Selection Process, And The Threat To İnternational Humanitarian Law’’, Critical Military Studies, 2023, DOI: 10.1080/23337486.2023.2170539.
• Bedir Ömer. "The Flotilla Incident from the Perspective of International Law and the Judicial Rights of the Victims". Universidad de Jaén-Spain, The Age of Human Rights Journal, Vol. 15, December 2020, pp. 51-72, https://doi.org/10.17561/tahrj.v15.
• Belik Mahmut R., Devletlerin Harp Salâhiyetini Tahdidi ve Milletlerarası İhtilâfların Sulh Yolu ile Halli Usulleri, Birinci Cilt, 2. Baskı, İÜHF Yayınları, İstanbul, 1957.
• Bercovitch Jacob, Jackson Richard and Wells Richard Dean, Conflict Resolution in The Twenty-firstCcentury: Principles, Methods, and Approaches, University of Michigan Press, 2009.
• Bilder Richard, ‘‘International dispute settlement and the role of international adjudication’’, Emory Journal of International Dispute Settlement, Vol.1, No.2, 1987, s.142-173.
• Blake Gerald H. and Topalovic Dusko, “The Maritime Boundaries of the Adriatic Sea”, Maritime Brifing, Eds., SCHOFIELD, Clive/KLEMENCIC, Mladen, Vol. 1, No. 8, 1996, International Boundaries Research Unit Department of Geography University of Durham, https://www.durham.ac.uk/media/durhamuniversity/research-/research-centres/ibru-centre-for-bordersresearch/maps-and-databases/publications-database/MaritimeBriefings-(Vol.-1-no.-8).pdf,
• BM Anlaşması, United Nations Charter (full text) | United Nations.
• BM Anlaşması, United Nations Charter (full text) | United Nations.
• BM Güvenlik Konseyi Kararı 245 (1967), BM Güvenlik Konseyi Kararı 731 (1992), BM Güvenlik Konseyi Kararı 1353 (2001), BM Güvenlik Konseyi Kararı 1701 (2006), BM Genel Kurulu Kararı 57/18 (2002), BM Genel Kurulu Kararı 66/129 (2012), BM Genel Kurulu Kararı 67/104 (2012), BM Genel Kurulu Kararı 68/303 (2014), BM Genel Kurulu Kararı 70/304 (2016).
• BM Güvenlik Konseyi., https://www.un.org/securitycouncil/, Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• Brysk Alison and Jimenez Arturo, ‘‘The Globalization of Law: Implications for the Fulfillment of Human Rights’’, Journal of Human Rights, Vol.11, No.1, 2012, pp.4-16
• Büyük Mehmet Emin, ‘‘Modern Uluslararası Tahkimin Gelişiminde Jay Andlaşması’nın Yeri’’, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Sayı 50, 2022, 443-472.
• Chinkin C. M and Sadurska Romana, “Learning about International Law through Dispute Resolution.”, The International and Comparative Law Quarterly, Vol. 40, No.3, 1991, pp. 529–550.
• Mehmet Oytun Cibaroğlu ve Bahattin Yalçınkaya, "Belge ve Arşiv Yönetimi Süreçlerinde Büyük Veri Analitiği Ve Yapay Zekâ Uygulamaları." Bilgi Yönetimi 2, 1, 2019, s.44-58.
• Crawford James, Brownlie's principles of public international law, Oxford University Press, USA, 2019. Çelik Sadullah ve Akdamar Emrah, "Büyük Veri ve Veri Görselleştirme." Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi S.65, 2018, s.253-264.
• Çırak Ezgi, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Çerçevesinde Adil Yargılanma Hakkının Uygulanma Alanı”, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş TEZCAN’a Armağan, C.21, Özel S., 2019, s. 997-1028.
• Darfur (ICC-02/05), https://www.icc-cpi.int/sites/default/files/CourtRecords/CR2009_01517.PDF, Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• Doğan Korcan ve Arslantekin Sacit, Büyük Veri: Önemi, Yapısı ve Günümüzdeki Durum. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 2016, 56.1, s.115-36.
• Dülger Murat Volkan, ‘‘İnsan Hakları Ve Temel Hak Ve Özgürlükler Bağlamında Kişisel Verilerin Korunması’’, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, 2018, s.71-144.
• Erdal Muhammed, “Uluslararası Uyuşmazlıkların Barışçıl Çözümüne İlişkin Bir Müessese: Sürekli Hakemlik Mahkemesi”, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 19, Özel Sayı, 2017, s. 2871-2892.
• Erdoğan Gökhan, ‘‘Yapay Zekâ Ve Hukukuna Genel Bir bakış’’, Adalet Dergisi, Sayı 66, 2021, s.117-192.
• Erkiner Hakkı Hakan, ‘‘Birleşmiş Milletler Uluslararası Adalet Divanı Kararlarının Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Aracılığıyla Uygulatılması’’, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 23, Sayı 2, 2017, 87-102.
• Erkiner Hakkı Hakan, ‘‘Uluslararası Sorumluluk Hukukunda Devletlerarası Zararlara Yönelik Tazminatın Belirlenmesi’’, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, Sayı 1, 2022, s.1-30.
• European Court of Human Rights, ‘‘Individual Applications’’, https://www.echr.coe.int/Pages/home.aspx?p=applicants&c=#n1368718271710_pointer, Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• European Court of Human Rights, https://www.echr.coe.int/Documents/Leaflet_AI_ENG.pdf; Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• Evrin Volkan ve Demirer Mehmet, ‘‘Kurumsal Bilgi Güvenliği Süreç Çalışmaları: ISO/IEC-27001 Örneği. IV. Ağ ve Bilgi Güvenliği Sempozyumu’’, Atılım Üniversitesi, Ankara, 2011, s.25-30.
• Erdoğan, Feyiz, Uluslararası Hukuk ve Tahkim, Seçkin Yayınları, Ankara, 2004.
• Goodman Sarah J., ‘‘The Effectiveness of the International Criminal Court: Challenges and Pathways for Prosecuting Human Rights Violations’’, Inquiries Journal, Vol.12, No.9, 2020.
• Gözlügöl Said Vakkas, ‘‘Uluslararası hukuk boyutuyla hukukun üstünlüğü’’, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 17, Sayı 2, 2013, s.1423-1454.
• Gül Hüseyin, ‘‘Dijitalleşmenin Kamu Yönetimi Ve Politikaları İle Bu Alanlardaki AraştırmalaraEtkileri’’, Yasama Dergisi, Sayı 36, 2018, s.5-26.
• Gülçür Abdulkadir, ‘‘Küreselleşmenin Hukuki Boyutları ve Birleşmiş Milletler İhtisas Kuruluşları ile Uluslararası Adalet Divanı’nın Devletlerin Egemenliği Üzerindeki Etkisi’’, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 25, Sayı 2, 2019, s.808-832.
• Gülçür Abdulkadir, ‘‘Küreselleşmenin Hukuki Boyutları ve Birleşmiş Milletler İhtisas Kuruluşları ile Uluslararası Adalet Divanı’nın Devletlerin Egemenliği Üzerindeki Etkisi’’ Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 25, Sayı 2, 2019, s.808-832.
• Gür Berna Akçalı, ‘‘Uluslararası Hukuk ve AB Hukuku Boyutuyla Kişisel Verilerin Yurt Dışına Aktarılması’’, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 25, Sayı 2, 2018, s.850-872.
• Gürdal Elif, ‘‘Dijital diplomatlar: Dijital diplomaside yeni nesil diplomatlar’’, Bitlis Eren Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik İzdüşüm Dergisi, , Cilt 6, Sayı 1, 2021, s.114-127.
• Hollis Duncan B. and Tikk Eneken, "Peaceful Settlement in International Law", Tex. Int'l LJ No.57, 2021, pp.133-184.
• How Corporations Get Away With Environmental and Human Rights Abuses", Harvard Business Review, https://hbr.org/2019/11/how-corporations-get-away-with-environmental-and-human-rights-abuses, Shell faces historic legal action in the Netherlands over fossil fuel emissions", The Guardian, https://www.theguardian.com/business/2019/apr/05/shell-faces-legal-action-in-the-netherlands-over-fossil-fuel-emissions, ICSID Cases and Claims", International Centre for Settlement of Investment Disputes, https://icsid.worldbank.org/en/Pages/cases/casedetail.aspx?CaseNo=ARB/17/44, Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• Humble Kristian P., ‘‘International Law, Surveillance And The Protection Of Privacy’’, The International Journal of Human Rights, Cilt 25, Sayı 1, 2021, pp.1-25.
• Hurd Ian, “Law and the Practice of Diplomacy”, International Journal, Vol.66, No.3, 2011, pp. 581–96.
• Huth Paul K., et al. “Does International Law Promote the Peaceful Settlement of International Disputes? Evidence from the Study of Territorial Conflicts since 1945.” The American Political Science Review, Vol. 105, No. 2, 2011, pp. 415–36.
• International Centre for Settlement of Investment Disputes, ‘‘ICSID Overview., https://icsid.worldbank.org/about/overview’’, Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• International Centre for Settlement of Investment Disputes, ‘‘ICSID Overview’’, https://icsid.worldbank.org/about/overview, Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• International Chamber of Commerce, ‘‘ICC Arbitration and ADR’’ https://iccwbo.org/dispute-resolution-services/arbitration-and-adr/, Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• International Chamber of Commerce, ‘‘ICC Arbitration and ADR’’, https://iccwbo.org/dispute-resolution-services/arbitration-and-adr/, Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• International Court of Justice, https://www.icj-cij.org/files/case-related/179/179-20210406-ORA-01-00-EN.pdf., Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• International Court of Justice. "Jurisdiction of the Court." https://www.icj-cij.org/en/jurisdiction, Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• International Criminal Court, https://www.icc-cpi.int/Pages/item.aspx?name=pr1468; Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• International Criminal Court, https://www.icc-cpi.int/Pages/item.aspx?name=pr1468, Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• Karaoğlu Ali Osman, ‘‘Uluslararası Adalet Divanı Danışma Görüşlerinde Yetki ve Devletin Sorumluluğu Tartışması’’, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 30, Sayı 3, 2022, s.1409-1435.
• Karasoy Hasan ve Babaoğlu Pelin, ‘‘Türkiye’de Elektronik Devletten Dijital Devlete Doğru’’, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 12, Sayı 23, 2020, s. 397-416.
• Kaya İslam Safa, ‘‘Uluslararası Örnekler Çerçevesinde Uluslararası Uyuşmazlıkların Barışçı Çözüm Yolları’’, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, Cilt 7, Sayı 2/1, 2017, s. 153-163.
• Kayacan Şehriban ve Baysal Deren, ‘‘Büyük Veride Mahremiyete Yönelik Etik Tartışmalara Göstergebilimsel Yaklaşım: The Entire History Of You”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 1, Sayı 45, 2023, s.189-235.
• Kenya (ICC-01/09), https://www.icc-cpi.int/sites/default/files/CourtRecords/CR2010_02409.PDF, Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• Kırdım Şahin Eray, ‘‘Uluslararası Örgütlenmenin Gelişimine Retrospektif Bir Bakış: On Dokuzuncu Yüzyılın Alametifarikası’’, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 46, 2021, 451-466.
• Kongo (Bemba) (ICC-01/05)., https://www.icc-cpi.int/sites/default/files/CourtRecords/CR2009_04528.PDF, Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• Kongo (Katanga) (ICC-01/04-01), https://www.icc-cpi.int/sites/default/files/CourtRecords/CR2007_03883.PDF, Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• Kongo (Lubanga) (ICC-01/04), https://www.icc-cpi.int/sites/default/files/CourtRecords/CR2012_03942.PDF, Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• Kuruca Yasemin, Üstüner Murat ve Şimşek Işıl, ‘‘Dijital Pazarlamada Yapay Zekâ Kullanımı: Sohbet Robotu (Chatbot)’’, Medya ve Kültür, Cilt 2, Sayı 1, 2022, s.88-113.
• Lauterpacht H., “The Doctrine of Non-Justiciable Disputes in International Law.” Economica, No. 24, 1928, pp. 277–317.
• Lutz Robert E., “Perspectives on the World Court, the United States, and International Dispute Resolution in a Changing World”, The International Lawyer, Vol.25, No.3, 1991, pp.675–711.
• Majinge Charles Riziki, ‘‘Emergence Of New States İn Africa And Territorial Dispute Resolution: The Role Of The International Court Of Justice’’, Melbourne Journal of International Law, Vol.13, No.1, 2012, pp.462-504.
• Mani Rama, ‘‘Conflict resolution, justice and the law: Rebuilding the rule of law in the aftermath of complex political emergencies’’, International Peacekeeping, Vol.5, No.3, 1998, pp.1-25.
• Minsky Marvin, “Semantic Information Processing”, Cambridge, MA: MIT Press, 1968.
• Orallı Levent Ersin, ‘‘Uluslararası Krizler ve Bağımsız Soruşturma Komisyonları’’, Güvenlik Bilimleri Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, 2014, s.91-118.
• Özbay İbrahim ve Erdem Murat, "Bir Kurumsal Tahkim Merkezi Örneği: İberoamerikan Tahkim Merkezi." Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, S.42, 2020, s.449-470.
• Özcan Ali, ‘‘Büyük veri: Fırsatlar ve tehditler’’, TRT Akademi, Cilt 6, Sayı 11, 2021, s.10-31.
• Özturanlı Beyza, ‘‘Uluslararası Hukukta Disiplinler Arası İşbirliğine Önemli Bir Örnek: İran-ABD İddiaları Hakem Mahkemesi’’, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 4, 2016, 35-61.
• Öztürk Yasin, Uluslararası Hukukta Çatışma ve Çözümü, Teoriden Pratiğe Uluslararası Çatışma, Ed. Muhittin DEMİRAY, Sevil ŞAHİN. Orion Yayıncılık, Ankara, 2022.
• Pehlivan Oğuz Kaan, ‘‘Uluslararası Adalet Divanı’nda Görülen Davalara Dostane Katılım (Amicus Curiae) ve Dostane Mütalaa (Amicus Brief) Usulü’’, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Sayı 38, 2019, s.315-342.
• Rasih Feridun SENCER, ‘‘Adil yargılanma hakkı’’, İzmir Barosu Dergisi, Cilt 78, Sayı 2, 2013, s.108-173.
• Schönberger, Viktor Mayer ve Kenneth Cukier, Büyük Veri-Yaşama, Çalışma ve Düşünme Şeklimizi Dönüştürecek Bir Devrim, Çev. Banu Erol, Paloma, İstanbul 2013.
• Selman, Öğüt, ‘‘Uluslararası Hukukta Barışçıl Çözüm Yolları Açısından Türkiye’nin Rusya-Ukrayna Arasındaki Arabuluculuğu’’. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 75, 2023, s. 475-493.
• Siblesz Hugo, “The Role of International Organizations in Fostering Legitimacy in Dispute Resolution”, International Organizations and the Promotion of Effective Dispute Resolution: AIIB Yearbook of International Law 2019, edited by Peter Quayle and Xuan Gao, Vol. 2, Brill, 2019, pp. 77–89.
• Sinha Dilip, “International Dispute Settlement Mechanisms and India-Pakistan Disputes”, Indian Foreign Affairs Journal, Vol. 12, No. 3, 2017. 202–214.
• Susskind Lawrence and Ali Saleem, ‘‘The Role of Alternative Dispute Resolution in International Law’’, Virginia Journal of International Law, Vol.44, No.1, 2004, pp.89-172.
• Şahin Sevil, Uluslararası Çatışma Çözümü ve Arabuluculuk- Kıbrıs Sorununda BM Genel Sekreterlerinin Arabuluculuk Çabaları, Orion Kitabevi, Ankara, 2022.
• Tutak Eda, ‘‘Uluslararası Deniz Hukukunda Deniz Uyuşmazlıklarının Çözümüne İlişkin En Etkin Başvuru Yolunun Bulanık AHP Yaklaşımıyla Belirlenmesi’’, Paradigma, Sayı 11.1, 2022, s.1-20.
• UN Human Rights Council, "Report of the Independent International Commission of Inquiry on the Syrian Arab Republic", A/HRC/22/59, 2013.
• United Nations Audiovisual Library of International Law, ‘‘Disputes between States’’, https://legal.un.org/avl/ls/Disputes_between_States.html., Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• United Nations Audiovisual Library of International Law, ‘‘Disputes between States and International Organizations’’, https://legal.un.org/avl/ls/Disputes_between_States_and_IOs.html, Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• United Nations Audiovisual Library of International Law, ‘‘Disputes between States. https://legal.un.org/avl/ls/Disputes_between_States.html’’, Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• United Nations Audiovisual Library of International Law., ‘‘Disputes between States and International Organizations’’, https://legal.un.org/avl/ls/Disputes_between_States_and_IOs.html., Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• United Nations Human Rights Council. ‘‘Complaint Procedure and Special Procedures Mandate Holders’’, https://www.ohchr.org/EN/HRBodies/HRC/ComplaintProcedure/Pages/HRCComplaintProcedureIndex.aspx., Erişim Tarihi: 19.05.2023. United Nations Security Council Resolution 2166 (2014): http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES/2166(2014)., Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• United Nations, "Methods of dispute settlement" (2022), https://www.un.org/en/sections/issues-depth/dispute-settlement-methods-dispute-settlement/, European Union External Action, "Alternative Dispute Resolution" (2022), https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage/9467/alternative-dispute-resolution_en., Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• Ünsal Çağrı Zeybek, ‘‘Google’ın Yeni Gizlilik Politikası Google Inc. Tarafından 1 Mart 2012 Tarihinde Yayımlanan Politikasının Kişisel Verilerin Korunması İlkeleri İle Uyumluluğu Ve Avrupa Birliği’nin 95/46/EC Sayılı Veri Koruma Direktifi Açısından Değerlendirilmesi’’, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı1, 2013, s.99-124.
• Ünver Mustafa, Canbay Cafer ve Mirzaoğlu Ayşe Gül, ‘‘Siber Güvenliğin Sağlanması: Türkiye’deki Mevcut Durum Ve Alınması Gereken Tedbirler’’, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), Ankara, Sayı 8, 2009.
• Zorlu Süleyman Emre, ‘‘Uluslararası Ceza Mahkemesinin Kuruluşunda Tarihsel Süreç ve BM Güvenlik Konseyi’nin Uluslararası Ceza Mahkemesinin İşleyişi Üzerindeki Yetkileri’’ Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 24, Sayı 2: 2016, s.111-150.