Yükseköğretim Öğrencilerinin Nükleer Santrale Yönelik Tutumları / Attitudes of Higher Education Students Towards Nuclear Power Plant

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 6, 172 - 186, 29.12.2023

Betül Şavklıyıldız Süleyman Akçay

https://doi.org/10.19160/e-ijer.1348658

Öz

Enerji, günümüz dünyasında bireylerin en önemli gereksinimlerinin başında yerini almıştır. Ayrıca ülkelerin ekonomik büyüme ve kalkınması enerji tüketimleriyle doğrudan ilişkilidir. Gelişmiş ülkelerin enerji kaynağı ağırlıklı biçimde fosil yakıtlardan gelmektedir. Fosil yakıtların kullanımı ise birçok çevre sorununa neden olmaktadır. Bu sorunlar arasında yüksek karbondioksit salınımı büyük önem taşımaktadır. Yüksek karbondioksit salınımının bir sonucu olarak ortaya çıkan küresel ısınma, dünyada sürdürülebilir bir yaşamı ciddi anlamda tehdit etmektedir. Nükleer enerji ise atmosfere sera gazı salınımı yapmaz. Muhtemelen bu sebeple gelişmiş ülkeler hala nükleer santrallerini korumaktadırlar. Bu araştırmada, yükseköğretim öğrencilerinin nükleer santrale yönelik tutumlarının nasıl olduğu ve çeşitli değişkenlere göre değişimi incelenmiştir. Çalışma nicel araştırma desenlerinden tarama yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak “Nükleer Santrale Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçek nükleer santrallere karşı tutumu “olumlu” ve “olumsuz” tutum olarak iki boyutta ele almaktadır. Ölçek, beşli likert tipte 21 madde içermektedir. Araştırmada Türkiye genelinde farklı demografik özelliklere sahip 519 yükseköğretim öğrencisinden (lisans, yüksek lisans, doktora) veri toplanmıştır. Bunlardan 287’si lisans, 180’i yüksek lisans ve 52’si doktora öğrencisidir. Araştırma sonucunda erkek katılımcıların nükleer santrallere yönelik tutumlarının her iki boyutttada anlamlı biçimde farklılaştığı tespit edilmiştir. Olumlu tutum boyutunda erkekler anlamlı biçimde yüksek ortalamaya sahipken olumsuz tutum boyutunda anlamlı biçimde düşük ortalamaya sahiptir. Yükseköğretim öğrencilerinin öğrenim düzeylerine ve yaş değişkenine göre nükleer santrale yönelik tutumları arasında ise anlamlı bir farklılık yoktur. Üniversitenin bulunduğu yerleşim birimine göre nükleer santrale yönelik tutumlar istatistiksel olarak anlamlı biçimde farklılaşmamaktadır. Bilimsel dergilere üye olan yükseköğretim öğrencilerinin olmayanlara göre nükleer santrale yönelik tutumları açısından sadece ikinci boyutta (olumsuz tutum) istatistiksel anlamlı bir farklılık vardır. Bu fark bilimsel dergilere üye olanlar lehinedir. Enerji konularına karşı ilgi değişkeni açısından gruplar arasında ölçeğin ikinci (olumsuz tutum) boyutunda istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur. Bu anlamlı fark enerji konularına karşı ilgisi olanlar lehinedir. Son olarak çalışma ilgili literatür çerçevesinde tartışma ve öneriler ile sonlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yükseköğretim, Enerji, Tutum, Nükleer enerji

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

YOK

Attitudes of Higher Education Students Towards Nuclear Power Plant / Yükseköğretim Öğrencilerinin Nükleer Santrale Yönelik Tutumları

Öz

The energy source of developed countries comes mainly from fossil fuels. The use of fossil fuels causes many environmental problems. In this research, the attitudes of higher education students towards nuclear power plants and their changes according to various variables were examined. The study was carried out using the survey method, one of the quantitative research designs. “Attitude Scale Towards Nuclear Power Plants” was used as a data collection tool. The scale considers the attitude towards nuclear power plants in two dimensions: "positive" and "negative" attitude. In the study, data was collected from 519 higher education students (undergraduate, master's, doctoral) with different demographic characteristics across Turkey. As a result of the research, it was determined that the attitudes of male participants towards nuclear power plants differed significantly. While men have a significantly higher average in the positive attitude dimension, they have a significantly lower average in the negative attitude dimension. There is no significant difference between the attitudes of higher education students towards nuclear power plants according to their education levels and age variables. Attitudes towards nuclear power plants do not differ statistically significantly depending on the location where the university is located. There is a statistically significant difference only in the second dimension (negative attitude) in terms of the attitudes of higher education students who are members of scientific journals towards nuclear power plants compared to those who are not. This difference is in favor of those who subscribe to scientific journals. In terms of the interest towards energy issues variable, a statistically significant difference was found between the groups in the second (negative attitude) dimension of the scale. This significant difference is in favor of those who are interested in energy issues. Finally, the study was concluded with discussions and suggestions within the framework of the relevant literature.

Anahtar Kelimeler

Higher Education, Energy, Attitude, Nuclear energy

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Ali, M., & Seraj, M. (2022). Nexus between energy consumption and carbon dioxide emission: Evidence from 10 highest fossil fuel and 10 highest renewable energy-using economies. Environmental Science and Pollution Research, 29(58), 87901-87922. https://doi.org/10.1007/s11356-022-21900-9
• Arikawa, H., Cao, Y., & Matsumoto, S. (2014). Attitudes toward nuclear power and energy-saving behavior among japanese households. Energy Research & Social Science, 2, 12-20. DOI: 10.1016/j.erss.2014.04.002
• Ateş, H. & Saraçoğlu, M. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının gözünden nükleer enerji. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 175-193.
• Atila, B. (2004) Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin nükleer konulardaki bilgi birikimi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Ayvacı, H. S., & Bakırcı, H. (2012). Determining the opinions of students from different grades about nuclear energy. Energy Education Science and Technology Part b-Social and Educational Studies, 4(3), 1253-1268.
• Birdsall, S. (2022). Socioscientific ıssues, scientific literacy, and citizenship: Assembling the puzzle pieces. In Hsu, Y. S., R. Tytler, & P. J. White (Eds.) Innovative approaches to socioscientific ıssues and sustainability education: linking research to practice (pp. 235-250). Singapore: Springer.
• Bodzin, A. (2012). Investigating urban eighth-grade students’ knowledge of energy resources. International Journal of Science Education, 34, 1255-1275. https://doi.org/10.1080/09500693.2012.661483
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde veri analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çepni, Z., & Geçit, Y. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyobilimsel konulara yönelik tutum ve görüşleri. lnternational Journal of Geography and Geography Education, 42, 133-154. https://doi.org/ 10.32003/igge.732782
• Demirbağ, A. İ. (2013). Yerel bir kaynağımız olarak toryum madeninin nükleer enerji üretiminde kullanılabilirliğinin incelenmesi ve fizibilite analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Dikmenli, Y., Öztürk Demirbaş, Ç., & Gafa, İ. (2019). Öğretim elemanlarının Türkiye'de nükleer enerjiye yönelik görüşleri. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(Özel Sayı), 254-272. https://doi.org/10.30855/gjes.2019.os.01.014
• Dünya Enerjisinin İstatistiksel İncelemesi (2023). Statistical review of world energy. https://www.energyinst.org/statistical-review/resources-and-data-downloads adresinden 08 Eylül 2023 tarihinde edinilmiştir.
• Ege, A. (2019). Nükleer enerji: Atomdan elektriğe sağlıktan silaha. Ankara: Hece Yayınları.
• Erkol, M. & Gül, Ş. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel konulara yönelik tutumları. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(1), 9-21.
• Eş, H. & Varol, V. (2019). Fen bilgisi öğretmenliği ve ilahiyat öğrencilerinin nükleer santral sosyo-bilimsel konusuyla ilgili informal argümanları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 437-454. https://doi.org/10.17860/mersinefd.533013
• Farhani, S., & Ben Rejeb, J. (2012). Link between economic growth and energy consumption in over 90 countries. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business (IJCRB), 3(11), 282-297.
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill.
• Gökmen, A., Atik, A. D., Ekici, G., Çimen, O., & Altunsoy, S. (2010). Analysis of high school students’ opinions on the benefits and harms of nuclear energy in terms of environmental values. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 2350-2356.
• Güllü, M. & Güngül, M. (2019). Türkiye’de nükleer enerjiye geçişin ekonomi ve çevre üzerindeki etkisi: ABD, Fransa ve Japonya örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(3), 466-483.
• Gülsoy, A. & Topal, M. H. (2018). Değerlerin, risk algısının ve nükleer farkındalığın nükleer santrallerin sosyal kabulü üzerindeki etkisi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 423-444.
• Gürbüzkol, R. & Bakırcı, H. (2020). Fen bilimleri öğretmenlerinin sosyobilimsel konular hakkındaki tutum ve görüşlerinin belirlenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 870-893. https://doi.org/10.33711/yyuefd.751857
• Hao, Y., Guo, Y., Tian, B., & Shao, Y. (2019). What affects college students’ acceptance of nuclear energy? evidence from china. Journal of Cleaner Production, 222, 746-759. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.03.040
• Harmanda, B. G. (2020). Türkiye ve nükleer enerji: güvenlik odaklı strateji tercihi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep, Türkiye.
• Harunoğulları, M. (2019). Nükleer enerji ve geleceği, Coğrafi Bilimler Dergisi, 17(1), 110-145, https://doi.org/ 10.33688/aucbd.554906
• Karagöz, C. (2007). Kimya öğretmen adaylarının nükleer enerjiye karşı ilgi ve tutumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Khan, M. K., Khan, M. I., & Rehan, M. (2020). The relationship between energy consumption, economic growth and carbon dioxide emissions in Pakistan. Financial Innovation, 6, 1-13. https://doi.org/10.1186/s40854-019-0162-0
• Küçük, H., Güven, G., & Aycan, H. Ş. (2015). Developing a holistic measurement on nuclear issues for preservice science teachers. Journal of Turkish Science Education, 12, 85-98.
• Lee, L. S., & Yang, H. C. (2013). Technology teachers attitudes toward nuclear energy and their ımplications for technology education. paper presented at the pupils' attitude towards technology (PATT). technology education for the future. Paper presented at the meeting of the 27th A Play on Sustainability Conference, Christchurch, New Zealand.
• Leech, N., Barrett, K., & Morgan, G. A. (2013). SPSS for intermediate statistics: Use and interpretation. London: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Li, Y., & Guo, M. (2021). Scientific literacy in communicating science and socio-scientific issues: prospects and challenges. Frontiers in Psychology, 12, 758000. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.758000
• Mert, S. O. & Küp Aylıkcı, N. (2020). Nükleer enerji santrallerinin Türkiye turizmi üzerine etkisinin Dünya örnekleri üzerinden incelenmesi. International Journal of Contemporary Tourism Research, 4(2), 135-142. https://doi.org/10.30625/ijctr.760536
• Odonkor, S. T. & Adams, S. (2020). An assessment of public knowledge, perception and acceptance of nuclear energy in Ghana. Journal of Cleaner Production, 269, 122279. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.122279
• Özdemir, N. & Çobanoğlu, E. O. (2008). Türkiye’de nükleer santrallerin kurulması ve nükleer enerji kullanımı konusundaki öğretmen adaylarının tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 218-232.
• Özdemir, N. (2014). Sosyo bilimsel esaslar çerçevesinde sosyo bilimsel konuları tartışma tutumları nasıl etkiler? Nükleer santraller. Electronic Turkish Studies, 9(2). 1197-1214.
• Rani, T., Wang, F., Rauf, F., Ain, Q. U., & Ali, H. (2023). Linking personal remittance and fossil fuels energy consumption to environmental degradation: evidence from all SAARC countries. Environment, Development and Sustainability, 25(8), 8447-8468. https://doi.org/10.1007/s10668-022-02407-2
• Satır Reyhan, A. & Reyhan, H. (2016). Küresel ısınmanın nedenleri, sonuçları, çözümleri üzerine yeni değerlendirmeler. Memleket Siyaset Yönetim, 11(26), 1-24.
• Sevim, S. & Ayvacı, H. Ş. (2020). Öğretmen adaylarının sosyo-bilimsel konulardaki inançları: nükleer enerji. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 5(1), 25-39.
• Sinn, H. W. (2016). Yeşil paradoks: küresel ısınmaya arz yanlı yaklaşım. (Çev. M. E. Dinçer). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Sultansoy, S. (2017). Yeşil nükleer enerji: Toryum. R. Akkaş (Ed.), Trans pasifik ortaklığı, Asya ülkeleri ve Türkiye (ss. 33-44). İstanbul: Tasam Yayınları.
• Sürmeli, H., Duru, N. & Duru, R. (2017). Nükleer enerji ve nükleer santraller konusuna yönelik öğretmen tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 11(1), 293-319. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.356156
• Şenyuva, E., & Bodur, G. (2016). Üniversite öğrencilerinin nükleer santrallere ilişkin görüşleri ile çevre okuryazarlık düzeyleri ilişkisi. Journal of Kırşehir Education Faculty, 17(1), 19-37.
• Tekgöz, S. T., & Yalman, F. E. (2020). Nükleer santraller hakkında fen bilgisi öğretmenlerinin görüşü: akkuyu örneği. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 144-158. https://doi.org/10.21666/muefd.706847
• Üner, S., Kan, A. ve Akkuş, H. (2017). Nükleer santrale yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 4, 33-48.
• Wang, Q., Su, M., Li, R., & Ponce, P. (2019). The effects of energy prices, urbanization and economic growth on energy consumption per capita in 186 countries. Journal of Cleaner Production, 225, 1017-1032. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.04.008
• Xu, X., Wei, Z., Ji, Q., Wang, C., & Gao, G. (2019). Global renewable energy development: influencing factors, trend predictions and countermeasures. Resources Policy, 63, 101470. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.04.008
• Yalçın, M. (2022). Fosil yakıt tüketimi, yenilenebilir enerji ve ekonomik büyüme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Karaman, Türkiye.
• Yang, J., Wang, J., Zhang, X., Shen, C., & Shao, Z. (2022). How Social Impressions Affect Public Acceptance of Nuclear Energy: A Case Study in China. Sustainability, 14(18), 11190. https://doi.org/10.3390/su141811190
• Yavuz, Ö., & Yüce, M. R. (2017). Nükleer risk algısı ve sosyal kabul arasındaki ilişki: acil yardım ve afet yönetimi bölümü öğrencileri üzerine bir araştırma. Hastane Öncesi Dergisi, 2, 11-22.
• Yenilmez Türkoğlu, A., & Öztürk, N. (2019). Sosyo-bilimsel konulara ilişkin fen bilgisi öğretmen adaylarının zihinsel modelleri. Başkent University Journal of Education, 6(1), 127-137.