Sosyal bilgiler dersi öğretim programının sürdürülebilir kalkınma eğitimi açısından incelenmesi

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 2, 49 - 65, 01.10.2011

Mehmet Fatih Kaya Necati Tomal

Öz

Bu araştırmada, Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nı oluşturan temel ögeler ve
programda her sınıf kademesi için ayrı olarak belirlenen kazanımlar; sürdürülebilir kalkınma
eğitimine olan katkıları ortaya konacak şekilde incelenerek, sosyal bilgiler eğitiminin sürdürülebilir
kalkınma eğitimi açısından önemi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırma nitel bir desene sahip
olup, doküman ve içerik analizine uygun olarak yapılmıştır. Araştırma sonucunda Sosyal Bilgiler
Dersi Öğretim Programı’nda sürdürülebilir kalkınma, kültürel sürdürülebilirlik, sürdürülebilir
ekonomi (sürdürülebilir kalkınma), doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı, sürdürülebilir barış,
yaşam alanlarının sürdürülebilirliği, sürdürülebilir toprak kullanımının ön plana çıktığı tespit
edilmiştir. Programının sürdürülebilir kalkınma eğitimine katkı sağlayacak şekilde hazırlanmış titiz
bir çalışma ürünü olmasına karşın programın eksik yanlarının da bulunduğu tespit edilmiş ve bu
doğrultuda önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Kalkınma Eğitimi, Sosyal Bilgiler Öğretim Programı, Sosyal Bilgiler Eğitimi

Examination of the social sciences education program in the context of sustainable development training

Öz

In this study, revealing the importance of social sciences education for sustainable
development training by examining the basic elements that form social sciences education and
achievements specified individually for each grade of the program, in a way that reveals their
contribution to sustainable development training. The study has a qualitative pattern and was
performed in accordance with document and content analysis. As a result of the study, it has been
determined that sustainable development, cultural sustainability, sustainable economics (sustainable
development), sustainable use of natural sources, sustainable peace, sustainability of residence areas
and sustainable land use come into prominence in sustainable development training. Despite being an
attentive study that will contribute to sustainable development training, there are some limitations
and in relation to these, some suggestions have been put forth.

Anahtar Kelimeler

Sustainable development education, Social sciences education program, social science education

Kaynakça

• Akıllı, H., Kemahlı, F., Okudan, K. & Polat, F. (2008). Ekolojik ayak izinin kavramsal içeriği ve Akdeniz üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesinde bireysel ekolojik ayak izi hesaplaması. Akdeniz İ. İ. B. F. Dergisi, 15, 1‐25.
• Alım, M. (2006). Avrupa birliği üyelik sürecinde Türkiye’de ve ilköğretimde çevre eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (2), 599‐616.
• Alkış, S. & Öztürk, M. (2007). Sustainable development in opinions of primary student teachers and pre‐service teacher education in Turkey. Geographiedidaktische Forschungen, 42, 134‐143.
• Alkış, S. (2008). Education for sustainable development in Turkey. Bildung für Nachaltige Entwicklung, 30 (2), 597‐608.
• Atasoy, E. & Ertürk, H. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir alan araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1), 105‐122.
• Brinkman, M. (2006). Glossar nachhaltigkeit. Viertel Jahr Schrift Für Wissenschaftlische Pädagogik, 2, 288‐304. http://home.ph‐freiburg.de. İndirme Tarihi: 15.05.2011.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çabuk, B. & Karacaoğlu, Ö. C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36 (2), 189‐198.
• Erdoğan, M., Kostova, Z. & Marcinkowski, T. (2009). Components of environmental literacy in elementary sciences education curriculum in Bulgaria and Turkey. Eurasia Journal of Mathematics, Sciences and Technology Education, 5 (1), 15‐26.
• Ersoy, A. F. & Kaya, E. (2009). Sosyal bilgiler dersi öğretim programının (2004) uygulama sürecine ilişkin öğrenci görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17 (1), 71‐86.
• Girgin, M. (2010). Coğrafya programının (2005) kavramsal yapısı. Doğu Coğrafya Dergisi, 15 (23), 145–156.
• Haan, G. & Harenberg, D. (1999). Bildung für nachhaltige entwicklung. Materialen zur Bildungsplanung und zur Forschungsförderung, Heft 72. Bonn: Bund‐Lander‐ Kommission. http://www.blk‐bonn.de. İndirme Tarihi: 10.05.2011.
• http://www.undp.org.tr/Gozlem3.aspx?WebSayfaNo=325. İndirme Tarihi: 01.05.2011. İncekara, S. (2009). Uluslar arası alanda coğrafya eğitimi araştırmaları ve Türkiye’den örnekler: mevcut durum ve gelecek yönler. Doğu Coğrafya Dergisi, 21, 123‐136.
• Köksal, M. S. (2006). Kavram öğretimi ve çoklu zekâ teorisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (2), 473‐480.
• Kışoğlu, M. (2009). Öğrenci merkezli öğretimin öğretmen adaylarının çevre okuryazarlığı düzeyine etkisinin araştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Linder, W. (2007). Bildung für nachhaltige entwicklung, ansichten und aussichten. Wien: Bundesministerium für Unterricht, Kunst und Kultur.
• MEB (2005). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzu (6. ve 7. sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
• Heinecke, M. (2009). Umweltbildung im geographieunterricht. eine schulbuch analyse. Masterarbeit im Studiengang “Master Of Education” am İnstitut für Didaktik der Naturwissenschaft. Fachgebiet Didaktik der Geographie. Hannover.
• Morgil, İ., Yılmaz, A. & Cingör, N. (2002). Fen eğitiminde çevre ve çevre koruma projesi hazırlamasına yönelik çalışma. 5. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi. 16‐18 Eylül, Ankara.