7036 SAYILI İŞ MAHKEMELERİ KANUNU ÇERÇEVESİNDE BİREYSEL İŞ UYUŞMAZLIKLARINDA ZORUNLU ARABULUCULUK

Yıl 2018, Cilt: XXII Sayı: 1-2, 209 - 261, 01.06.2018

Sedat Kaya

Öz

7036 sayılı İş Mahkemeleri kanunuyla birlikte belirli iş uyuşmazlıklarında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olunması dava şartı haline getirilmiştir. Çalışmamızda ilk olarak alternatif uyuşmazlık çözüm yollarından biri olan arabuluculuk yöntemi incelenmiştir. Daha sonra zorunlu arabuluculuk ve hak arama özgürlüğü ilişkisine değinilmiştir. Son olarak da uygulamada ortaya çıkması muhtemel çeşitli sorunlar hakkında değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Zorunlu arabuluculuk, iş uyuşmazlığı, hak arama özgürlüğü, alternatif uyuşmazlık çözümü, emredici yapı

COMPULSORY MEDIATION IN INDIVIDUAL LABOR DISPUTES ACCORDING TO CODE OF LABOUR COURTS NO. 7036

Öz

With Code of Labour Courts no. 7036 coming into force, in certain labor disputes, to mediate prior to litigation became a course of action. Initially in this work, mediation, a sort of alternative dispute resolution, is examined. Then the link between compulsory mediation and right to legal remedies is mentioned. Lastly, variety of issues likely to occur in practice are evaluated.

Anahtar Kelimeler

Compulsory mediation, Labor dispute, Right to legal remedies, Alternative dispute resolution, Imperative structure

Kaynakça

• Akan, Pınar: Arabuluculuk ve Deniz Hukukundan Doğan İhtilaflara Uygulanması, Ankara: Adalet Yayınları, 2013.
• Akil, Cenk/Gül, Akif: ‘’ Yargıtay’ ın Genel Haciz Yoluyla İlamsız Takibe Başvuru Hakkına İlişkin Olarak Vermiş Olduğu Bazı Kararlar Üzerine Düşünceler’’, Yargıtay Dergisi, C. 43, S. 3, 2017, ss. 55-610.
• Akyol Arslan, Leyla: “6225 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun 15’inci Maddesi İle Arabulucunun Çözüm Önerisi Getirebilmesine Olanak Sağlayan Yeni Düzenlemenin Değerlendirilmesi”, Terazi Hukuk Dergisi, C.13, S. 145, 2018, s. 29-44.
• Aras, Bahattin: ‘’Genel Olarak Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ve Temel Özellikleri,’’ Adalet Dergisi, S. 35, 2009, ss. 58-70.
• Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder/Taşpınar Ayvaz, Sema/ Hanağası, Emel: Medeni Usul Hukuku, 4.Baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2018.
• Azaklı Arslan, Betül: Medeni Usul Hukuku Açısından Zorunlu Arabuluculuk, Ankara: Yetkin Yayınları, 2018.
• Bilge, Turgay: “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Açısından Kamu Düzeni Kavramı”, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Sempozyumu I (edt. Yasemin Işıktaç), İstanbul: Sümer Kitapevi, 2014, ss. 93-114.
• Budak, Ali Cem: Medeni Usul Hukukunda Üçüncü Kişilerin Haklarının Korunması, İstanbul: Beta Yayınları, 2000.
• Budak, A. Cem/Karaaslan, Varol: Medeni Usul Hukuku 2. baskı, Ankara: Adalet Yayınları, 2018.
• Bulur, Alper: ‘’Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ve Arabuluculuk Yöntemi’’, ABD, Y. 65, S. 4, 2007, ss. 30-46.
• Bulur, Alper: ‘’Avukatlık Kanunu m. 35/A ’nın Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları Çerçevesinde İrdelenmesi ve Bir Düzenleme Önerisi’’, TBBD, S. 89, 2010, ss. 196-241.
• Canbolat, Talat (edt.): İş Hukukunda Arabuluculuk Uzmanlık Eğitimi Kaynak Kitabı, http://www.adb.adalet.gov.tr/ (E.T. 15.02.2018).
• Çalışır, Kurtuluş: Arabuluculuk, Ankara: Adalet Yayınları, 2015.
• Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen/Canpolat, Talat: İş Hukuku Dersleri, 28. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları, 2015.
• Çelikoğlu, Cengiz Topel: 6325 sayılı HUAK’a Göre Arabuluculuk Yoluna Başvurulması ve Çözüm Anlaşmasının Mahkeme ve İcra Usulleri İle İlişkisi, Ejder Yılmaz’a Armağan, C. 1, Ankara: Yetkin Yayınları, ss. 669-719.
• Doğan Yenisey, Kübra: “İş Yargısında Zorunlu Arabuluculuk’’, (edt. K. Doğan Yenisey) İş Mahkemeleri Kanunu Tasarı Taslağının Değerlendirilmesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği 40. Yıl Uluslararası Toplantısı, (14 Mayıs 2016, İstanbul), TİSK, Ankara, 15 Kasım 2016, ss. 167-193.
• Dür, Orhan: Arabuluculuk Faaliyeti ve Arabulucuların Hak ve Yükümlülükleri, Ankara: Adalet Yayınları, 2017.
• Erdemir, Aymelek: “Uyuşmazlık Çözüm Yöntemi Olarak Arabuluculuk ve İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 12, S. 132, Ağustos 2017, ss. 70-81.
• Erdoğan, Ersin: “7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nda Öngörülen Zorunlu Arabuluculuk ve Hak Arama Özgürlüğü Açısından Değerlendirilmesi”, İSGHD, C. 14, S. 55, 2017, s. 1211-1242.
• Erdoğan, Ersin/Erzurumlu, Nurbanu: “Hukuk Uyuşmazlıklarında Türkiye’nin Arabuluculuk Tecrübesi ve Zorunlu Arabuluculuk Taslağı,” SETA Raporu, (www.setav.org) (E.T.14.10.2017) .
• Erişir, Evrim: “Arabuluculuk Müessesinin Anayasaya Uygunluğuna ve Devlet Yargısına Nazaran Öncelik Verilmeye Değer Olduğuna İlişkin 14.2.2007 Tarihli Alman Federal Anayasa Mahkemesi Kararı”, DEÜHFD, C.11 Özel sayı, 2009, Prof. Dr. Bilge UMAR’a Armağan, C. 1, İzmir, 2009, ss. 225-236.
• Erişir, Evrim: “Tüketici İşlemlerinden Doğan Uyuşmazlıkların Çözümü Usulü”, Yeni Tüketici Hukuku Konferansı, (der: Murat İnceoğlu), İstanbul, 2015.
• Ersen Perçin, Gizem: “Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemlerinden Arabuluculuğun Hukuksal Düzenlemelerdeki Yeri,” MHB Y. 31, S. 2, 2011, ss. 177-201.
• Demir, Şamil: “Arabuluculuk Arkadaşlığı”, ABD, S. 2, Y. 2013, ss. 291-314.
• Dişel, Buse: İcra Hukukunda Takip Arkadaşlığı, İstanbul: XII Levha Yayınları, 2014.
• Göksu, Mustafa: “Mandatory Mediation in Labor Dispute”, Press Academia Procedia ( PAP) Vol. 3, 2017, ss. 378-384.
• Güzel, Ali: “İş Mahkemeleri Kanunu Tasarı Taslağı Hakkında Bazı Aykırı Düşünceler”, Çalışma ve Toplum Dergisi, S. 3, 2016, ss. 1131-1146.
• Ildır, Gülgün: Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, Ankara: Seçkin Yayınları, 2003.
• Işık, Olcay: “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısı Çerçevesinde Arabuluculuk Yönteminin Diğer Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ile Karşılaştırılması,” Terazi Hukuk Dergisi, Y. 6, S. 64, 2011, 14-25.
• Kaplan, Yavuz: “Arabuluculuk Ve Türk Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısına Eleştirel Bir Bakış,” MHBD, Y. 28, S. 1- 2, 2008, ss. 115-146.
• Karacabey, Kürşat: “Zorunlu Arabuluculuğun Hukukun Temel İlkelerine Aykırılığı ve Uygulanabilirliğine Dair Sorunlar”, TBBD, S.123, 2016, ss. 451-488.
• Karslı, Abdurrahim: Medeni Muhakeme Hukuku, 3. Baskı, İstanbul: Alternatif Yayınları, 2012.
• Kısmet Kekeç: Elif, Arabuluculuk Yoluyla Uyuşmazlıkların Çözümünde Temel Aşamalar ve Taktikler, 2. Baskı, Ankara: Adalet Yayınları, 2014.
• Koç, Evren: “Arabuluculuk Kanunu’ nun Uygulanmasına İlişkin İlk Tespitler”, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Sempozyumu I, (edt. Yasemin Işıktaç) İstanbul: Sümer Kitapevi, 2014, ss. 43-52.
• Kolcuoğlu, Umut: https://www.dunya.com/kose-yazisi/is-uyusmaz liklarinda-yeni duzen-zorunlu-arabuluculuk/346490 (E.T. 01.01.2016)
• Kuru, Baki: İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medeni Usul Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları, 2017.
• Kuru, Baki: “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısı Hakkında Görüş ve Öneriler,” Legal Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Dergisi, C. 16 S. 2, 2010, 237-246. (anılış: Kuru, Görüş ve Öneriler)
• Lokmanoğlu, Yunus: “İş Mahkemeleri Kanunu Işığında Arabuluculuk Kavramı”, TAAD, Y. 9, S. 33, 2018, s. 863-885.
• Manav Özdemir, Eda: “İş Mahkemelerinin İşleyişi ve Bireysel İş Uyuşmazlıklarının Alternatif Çözüm Yöntemleri”, Çalışma ve Toplum Dergisi, S. 4, 2015, ss. 185-222.
• Mollamahmutoğlu, Hamdi/Astarlı, Muhittin/Baysal, Ulaş: İş Hukuku, 6. Baskı, Ankara: Turhan Kitabevi, 2014.
• Namlı, Mert: “İş Mahkemeleri Kanunu Taslağı ile Getirilen Zorunlu Arabuluculuk Kurumunun Medeni Usul Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi’’ (edt. K. Doğan Yenisey) İş Mahkemeleri Kanunu Tasarı Taslağının Değerlendirilmesi, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği 40. Yıl Uluslararası Toplantısı. (14 Mayıs 2016 İstanbul) Ankara, TİSK, 15 Kasım 2016, ss. 151-167.
• Narmanlıoğlu, Ünal: İş Hukuku Ferdi İlişkiler I, C. 1, 4. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları, 2012.
• Odaman, Serkan/Karaçöp, Eda: “İş Mahkemeleri Kanun Tasarı Taslağında Öngörülen Zorunlu Arabuluculuk Müessesi,” Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 35, 2016, ss. 51-65.
• Odaman, Serkan: “Arabuluculuk Tutanağına İcra Edilebilirlik Şerhi Verilmesine İlişkin Yargıtay Kararının Değerlendirilmesi”, Şeref Ertaş’a Armağan, C. 3, 2017, s. 1753-1766.
• Oğuz, Özgür: Türk İş Hukukunda Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları, İstanbul: Legal Yayınevi, 2016.
• Özbay, İbrahim : “Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları”, EÜHFD, C. 10, S. 3-4, 2006, ss. 459-475 (anılış: Özbay, Alternatif Çözüm).
• Özbay, İbrahim: “Avukatlık Hukukunda Uzlaştırma ve Uzlaştırma Belgesinin İlam Niteliği”, EÜHFD, C. 8, S. 3-4, 2004, ss. 367-418 (anılış: Özbay, Uzlaştırma Belgesi).
• Özbay, İbrahim/Korucu, Yavuz: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Çerçevesinde Tahkim, Ankara: Adalet Yayınları, 2016.
• Özbay, İbrahim, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Neler Getirdi? Ankara: Seçkin Yayınları, 2012 ( anılış: Özbay, HMK Neler Getirdi?).
• Özbek, Mustafa Serdar: Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, C. 1, 4. Baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2016.
• Özbek, Mustafa Serdar: “Anayasal Hak Ve Hürriyetler İle Yargılamaya Hakim Olan İlkeler Işığında Arabulucuk”, Medeni Usul İcra İflas Hukukçuları Toplantısı IX, Ankara, 2010. ss. 107-154 (anılış: Özbek, İlkeler Işığında).
• Özbek, Mustafa Serdar: “Arabuluculuk Sonunda Düzenlenen Anlaşma Belgesine İcra Edilebilirlik Şerhi Verilmesinde Görevli Mahkeme”, BÜHFD, C. 3, S. 2, 2017, ss. 69-85 (anılış: Özbek, İcra Edilebirlik).
• Özbek, Mustafa Serdar, “Arabuluculuk ile Tahkim Yöntemlerinin Kesişme Bölgesi: Arabuluculuk-Tahkim”, Yargıtay Dergisi, C. 43, S. 1, 2017, s. 15-106 (Özbek, Arabuluculuk-Tahkim).
• Özdemir, Olgu: “Bireysel İş Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk”, Fevzi Şahlanan’a Armağan İÜHFM, S. 74, İstanbul, 2016, ss. 601-616.
• Özmumcu, Seda: Uzak Doğu’ da Arabuluculuk Anlayışı ile Türk Hukuk Sisteminde Arabuluculuk Kurumuna Genel Bir Bakış, İstanbul: XII Levha Yayınları, 2013.
• Özmumcu, Seda: “Karşılaştırmalı Hukuk ve Türk Hukuku Açısından Zorunlu Arabuluculuk Sistemine Genel Bir Bakış”, İÜHFM, C. LXXIV, S. 2, 2016, ss. 807-842 (anılış: Özmumcu, Zorunlu Arabuluculuk).
• Özmumcu, Seda: “Arabulucunun Rolü, Kolaylaştırıcı ve Değerlendirici Arabuluculuk”, Prof. Dr. Füsun Sokullu-Akıncı’ya Armağan, (C. II), İÜHFM, C. LXXXI, S. 1, 2013, ss. 1357-1377. (anılış: Özmumcu-Arabulucunun Rolü).
• Özmumcu, Seda: “Arabuluculuğun Doğuşu ve Gelişmelerine Genel Bir Bakış”, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Sempozyumu I, (edt. Yasemin Işıktaş) İstanbul: Sümer Kitabevi, 2014, ss. 33-43(Özmumcu, Genel Bakış).
• Özveri, Murat: “Zorunlu Arabuluculuk”, 27.10.2017 https://tr. sputniknews.com/seyr_u_sabah/201710271030772443-doktor murat-ozveri-zorunlu-arabuluculuk-ile-isci alacaginin-buyuk-bir-kismini isverene-terkedecek/ (E.T.01.01.2018).
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet: Medeni Usul Hukuku, 4. Baskı, Ankara, 2016 (anılış: Pekcanıtez/Atalay/Özekes- Medeni Usul).
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet: İcra ve İflas Hukuku, 3. Baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2016 (anılış: Pekcanıtez/Atalay/Özekes- İcra Hukuku).
• Pekcanıtez, Hakan/Taş Korkmaz, Hülya: Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku, 15. Baskı, İstanbul, 2017.
• Pekcanıtez, Hakan: “Alternatif Uyuşmazlık Çözümleri’’, Hukuki Perspektifler Dergisi, S. 5, 2005, ss. 12-16 (anılış: Pekcanıtez- Alternatif Çözüm)
• Pekcanıtez, Hakan: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanun Tasarısı Tanıtımı, Makaleler, İstanbul, 2016 (anılış: Pekcanıtez Tasarı Tanıtımı).
• Polat, Malike: Milletlerarası Usul Hukukunda Arabuluculuk, Ankara: Yetkin Yayınları, 2010.
• Sarısözen, Serhat: “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanun Tasarısının Getirdikleri, İcra Edilebilirlik Belgesi Ve Arabuluculuğun Avukatın Tekel Hakkına Aykırılık Oluşturup Oluşturmadığı Sorunu”, EÜHFD, C. XV, S. 1-2, 2011, ss. 255-271.
• Senyen Kaplan, Tuncay E: Bireysel İş Hukuku, 8. Baskı, Ankara: Kitap Yayınevi, 2017.
• Subaşı, İbrahim: ‘’Toplu İş Hukukunda Arabuluculuk’’, Bilgi Toplumunda Hukuk (Ünal Tekinalp’e Armağan), C. 2, İstanbul, 2003, ss. 743-833.
• Sungurtekin Özkan, Meral : “Avukatlık Kanunu’nun 35/A Maddesi Çerçevesinde Avukatın Uzlaşma Sağlama Yetkisi”, MİHDER, S. 2, 2005. ss. 353-369.
• Sümer, Haluk Hadi: İş Hukuku Uygulamaları, 5. Baskı, Konya: Mimoza Yayınları, 2015 (anılış: Sümer, Uygulama).
• Sümer, Haluk Hadi: İş Hukuku, 22. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınları, 2017.
• Süzek, Sarper: İş Hukuku, 11. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları, 2015.
• Şen, Ersan: “İş Hukuku Davalarında Zorunlu Arabuluculuk” 14.06.2017 http://www.haber7.com/yazarlar/prof-dr-ersan-sen/2355166-is-hukuku davalarinda -zorunlu-arabuluculuk (E.T.23.11.2017).
• Şişli, Zeynep: “Bireysel İş Uyuşmazlıkları Ve Yargısal Çözümü”, ABD, S. 2, 2012, s ss. 45-67.
• Tanrıver, Süha: İlamlı İcra Takibinin Dayanakları ve İcranın İadesi, Ankara: Yetkin Yayınları, 1996.
• Tanrıver, Süha: “Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ve Özellikle Arabuluculuk”, Makalelerim, Ankara, 2006, ss. 1-14. (anılış: Tanrıver, Alternatif Çözüm).
• Tanrıver, Süha: “Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları: Arabuluculuk Kurumuna Hukuki Ve Sosyolojik Bir Bakış”, Makalelerim, Ankara: Asil Yayınları, 2006, ss. 59-77 (anılış: Tanrıver, Sosyolojik Bakış).
• Tanrıver, Süha, Medeni Usul Hukuku C. 1, Ankara: Yetkin Yayınları, 2016. (anılış: Tanrıver, Medeni Usul).
• Taşpolat Tuğsavul, Melis: Türk Hukukunda Arabuluculuk, Ankara: Yetkin Yayınları, 2012.
• Ulukapı, Ömer: Medeni Usul Hukukunda Dava Arkadaşlığı, Konya: Mimoza Yayınları, 1991.
• Uyumaz, Alper/Erdoğan, Kemal: “Aile Hukukundan Doğan Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm Yolları”, DEÜHFD, C. 17, S. 1, 2015, ss. 119-169 (basım yılı: Şubat 2016).
• Uyumaz, Alper: “Tüketici Hukukundan Doğan Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm Yolları”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 20, S. 1, Y. 2012, ss.103-133.
• Ürcan, Gülümden: “İşe İade Davasında Husumet”, Haluk Konuralp Anısına Armağan C. 1, Ankara: Yetkin Yayınları, 2009, ss.1197-1215.
• Yazıcı Tıktık, Çiğdem: Arabuluculukta Gizliliğin Korunması, İstanbul, 2013.
• Yıldırım, Kamil: “İhtilafların Mahkeme Dışı Usullerle Çözülmesi Hakkında”, Prof. Dr. Yavuz Alongoya İçin Armağan, İstanbul: Vedat Yayınları, 2007, ss. 337-360.
• Yılmaz, Ejder: Hukuk Sözlüğü, Ankara, 2008 (anılış: Yılmaz, Hukuk Sözlüğü).
• Yılmaz, Ejder: “Avukatlık Ücretinden Doğan Uyuşmazlıkların Çözüm Yeri,” Prof. Dr. Yavuz Alangoya İçin Armağan, İstanbul: Vedat Yayınları, 2007, s. 337-361 (anılış: Yılmaz, Avukatlık Ücreti).
• Yılmaz, Ejder: “Arabuluculuğun Yasa ile Düzenlenmesi”, Prof. Dr. Tuğrul Arat‘a Armağan, Ankara: Yetkin Yayınları, 2012. ss. 1275-1297 (anılış: Yılmaz- Yasa ile Düzenleme).
• Yılmaz, Ejder, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. Baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2013, (Yılmaz-Şerh)