The Effect of Parental Attitude on Children's Abilities and Skills

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 130 - 142, 31.05.2021

Mehmet Necati Cizrelioğulları , Rukiye Kilili

Öz

Parental attitudes have a very important place in the personal development of the child. While sometimes a teacher and sometimes a source of inspiration are effective in revealing the potential of people, the most effective are parents. Accordingly, the aim of the study was to discuss the effects of parental attitudes on children's abilities and skills. This conceptual study is based on the examination of research data in the literature. Knowing the characteristics of parental attitudes will help in determining the development of children's abilities and skills. It has been observed that the behaviors and practices that children see from their parents determine their personalities, abilities, self-actualization and relationships with the people around them.

Anahtar Kelimeler

Parental Attitude, Child, Self-realization, Ability, Skills

Ebeveyn Tutumlarının Çocukların Yetenek ve Becerilerine Etkisi

Öz

Ebeveyn tutumları çocuğun kişisel gelişiminde oldukça önemli bir yere sahiptir. İnsanların sahip oldukları potansiyelin ortaya çıkmasında, bazen bir öğretmen, bazen de bir ilham kaynağı etkili olurken, bu konuda en etkili kişiler anne-babalar olmaktadır. Bu doğrultuda, ebeveyn tutumlarının çocukların yetenek ve becerilerine etkilerinin tartışılması çalışmanın amacını oluşturmuştur. Bu kavramsal çalışma, literatürdeki araştırma verilerin incelenmesine dayanmaktadır. Ebeveyn tutumlarının hangi özelliklere sahip olduğunun bilinmesi, çocukların yetenek ve becerilerinin gelişimini belirlemede yardımcı olacaktır. Çocukların ebeveynlerinden gördükleri davranışlar ve uygulamaların, kişiliklerini, yeteneklerini, kendini gerçekleştirmelerini ve çevresindeki insanlarla olan ilişkileri belirlediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Anne-Baba Tutumu, Çocuk, Kendini Gerçekleştirme, yetenek, beceriler

Kaynakça

• Afat, N. (2013). Çocuklarda üstün zekânın yordayıcı olarak ebeveyn tutumları. Hasan Ali Yücel Egitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 155-168.
• Alabay, E. (2017). Okul öncesi dönem çocuğu olan ebeveynlerin ebeveynlik tutumlarının incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 1(2), 156-174. DOI: http://dx.doi.org/10.24130/eccd-jecs.196720171234.
• Aslan, Ö. M. (2016). Davranışsal ketlenme, sosyal içedönüklük, utangaçlık ve sosyal ilgisizlik üzerine bir derleme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(57), 487-511. DOI: https://doi.org/10.17755/esosder.69298.
• Aydın, B. (2005). Çocuk ve ergen psikolojisi,(2. Baskı). İstanbul: Atlas Yayın Dağıtım.
• Aydoğdu, F., & Dilekmen, M. (2016). Ebeveyn tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 569-585.
• Aytın, N. (2014). Ergenlerde yeme tutumları ile sorun çözme eğilimleri ve ebeveyne bağlanma arasındaki ilişkinin incelenmesi (Master's thesis, Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
• Bahçivan-Saydam, R., & Gençöz, T. (2005). Aile ilişkileri, ebeveynin çocuk yetiştirme tutumu ve kendilik değerinin gençler tarafından belirtilen davranış problemleri ile olan ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 20(55), 61-74.
• Balat, G. U. (2010). İlköğretime başlayan çocukların anne babalarının çocuk yetiştirme tutumlarının okul öncesi eğitimden yararlanma düzeylerine göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 32(143), 89-99.
• Başal, H. A., Kahraman, P. B., Derman, M. T., Kahraman, Ö., & Sümer, H. (2014). 'Otoriter' ve 'Demokratik' tutuma sahip ebeveynleri olan 5-6 yaş çocuklarının evcilik oyunlarında üstlendikleri roller. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 384-409.
• Baumrind, D. (1971). Current patterns of parental authority. Developmental Psychology, 4(1, Pt.2) 1–103. DOI: https://doi.org/10.1037/h0030372.
• Cüceloğlu, D. (1991). İnsan insana. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Çeçen, A. R. (2008). Öğrencilerinin cinsiyetlerine ve ana baba tutum algılarına göre yalnızlık ve sosyal destek düzeylerinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 415-431.
• Dağlı, G., & Beyazsaçlı, M. (2010). Ana-baba tutumu ve kendini gerçekleştirme düzeyleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Mediterranean Journal of Educational Research, 7, 1-16.
• Demir, M., & Karabacak, A. (2017). Ergenlerin duygusal özerkliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Journal of Graduate School of Social Sciences, 21(2), 427-442.
• Derman, M. T., & Başal, H. A. (2013). Okul öncesi çocuklarında gözlenen davranış problemleri ile ailelerinin anne-baba tutumları arasındaki ilişki. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 115-144.
• Dinçel, E. Y., & Hisli Şahin, N. T. D. (2006). Ergenlik dönemi gelişimsel ödevleri ve psikolojik problemler (Doctoral Dissertation, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji (Uygulamalı Psikoloji) Anabilim Dalı).
• Erçevik A. (2014). Lise öğrencilerinin duygusal özerklik ve sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gündoğmuş, G. (2017). Yalnızlık düzeyinin yordanmasında anne baba tutumları ve okul tükenmişliği. Yüksek Lisans Tezi. Sabahhattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Gündüz, H. B., & Duran, A. (2016). Okul öncesinde liderlik eğitimi: geleceğin liderleri eğitim programının etkililiği. International Online Journal of Educational Sciences, 8(1), 245-267. Hasan, D. A. M. (2008). Öğrencinin okul başarısında aile faktörü. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(14), 75-99.
• Hortaçsu, N. (2003). Çocukla ilişkiler: ana baba, kardeş ve akrabalar. İstanbul: İmge Kitabevi.
• Ivtzan, I., Gardner, H. E., Bernard, I., Sekhon, M., & Hart, R. (2013). Wellbeing through self-fulfilment: Examining developmental aspects of self-actualization. The Humanistic Psychologist, 41(2), 119-132. DOI: https://doi.org/10.1080/08873267.2012.712076.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2007). Family, self, and human development across cultures, theory and applications (2nd ed.). London: Lawrence Erlbaum Associates.
• Kaya, M. (1997). Ailede anne-baba tutumlarının çocuğun kişilik ve benlik gelişimindeki rolü. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9(9), 193-204.
• Kenç, M. F., & Oktay, B. (2002). Akademik benlik kavramı ve akademik başarı arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 27(124), 71-79.
• Koç, M. (2004). Gelişim psikolojisi açısından ergenlik dönemi ve genel özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(17), 231-238.
• Kulaksızoğlu, A. (2004). Ergenlik psikolojisi. Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Kuzgun Y. (1973). Ana-baba tutumlarının bireyin kendini gerçekleştirme düzeyine etkisi, Hacettepe Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(1), 57-70.
• Maccoby, E.E. & Martin, J.A. (1983). Socialization in the context of family: Parentchild interaction. P.H. Mussen ve M.E. Hetherington (Eds.). Handbook of Child Psychology, 4, Socialization, Personality, and Social Development, (s. 1-101). New York: Wiley.
• Maslow A.(1970). Motivation and Personality. 2nd ed, Harper&Row, Publishers, New York.
• Musaağaoğlu C. (2004). Ergenlerde davranışsal özerlik ile algılanan anababa tutumları arasındaki ilişkiler. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Psikoloji Fakültesi. Ankara.
• Neher, A. (1991). Maslow's theory of motivation: A critique. Journal of humanistic psychology, 31(3), 89-112.
• Ogurlu, Ü., & Serap, E. (2014). Effects of a leadership development program on gifted and non-gifted students' leadership skills. Eurasian Journal of Educational Research, 55, 223-242.
• Öngider, N. (2013). Anne-baba ile okul öncesi çocuk arasındaki ilişki. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5(4), 420-440. DOI: https://doi.org/10.5455/cap.20130527.
• Özdemir, Y., & Çok, F. (2011). Ergenlikte özerklik gelişimi, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 36(4), 152-164.
• Özgüven, İ. E. (2001). Ailede iletişim ve yaşam. 1. Baskı. Ankara: PDREM Yayınları.
• Özkan, F., & Tösten, R. (2011). İlköğretim I. kademe öğrencilere dini değerlerin kazandırılmasında ailenin etkisi: Diyarbakır ili örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Değerler Eğitimi Sempozyumu (26-28 Ekim), Eskişehir.
• Pellerin, L.A. (2005). Applying Baumrind's parenting typology to high schools: toward a middle-range theory of authoritative socialization. Social Science Research, 34 (2), 283-303. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ssresearch.2004.02.003.
• Sak, R., Sak, İ. T. Ş., Atli, S., & Şahin, B. K. (2015). Okul öncesi dönem: anne baba tutumları. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 11(3), 972-991. DOI: https://doi.org/10.17860/efd.33313.
• Satır, S. (1996). Özel Tevfik Fikret Lisesi öğrencilerinin akademik başarılarıyla ilgili anne baba davranışları ve akademik başarıyı artırmaya yönelik anne-baba eğitim gereksinmelerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sertöz, D. (2018). Reddedilme duyarlılığının ebeveyn tutumları ve sosyometrik statü bakımından incelenmesi (Master's thesis, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Steinberg, L., Lamborn, S. D., Dornbusch, S. M., & Darling, N. (1992). Impact of parenting practices on adolescent achievement: Authoritative parenting, school involvement, and encouragement to succeed. Child development, 63(5), 1266-1281. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.1992.tb01694.x.
• Suadiye, Y., & Aydın, A. (2009). Anksiyete bozukluğu olan ergenlerde bilişsel hatalar. Klinik Psikiyatri Dergisi, 12(4), 172-179.
• Şahin, S., & Aral, N. (2012). Aile içi iletişim. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 55-66. DOI: https://doi.org/10.1501/Asbd_0000000029.
• Şanlı, D., & Öztürk, C. (2015). Anne babaların çocuk yetiştirme tutumları ve tutumlar üzerine kültürün etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(4), 240-246.
• Toprak, A. (2009). Ergenlerde algılanan anne-baba tutumu ile duygusal özerklik ve sır saklama arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Anabilim Dalı.
• Tösten, R., Han, B., & Anik, S. (2017). The impact of parental attitudes on problem solving skills in high school students. Universal Journal of Educational Research, 5(1), 170-174. DOI: https://doi.org/10.13189/ujer.2017.050121.
• Tümen, E. C. (2010). Çocuklarda dental anksiyete ve korku, iletişim ve davranışsal yönetim problemleri. Türkiye Klinikleri Diş Hekimliği Bilimleri Dergisi, 16(3), 249-256.
• Ucur, Z. E. (2005). Farklı aile tutumlarının okul öncesi dönem 5 yaş çocuklarının bilişsel performans düzeylerine etkisi (Master's thesis, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Whirter, J. M., & Voltan-Acar, N. (2005). Çocukla İletişim, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Yavuzer, H. (2000). Eğitim ve Gelişim Özellikleriyle Okul Çağı Çocuğu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yılmaz, K. (2009). Sınıf öğretmenlerinin demokratik tutumlarının algıladıkları anne baba tutumlarına ve bazı demografik değişkenlere göre incelenmesi (Master's thesis, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Yörükoğlu, A. (2000). Aile ve çocuk. İstanbul: Özgür Yayınları.