An Overview of Climate Change Adaptation-Spatial Planning Integration Problem through Literature: Evaluation of the Context in Türkiye

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 50 - 64, 31.12.2024

Gökçe Demircan , Mediha Burcu Sılaydın

https://doi.org/10.58317/eksen.1583939

Öz

Climate change poses risks to ecological and social systems by exposing them to increasingly severe and frequent hazards. Therefore, the development and implementation of adaptation strategies are becoming increasingly important to cope with the negative effects of climate change and reduce its damage. The extent to which societies are affected by these dangers varies depending on many factors such as social, economic, environmental, and physical. The characteristics of spatial development, ranging from the national and regional scale to the urban scale, also emerge as one of the important factors determining the nature and extent of this impact. For this reason, spatial planning is regarded as a crucial instrument for enhancing urban resilience to the impacts of climate change, and it is frequently emphasized that adaptation strategies should be integrated with spatial planning. On the other hand, an examination of the existing literature reveals that there are certain impediments or problems preventing this integration. The objective of this article is to identify existing problems by revealing the impediments to the integration of adaptation policy with spatial planning through a review of the relevant literature. In consideration of these findings, the article also examines the planning process in Türkiye and evaluates the current status of spatial planning within the context of the aforementioned challenge. It can be observed that the problems mentioned in the literature also exist in the context of spatial planning in Türkiye.

Anahtar Kelimeler

Climate change adaptation, Spatial planning, Integration problem, Türkiye

Etik Beyan

The ethical statement is not required for this article.

Destekleyen Kurum

Dokuz Eylül University, Scientific Research Projects Coordination Unit

Proje Numarası

Bu çalışma aynı zamanda Dokuz Eylül Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri kapsamında (Proje No: FDK-2024-3475) desteklenmektedir.

Teşekkür

This article is based on the doctoral dissertation work conducted by Gökçe Demircan in the Department of City and Regional Planning, Institute of Science, Dokuz Eylül University. This study is also supported within the scope of Dokuz Eylül University Scientific Research Projects (Project No: FDK-2024-3475). We would like to thank the Scientific Research Projects Coordination Unit of Dokuz Eylül University for supporting this project.

İklim Değişikliğine Uyum-Mekansal Planlama Bütünleşme Sorununa Literatür Üzerinden Bakış: Türkiye Bağlamının Değerlendirilmesi

Öz

İklim değişikliği, ekolojik ve toplumsal sistemleri günümüzde şiddeti ve sıklığı giderek artan bir şekilde tehlikelere maruz bırakarak risk yaratmaktadır. Bu nedenle iklim değişikliğinin olumsuz etkileriyle başa çıkabilmek ve zararlarını azaltabilmek için uyum stratejilerinin geliştirilmesi ve uygulanması gün geçtikçe daha da önemli hale gelmektedir. Toplumların bu tehlikelerden etkilenme durumları, sosyal, ekonomik, çevresel, fiziksel gibi başlıklar altında toplanabilecek birçok faktöre göre değişim göstermektedir. Ülke ve bölge ölçeğinden kent ölçeğine inen bir yelpazede mekansal gelişimin özellikleri de anılan etkilenme durumunun niteliğini ve düzeyini belirleyen önemli faktörlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle mekansal planlama, iklim değişikliği etkilerine karşı kentlerin daha dirençli hale getirilmesi için önemli araçlardan biri olarak görülmekte ve uyum stratejilerinin mekansal planlamayla bütünleştirilmesi gerektiği sıkça vurgulanmaktadır. Öte yandan literatür incelemesi yapıldığında bu bütünleşmenin sağlanmasının önünde bazı engeller ya da sorunlar olduğu görülmektedir. Bu makalede öncelikle uyum politikasının mekansal planlama ile bütünleşmesinin önündeki engeller literatür üzerinden ortaya konularak mevcut sorunların tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Bu tespitler ışığında makalede ayrıca Türkiye’deki planlama süreci İrdelenerek ülkemizde mekansal planlama açısından mevcut durum belirtilen sorun bağlamında değerlendirilmiştir. Literatürde belirtilen sorunların Türkiye’de de mekansal planlama bağlamında var olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Mekansal planlama, Türkiye, İklim değişikliğine uyum, Bütünleşme sorunu

Etik Beyan

Bu makale için etik beyanı gerekli değildir.

Destekleyen Kurum

Dokuz Eylül Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

Bu çalışma aynı zamanda Dokuz Eylül Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri kapsamında (Proje No: FDK-2024-3475) desteklenmektedir.

Teşekkür

Bu makale, Gökçe Demircan’ın Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama AnaBilim Dalı’nda yürüttüğü doktora tezi çalışmasına dayanmaktadır. Bu çalışma aynı zamanda Dokuz Eylül Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri kapsamında (Proje No: FDK-2024-3475) desteklenmektedir. Bu projeye destek sağlayan Dokuz Eylül Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi’ne teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Arı, İ. ve Aydın, L. (2019). Türkiye’de Yerel İklim Değişikliği Eylem Planlarının Hazırlanması ve Etkin Uygulanması için Öneriler. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Ek Sayı, 395-414.
• Apreda, C., D’Ambrosioa, V., ve Di Martino, F. (2019). A climate vulnerability and impact assessment model for complex urban Systems. Environmental Science and Policy, 93, 11–26.
• Aydın, M.B.S. (2021). İklim değişikliğine kentsel uyum politikaları kapsamında kırılganlık analizlerinin önemi ve ölçek temelli yaklaşım. III. Uluslararası Şehir, Çevre ve Sağlık Kongresi Tam Metinler Kitabı, 99-106.
• Aydın, M.B.S. ve Kahraman, E. D. (2022). Mitigation or adaptation, the determination of which strategy should be given priority for urban spatial development: the case study of central cities in Turkey. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change. https://doi.org/10.1007/s11027-021-09985-y
• Balica, S. F., Wright, N. G., ve van der Meulen, F. (2012). A flood vulnerability index for coastal cities and its use in assessing climate change impacts.Nat Hazards, 64, 73–105. DOI: 10.1007/s11069-012-0234-1
• Berrang-Ford, L., Ford, J.D., ve Paterson, J. (2011). Are we adapting to climate change?. Global Environmental Change, 21, 25-33.
• Brown, D. (2011). Making the linkages between climate change adaptation and spatial planning in Malawi. Environmental Science&Policy, 14, 940-949.
• Carter, J. ve Sherriff, G. (2016). Adapting to climate change: getting more from spatial planning. W. Leal Filho (ed.), Innovation in climate change adaptation. Climate Change Management, DOI: 10.1007/978-3-319-25814-0_10.
• Carter, J. G. (2018). Urban climate change adaptation: Exploring the implications of future land cover scenarios. Cities, 77, 73-80. https://doi.org/10.1016/j.cities.2018.01.014
• Çeler, E. ve Serengil, Y. (2021). İklim değişikliği strateji ve eylem planlarında havza yaklaşımı ve doğa temelli çözümler. Ormancılık Araştırma Dergisi, 8(2), 197-207. DOI: https://doi.org/10.17568/ogmoad.949294
• Dai, L., Wörner, R. ve van Rijswick, H. F. M. W. (2018). Rainproof cities in the Netherlands: approaches in Dutch water governance to climate-adaptive urban planning. International Journal of Water Resources Development, 34 (4), 652–674
• Dhar, T.K. ve Khirfan,L. (2017). Climate change adaptation in the urban planning and design research: missing links and research agenda. Journal of Environmental Planning and Management, 60 (4), 602-627. DOI: 10.1080/09640568.2016.1178107
• Dokumacı, T. ve Polat, E. (2024). Yetki karmaşasının Türkiye’deki planlama süreçleri üzerinde yarattığı etkiler. SKETCH, 6(1), 26-44.
• Dursun, D., Yavaş, M., ve Güller, C. (2016). Kış kenti Erzurum’da iklim, planlama ve yerel yönetim politikalarının etkileşim düzeyi. Planlama, 26(2):147-159. DOI: 10.14744/planlama.2016.73644
• Erdin, H.E. ve Aydın, M.B.S. (2021). Kent planlamada plan kademelerinin iklim değişikliğine adaptasyon politikaları açısından değerlendirilmesi, III. Uluslararası Şehir, Çevre ve Sağlık Kongresi Tam Metinler Kitabı, 206-219.
• Ekstrom, J. A. ve Moser, S. C. (2014). Identifying and overcoming barriers in urban climate adaptation: Case study findings from the San Francisco Bay Area, California, USA.Urban Climate ,9, 54–74.
• Füssel, H. M. (2007). Adaptation planning for climate change: concepts, assessment approaches, and key lessons. Sustain Sci, 2, 265–275. DOI 10.1007/s11625-007-0032-y
• Gergin, E.D. (2024). İklim Değişikliğine Dirençli Kentler: Dünya’da ve Türkiye’de İyi Yerel Yönetim Uygulama Örnekleri. Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18), 94-111.
• Giordano, T. (2012). Adaptive planning for climate resilient long-lived infrastructures. Utilities Policy, 23, 80-89.
• Govindarajulu, D. (2014). Urban green space planning for climate adaptation in Indian cities. Urban Climate, 10, 35–41.
• Güzel, Bİ. ve Kavak, İ. (2021). Kentsel mekanlarda iklime duyarlı tasarım yaklaşımları. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 7(54), 3681-3688. doi.org/10.31576/smryj.1271
• IPCC. (2001). Climate Change 2001: Working Group II: Impacts, Adaptation and Vulnerability, Third Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge: Cambridge University Press.
• IPCC. (2007). Climate Change 2007: Synthesis Report. Contribution of Working Groups I, II and III to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Core Writing Team, Pachauri, R.K and Reisinger, A.(eds.)]. IPCC, Geneva, Switzerland, 104 pp.
• IPCC. (2023). Sections. In: Climate Change 2023: Synthesis Report. Contribution of Working Groups I, II and III to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Core Writing Team, H. Lee and J. Romero (eds.)]. IPCC, Geneva, Switzerland, pp. 35-115, doi: 10.59327/IPCC/AR6-9789291691647.
• Isfata, M. ve Raihan, A. (2022). Current practices, challenges, and future directions of climate change adaptation in Bangladesh. International Journal of Research Publication and Reviews, 3 (5), 3429-3437.
• Karadağ, A.A., Demiroğlu, D., ve Cengiz, A. E. (2022). Database problem in spatial planning in Turkey. Journal of Architectural Sciences and Applications, 7 (Special Issue), 80-103. DOI: https://doi.org/10.30785/mbud.1028389
• Kazancı, G. ve Tezer, A. (2021). İklim değişikliğine uyumda mekânsal planlama ve akıllı yönetişim çerçevesinde Türkiye. Planlama, 31(2), 302–320. DOI: 10.14744/planlama.2021.87487
• Kumar, P., Geneletti, D., ve Nagendra, H. (2016). Spatial assessment of climate change vulnerability at city scale: Astudy in Bangalore, India. Land Use Policy, 58, 514–532.
• Macintosh, A., Foerster A., ve McDonald, J. (2015). Policy design, spatial planning and climate change adaptation: a case study from Australia, Journal of Environmental Planning and Management, 58:8, 1432-1453. DOI: 10.1080/09640568.2014.930706
• Maimaitiyiming, M., Ghulam, A., Tiyip, T., Pla F., Latorre-Carmona P., Halik Ü., Sawut M., ve Caetano, M. (2014). Effects of green space spatial pattern on land surface temperature: Implications for sustainable urban planning and climate change adaptation. ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing, 89, 59–66.
• Measham, T.G., Preston, B.L., Smith, T.F., Brooke, C., Gorddard, R., Withycombe, G., ve Morrison, C. (2011). Adapting to climate change through local municipal planning: barriers and challenges.Mitig Adapt Strateg Glob Change, 16, 889–909.
• Nowak, M. J., Monteiro, R., Olcina-Cantos, J., ve Vagiona, D. G. (2023). Spatial planning response to the challenges of climate change adaptation: an analysis of selected ınstruments and good practices in Europe. Sustainability, 15, 10431. https://doi.org/10.3390/su151310431
• Özer, Y.E. (2017). İklim değişikliği yönetişimindeki aktörlerin analizi ve Türkiye. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(4), 833-851.
• Özışık, F.U. (2020). Türkiye’de bir kamu politikası olarak iklim değişikliği: tarihsel gelişim, uluslararası müzakereler, yapısal ve idari sorunlar çerçevesinde bir değerlendirme. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 8 (1), 66-96. DOI: 10.14782/marmarasbd.712908
• Parlak, C. ve Partigöç, N.S. (2022). İklim değişikliği ile mücadelede yerel yönetimlerin rolü: yetki ve sorumluluklar üzerinden bir inceleme. Dirençlilik Dergisi -Araştırma Makalesi- 6(2), 321-334. DOI: 10.32569/resilience.1210273
• Peker, E. ve Aydın, C.İ. (2019). Değişen iklimde kentler: yerel yönetimler için azaltım ve uyum politikaları. İstanbul Politikalar Merkezi Bilgi Notu.
• Pickett S.T.A., McGrath B., Cadenasso M.L., ve Felson A. J. (2014). Ecological resilience and resilient cities. Building Research & Information, 42(2), 143-157. DOI: 10.1080/09613218.2014.850600
• Porio, E. (2011). Vulnerability, adaptation, and resilience to floods and climate change-related risks among marginal, riverine communities in Metro Manila. Asian Journal of Social Science, 39, 425–445.
• Rauws, W. (2017). Embracing Uncertainty Without Abandoning Planning, Exploring an Adaptive Planning Approach for Guiding Urban Transformations. disP - The Planning Review, 53(1), 32-45. DOI: 10.1080/02513625.2017.1316539
• Revi, A., D.E. Satterthwaite, F. Aragón-Durand, J. Corfee-Morlot, R.B.R. Kiunsi, M. Pelling, D.C. Roberts, ve W. Solecki, 2014: Urban areas. In: Climate Change 2014: Impacts, Adaptation, and Vulnerability. Part A: Global and Sectoral Aspects. Contribution of Working Group II to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Field, C.B., V.R. Barros, D.J. Dokken, K.J. Mach, M.D. Mastrandrea, T.E. Bilir, M. Chatterjee, K.L. Ebi, Y.O. Estrada, R.C. Genova, B. Girma, E.S. Kissel, A.N. Levy, S. MacCracken, P.R. Mastrandrea, and L.L. White (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA, pp. 535-612.
• Runhaar, H., Mees, H., Wardekker, A., van der Sluijs, J., ve Driessen, P P. J. (2012). Adaptation to climate change-related risks in Dutch urban areas: stimuli and barriers. Reg Environ Change, 12, 777–790. DOI 10.1007/s10113-012-0292-7
• Salata, K.-D. ve Yiannakou, A. (2023). A Methodological Tool to Integrate Theoretical Concepts in Climate Change Adaptation to Spatial Planning. Sustainability, 15, 2693. https://doi.org/10.3390/su15032693
• Schmidt-Thomé, P. ve Klein, J. (2011). Applying Climate Change Adaptation in Spatial Planning Processes. In: Schernewski, G., Hofstede, J., Neumann, T. (eds). Global Change and Baltic Coastal Zones. Coastal Research Library, vol 1. Springer, Dordrecht. https://doi.org/10.1007/978-94-007-0400-8_11
• Stein, A. ve Moser, C. (2014). Asset planning for climate change adaptation: lessons from Cartagena, Colombia. International Institute for Environment and Development (IIED), 26(1), 166–183. DOI: 10.1177/0956247813519046
• Steiner, F. (2014). Frontiers in urban ecological design and planning research. Landscape and Urban Planning 125, 304–311.
• Talu, N. (2019). Yerel iklim eylem planlaması ve Türkiye pratikleri. İklim değişikliği eğitim modülleri serisi 10. Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Tapia, C., Abajo, B., Feliu, E., Mendizabal, M., Martinez, J. A., Fernández, J. G., Laburu, T., ve Lejarazu, A. (2017). Profiling urban vulnerabilities to climate change: An indicator-based vulnerability assessment for European cities.Ecological Indicators, 78, 142–155.
• TCBİB. (2009). Mekânsal planlama sistemi ve kurumsal yapılanma komisyonu raporu. Türkiye Cumhuriyeti Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Kentleşme Şurası, Nisan 2009. Ankara
• TCÇŞB. (2012a). İklim Değişikliği Stratejisi 2010-2020, Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara
• TCÇŞB. (2012b). Türkiye İklim Değişikliği Uyum Stratejisi ve Eylem Planı 2011-2023, Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Sehircilik Bakanlığı, Ankara
• Termeer, C. J.A.M., Dewulf, A., ve Biesbroek, G. R. (2017). Transformational change: governance interventions for climate change adaptation from a continuous change perspective, Journal of Environmental Planning and Management, 60 (4), 558-576. http://dx.doi.org/10.1080/09640568.2016.1168288
• Toy, S., Kayıp, DB., ve Çağlak, S. (2019). Eskişehir’de (biyo)iklime duyarlı kentsel tasarım örneği. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 9 (2), 353 - 361. doi.org/10.17714/gumusfenbil.470288
• Tunçer, P. (2015). Türkiye’de kentleşme politikaları. The Journal of Academic Social Science Studies, 37, 275-290. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3024
• Tüvik-Der. (2013). İklim Değişikliği Eylem Planı Değerlendirme Raporu. Tüketiciyi ve İklimi Koruma Derneği, Ankara
• UN-HABITAT. (2024). Urban planning. https://unhabitat.org/topic/urban-planning. (erişim tarihi: 2.12.2024)
• Uray, G. (2023). İklim Kriziyle Mücadelede Yerel Yönetimlerin Rolü: Türkiye'deki Belediyelerin Genel Durumu. İklim Kriziyle Mücadelede Yerel Yönetimlerin Rolü: Türkiye'deki Belediyelerin Genel Durumu (Editörler: Murat Sezik, Gülizar Çakır Sümer). İdealkent Yayınları, Ankara.
• Uysal, Y. (2022). İklim değişikliği ve küresel ısınma ile mücadelede yerel yönetimlerin rolü: tespitler ve öneriler. Kesit Akademi Dergisi, 8 (30), 324-354.
• van Stigt, R., Driessen, P., ve Spit,T. (2017). On the necessity of an ıntegrated, participative and adaptive approach to sustainable urban environmental quality planning. Environmental Policy and Governance, 27, 193–206.
• Wamsler, C., Brink, E., ve Rivera, C. (2013). Planning for climate change in urban areas: from theory to practice. Journal of Cleaner Production 50, 68-81.
• Waters, E., Barnett, J., ve Puleston, A. (2014). Contrasting perspectives on barriers to adaptation in Australian climate change policy. Climatic Change, 124, 691–702. DOI: 10.1007/s10584-014-1138-8
• Wilson, E. (2006). Adapting to climate change at the local level: the spatial planning response. Local Environment, 11(6), 609-625. DOI: 10.1080/13549830600853635
• Yavaş, M. ve Yılmaz, S. (2020). İklim duyarlı kentsel tasarım ilkeleri: Erzurum kenti örneği. Planlama, 30(2), 294–312. DOI: 10.14744/planlama.2020.04934
• Young, D. ve Essex, S. (2020). Climate change adaptation in the planning of England’s coastal urban areas: priorities, barriers and future prospects, Journal of Environmental Planning and Management, 63 (5), 912-934. DOI: 10.1080/09640568.2019.1617680